B u l u d x a n X
L L O V
M Ü A S R A Z
R B A Y C A N D L
—
422
—
LAV L R..................................................................................... 161
lav l r haqq nda m lumat .............................................................161
Xüsusil
n lav l r .........................................................................161
lav v lav li üzv ..........................................................................162
lav v lav li üzv il h mcins üzvl rin ox ar v
f rqli xüsusiyy tl ri...........................................................................163
Xüsusil
n lav l rin qurulu u .......................................................165
Xüsusil
n lav l rl t yinin ox ar v f rqli xüsusiyy tl ri............167
Xüsusil m y n lav l r ...................................................................167
Cüml üzvl rinin lav si...................................................................169
XÜSUS L
M L R......................................................................176
Xüsusil m l r haqq nda m lumat ...................................................176
Xüsusil m nin m l g lm si..........................................................177
D qiql dirici xüsusil mi üzvl rl xüsusil mi lav l rin ox ar v
f rqli xüsusiyy tl ri...........................................................................
179
Tamaml n xüsusil m si ...............................................................179
Z rfliyin xüsusil m si.....................................................................180
CÜTT RK BL V T KT RK BL CÜML L R......................184
Cütt rkibli cüml l r..........................................................................184
Müxt s r v geni cütt rkibli cüml l r ............................................. 185
T kt rkibli cüml l r..........................................................................187
1. xssiz cüml l r.............................................................................188
2.Qeyri-mü yy n xsli cüml l r ......................................................192
3.Ümumi xsli cüml .......................................................................195
4.Adl q cüml l r................................................................................198
Bütöv v yar mç q cüml l r .............................................................201
Bütöv cüml l r .................................................................................201
Yar mç q cüml l r ............................................................................202
1.Mübt das burax lan yar mç q cüml ............................................204
2.X b ri burax lan yar mç q cüml ..................................................205
3.H r iki ba üzvü burax lan yar mç q cüml ...................................207
4. kinci d r c li üzvl ri burax lan yar mç q cüml .......................... 208
5.Ba v ikinci d r c li üzvl ri burax lan yar mç q cüml ...............208
B u l u d x a n X
L L O V
M Ü A S R A Z
R B A Y C A N D L
—
423
—
SÖZ-CÜML ................................................................................... 212
Söz-cüml haqq nda m lumat........................................................... 212
Söz-cüml nin dig r cüml növl rind n f rqi .................................... 214
Söz-cüml nin ifad vasit l ri............................................................ 217
Söz-cüml nin i l nm yeri ................................................................ 219
Söz-cüml nin m na növl ri ..............................................................220
1.T sdiq söz-cüml l r ....................................................................... 220
2. nkar söz-cüml l r ......................................................................... 221
3.Sual söz-cüml l r........................................................................... 222
4.Emosionall q bildir n söz-cüml l r............................................... 223
QRAMMAT K C H TD N CÜML ÜZVL R L BA LI
OLMAYAN SÖZL R V B RL
M L R.................................. 227
X TAB .............................................................................................. 228
Xitab haqq nda m lumat................................................................... 228
Xitablar n qurulu u........................................................................... 228
H mcins xitablar............................................................................... 230
Xitab formala d ran sözl r .............................................................. 231
Xitablar n cüml d i l nm yeri .......................................................232
Xitablar n m na xüsusiyy tl ri v m na növl ri...............................234
Xitablar n nidalarla i l nm si. ......................................................... 235
Xitablar n t kriri........................................................................... ....236
Xitablar n münasib t bildirm si .......................................................237
Xitablar n ifad vasit l ri................................................................. 237
Xitablarla mübt dan n f rql ri.........................................................238
MÜR KK B CÜML .................................................................... 241
Mür kk b cüml haqq nda ümumi m lumat .................................... 241
Mür kk b cüml nin t rkib hiss l rini laq l ndir n vasit l r ......... 243
1. ntonasiya ...................................................................................... 243
2.Ba lay c lar ................................................................................... 246
3.Ba lay c sözl r ............................................................................. 247
4. kilçil r ........................................................................................ 248
Ba lay c vasit l ri ümumil dir nd n
sonra mür kk b cüml nin
qruplar ............................................................................................. 248
B u l u d x a n X
L L O V
M Ü A S R A Z
R B A Y C A N D L
—
424
—
1.Asintetik mür kk b cüml l r.......................................................... 248
2.Analitik mür kk b cüml l r ...........................................................248
3.Sintetik mür kk b cüml l r............................................................249
4.Analitik-sintetik mür kk b cüml l r ..............................................249
T rkib hiss l ri aras nda m na v qrammatik laq nin xarakterin gör
mür kk b cüml nin növl ri ..............................................................249
TABES Z MÜR KK B CÜML L R ..........................................252
Tabesiz mür kk b cüml haqq nda m lumat ....................................252
Tabesiz mür kk b cüml nin t rkib hiss l rini laq l ndir n
tabesizlik ba lay c lar v dig r vasit l r.........................................252
Tabesiz mür kk b cüml nin t rkib
hiss l ri aras nda m na
laq l ri ............................................................................................254
1. Birl dirm -sadlama laq si.........................................................255
a)Eyni zamanl birl dirm -sadalama laq li tabesiz
mür kk b cüml ................................................................................255
b)Ard c l zamanl birl dirm -sadalama laq li tabesiz
mür kk b cüml ................................................................................257
2. S b b-n tic laq li tabesiz mür kk b cüml l r ......................... 258
3. Ayd nla d rma laq li tabesiz mür kk b cüml l r....................... 260
4. Qar la d rma laq li tabesiz mür kk b cüml l r ........................ 262
5. Bölü dürm laq li tabesiz mür kk b cüml l r ........................... 264
6. Qo ulma laq li tabesiz mür kk b cüml l r ................................265
TABEL MÜR KK B CÜML L R.............................................269
Tabeli mür kk b cüml haqq nda m lumat......................................269
Tabeli v tabesiz mür kk b cüml l rin ox ar c h tl ri ....................269
Tabeli v tabesiz mür kk b cüml l rin f rqli c h tl ri ...................270
Tabeli mür kk b cüml nin özün m xsus xüsusiyy tl ri .................. 272
Tabeli mür kk b cüml nin t rkib hiss l rini ba layan vasit l r .....272
Tabeli mür kk b cüml nin biröz kli v ikiöz kli olmas ..................273
Tabeli mür kk b cüml d budaq cüml l rin ba cüml y aidliyi
m s l si.............................................................................................274
Tabeli mür kk b cüml nin növl ri....................................................277
MÜBT DA BUDAQ CÜML S ....................................................279
B u l u d x a n X
L L O V
M Ü A S R A Z
R B A Y C A N D L
—
425
—
Mübt da budaq cüml si haqq nda m lumat ..................................... 279
Mübt da budaq cüml sinin tipl ri.. ................................................. .279
X B R BUDAQ CÜML S .......................................................... 287
X b r budaq cüml si haqq nda m lumat.......................................... 287
X b r budaq cüml sinin tipl ri........................................................ 287
TAMAMLIQ BUDAQ CÜML S .................................................. 293
Tamaml q budaq cüml si haqq nda m lumat ...................................293
Tamaml q budaq cüml sinin tipl ri. ................................................294
T Y N BUDAQ CÜML S ............................................................ 302
T yin budaq cüml si haqq nda m lumat .......................................... 302
T yin budaq cüml sinin tipl ri .........................................................302
Z RFL K BUDAQ CÜML S ....................................................... 308
1.T rzi-h r k t budaq cüml si .........................................................308
T rzi-h r k t budaq cüml si haqq nda m lumat.............................. 308
T rzi-h r k t budaq cüml sinin tipl ri............................................. 308
2.D r c budaq cüml si....................................................................312
3.Zaman budaq cüml si.................................................................... 314
Zaman budaq cüml si haqq nda m lumat ........................................ 314
Zaman budaq cüml sinin tipl ri ....................................................... 315
4.Yer budaq cüml si ......................................................................... 322
5.S b b budaq cüml si ..................................................................... 326
S b b budaq cüml si haqq nda m lumat.......................................... 326
S b b budaq cüml sinin tipl ri......................................................... 327
6. M qs d budaq cüml si ................................................................. 331
M qs d budaq cüml si haqq nda m lumat.......................................331
M qs d budaq cüml sinin tipl ri...................................................... 332
S b b v m qs d budaq cüml li
tabeli mür kk b cüml l rin
f rqi
................................................................................................... 334
7. rt budaq cüml si........................................................................ 336
rt budaq cüml si haqq nda m lumat ............................................. 336
rt budaq cüml sinin tipl ri............................................................ 336
8. Qar la d rma budaq cüml si........................................................ 341
B u l u d x a n X
L L O V
M Ü A S R A Z
R B A Y C A N D L
—
426
—
Qar la d rma budaq cüml si haqq nda m lumat ............................. 341
Qar la d rma budaq cüml sinin m na növl ri................................341
Qar la d rma budaq cüml sinin tipi ...............................................342
9. N tic budaq cüml si....................................................................346
N tic budaq cüml si haqq nda m lumat .........................................346
N tic budaq cüml sinin tipi ............................................................347
N tic budaq cüml sinin ba cüml si il t yin budaq cüml sinin ba
cüml sinin ox ar v f rqli xüsusiyy tl ri..........................................350
10. K miyy t budaq cüml si ............................................................353
K miyy t budaq cüml si haqq nda m lumat....................................353
K miyy t budaq cüml l rind budaq cüml l rin ba cüml il olan
m na münasib tl rin gör qruplar ................................................354
K miyy t budaq cüml sind ba cüml il budaq cüml aras nda
k miyy t münasib ti..........................................................................355
K miyy t budaq cüml sind budaq v ba cüml l ri
ba layan vasit l r.............................................................................356
K miyy t budaq cüml sinin tipl ri ...................................................358
Qo ulma budaq cüml si....................................................................359
Qo ulma budaq cüml si haqq nda m lumat .....................................359
Qo ulma budaq cüml sinin tipi ........................................................359
Qo ulma budaq cüml si il t yin budaq cüml si
aras nda ox arl q.............................................................................. 361
QARI IQ T PL MÜR KK B CÜML L R ...............................363
Qar q tipli tabesiz mür kk b cüml l r ...........................................363
Tabesiz mür kk b cüml l rin t rkib hiss l ri...................................363
Qar q tipli tabesiz mür kk b cüml nin t rkib hiss l ri..................365
Qar q tipli tabeli mür kk b cüml l r .............................................366
Qar q tipli tabeli mür kk b cüml nin t rkib hiss l ri....................367
MÜAS R AZ RBAYCAN D B D L ND CÜML
ÜZVL R N N SIRASI ...................................................................372
Cüml l rd cüml üzvl rinin s ralanmas ........................................372
Cütt rkibli cüml l rd mübt dan n v x b rin yeri .........................372
Cütt rkibli cüml l rd tamaml n yeri............................................374
Cütt rkibli cüml l rd t yinin yeri...................................................375
B u l u d x a n X
L L O V
M Ü A S R A Z
R B A Y C A N D L
—
427
—
Cütt rkibli cüml l rd z rfliyin yeri ................................................ 376
Cütt rkibli cüml l rd h mcins üzvl rin s ralanmas (yeri).............377
T kt rkibli cüml l rd cüml üzvl rinin s ralanmas (yeri).............378
Qrammatik c h td n cüml üzvl ri il laq dar
olmayan sözl rin
s ras (yeri)........................................................................................ 379
Mür kk b cüml l rd komponentl rin s ras (yeri)..........................380
MÜR KK B S NTAKT K BÜTÖV-M TN.................................. 382
Mür kk b sintaktik bütöv-m tn haqq nda m lumat .........................382
M tnin formala mas m rh l si........................................................ 383
M tnin t rkibi .................................................................................. .385
M tnin koqeziyas ...................................................................... .......386
VAS T L V VAS T S Z N TQ................................................ .391
Vasit li v vasit siz nitq haqq nda m lumat .................................... 391
Vasit siz nitqin qurulma formalar
................................................... 392
Vasit siz nitqin cüml d i l nm yeri .............................................. 392
Vasit siz nitq il mü llifin sözl rinin f rqi ......................................393
D rnaqda verilm kl f rql n n vasit siz nitq ...................................393
D rnaqs z verilm kl f rql n n vasit siz nitq...................................394
DUR U AR L R .................................................................... .398
Nöqt ................................................................................................ 398
Vergül ...............................................................................................400
Nöqt li vergül...................................................................... .............407
ki nöqt ........................................................ ....................................408
Tire ................................................................................................... 408
Sual i ar si................................................................... .....................410
Nida i ar si ............................................... ........................................410
Üç nöqt ............................................................................................ 411
Möt riz ............................................................................................ 411
D rnaq ............................................................................................... 412
B u l u d x a n X
L L O V
M Ü A S R A Z
R B A Y C A N D L
—
428
—
Çapa imzalanm d r: 22.05.2017
Ka z format : 60 90 1/16
H cmi: 26,75 çap v r qi
Sifari : 152
Say : 500
________________________________________________
«Adilo lu Çap Evi»nin
m tb sind
çap olunmu dur.
Ünvan. Bak h., .Salamzad 9c