Microsoft Word Son redakt?Araz b?y?

 
33
Kuru un  atası  Kambuciyy
49
 v   onun  ata  babası  h yatları  v   tarixl rind  
ilk  d f   olaraq  yazı  il   tani   olmu ,  Elam  lifbasını  özl ri  üçün  lifba 
seçmi   v   vv lc   Elam  dilind ,  sonralar  is   öz  dill rind   h min  mixi 
lifbada  lövh l r  qazdırmı dırlar.  Bu  dövrl rd   parsların  idar   dili  Elam 
dili olmu dur.  darı yazıları da Elam dili v  mixi  lifbasında idi. Buna gör  
d ,  bu  dövrd     Fars    yal tind   olmu   Elam  mirl ri,  Elamil r  kimi 
parsların  da  hakim  dair l r   idari  adamları,  h m  d   übh siz,  iqtisadi, 
siyasi  laq   z rur ti  v   Elamların  m d niyy tc   yüks k  olmasının  t l bi 
sasında geni  sad  pars kütl l rinin böyük hiss si d  ana dill ri il  yana ı, 
Elamca  da  öyr n   bilmi l r.  Bu  hayatın  t l bi  idi.  Parslar  Elamlardan 
lav   quzey  t r fd n  Kassılar,  Quttil r  v   Lüllibil rl   d   qon u  idil r. 
übh siz,  onlarla  da  iqtisadi,  siyasi  laq d   olmu ,  Elam  dilin   yaxın 
olmu   dill ri  il   mü yy n  d r c d   tanı lanmı   v   bu  dill rin  eyni  kökü, 
el c   d   olduqca  yaxın  olduqlarını  m ld   v   hayatda  görmu l r.  Pars 
ell rinin bu hayatı, Madların  vv lin  q d r davam etmi dir. Mad  ahları 
pars  yal tini  f th  ed r k  parsları  özl rin   tabe  etdil r.  u   v zin  
Ekbatana  tabe  olaraq  madlara  vergi  v   bac  verm y   ba ladılar.  Lakin 
onların idar  dill ri  vv ll r oldu u kimi qaldı. Ona gör  ki, Elam dili il  
Mad dövl ti dili arasında ön mli f rq yox idi v   ay d d  eyniydi.
50
 
 
 V  yen  professor Zehtabid n yardım alırıq:  
 
“  Eramızdan  t qrib n  4000  il  qabaq  Orta  Asiyadan  D rb nd yolu 
il  Yaxın 
rq  g lmi  el birl m si  imali v  C nubi Az rbaycanın çox 
yerl ri,  da ları,  o  sıradan  Savalanı,  Mi ovu,  Zaqros  da larını  g zib  yerli 
iltisaqi (dilli)  halini v  yerl rin co rafi  raiti il  tanı  olub mü yy n el 
v  obaları öz ist kl ri v  ya ba çılarının  mri il  xo ladıqları yerl rd  yurd 
salıb qalmı lar. Sumer elinin  sas hiss si n hay t “ ki çayarası” D cl  v  
F rat  çayları  arasındakı  göz l  ab-havayla  bölg nin  c nub  qism tl rind  
yurd  salaraq  qalıb  ya ayırlar.  Az rbaycandan  keç rk n  Sumerl rin 
mü yy n ell ri Mi ov sıra da larının Zaqros v  Torus da ları il  birl diyi 
m nt q d  bugünkü Xoy, Salmas, Urmu, N q d  torpaqlarında Zagrosun 
                                                 
49
 Ata kambuciyy / kuru  öz o lunun da, adını kambuciyy  qoymu du. H min 
Kambuciyy  Kuru dan sonra  h m nl rin(H xam ni l rin) ikinci  ahı olmu dur.(E.Q) 
50
 Prof.Dr M.T.Zehtabi- “ ran Türkl rinin  ski tarix”i.1-ci cild, s h-214-215. 

---

sıra  da larının 
rqi  v   q rbi  yamaclarında  yurd  salıb  qalmı lar. 
Sumerl rd n ayrılan bu ell r sonra ell rinin  sas qism ti il   laq d  olub 
v   t dricl   bir  xalq  olaraq  böyük  m d niyy t  yaratmı   yerli  v   x lqi 
r tt -Aratta  adlanmı dır.  Sumerl r  h yat 
raitini  v   kinçilik  üçün 
münasib olan iki çay arasında böyük m d niyy t qurmu  Babil, Uruk, Ur, 
Laqa   v   sair  böyük 
h rl r  v   m d niyy t  ocaqları  yaratmı lar.  Bu 
m d niyy t  ocaqları  onların  sarayları,  q srl ri,  ibad tgahları,  binaları  v  
sair sini qurmaq, tikm k, b z yib zin tl ndirm k üçün beyn-ül-n hreynd  
xam  material:  a ac,  dir k,  taxta,  da   v   m rm r,  lvan  da lar,  muxt lif 
metallar  v .b.  yox  idi.  Bütün  bu  materiallar  r tt -Aratta  da larında 
Zaqros  da larında  ist nil n  q d r  var  idi.  V   Sumer  r hb rl ri/bunu/ 
bilirdil r.  Sumerl rin  Babil  v   o  biri  h rl rd   bu  materiallara  ehtiyacı 
olduqda  r tt y   adam  gönd rib  oranın  Sidir  a aclarını  k sdirir,  da   v  
m rm rl rini,  lazım  olan  metallar  v   zin t  v saitini  oradan  axma a 
ba layan D cl nin bir qolu böyük Zab çayı vasit sil  g mil r, qayıqlar v  
çe itli  da ıt  vasit l ril   rahat  v   ucuz  (yol  il )  Babil   g tirtdirirdil r. 
Dem k  Sumerl rin  Babild   m d niyy t  qurduqları  ilk  günl rd n  h m 
r tt nin  v   h m  d   Az rbaycan  da ları  v   torpaqlarını,  X z r  d nizini 
Türkl rin  ana  d nizi  kimi  yax ı  tanıyıb,  bilmi   v   r tt   il   h mi  
laq d  olmu lar”.
51
   
 
Göründüyü kimi, Milad önc sind n Zaqrosad k ç kilmi  k sintisiz 
ve biti ik torpaqlar m hz Türkl rin ya adı ı yerl r olmu  v  orada ya ayan 
ell rl   ki  çayarası  yerl rind   ya ayan  ell rin  arasında  olumsuz  ç tinlik 
olmadan  qon uluq  v   qarda lıq  ili gil ri  olmu dur.    Farsın  saxtakar  v  
qondarma  tarixin   kölg   dü m sin  dey ,  bölg mizd   ged n  barmaq  sayı 
q d r  yer  qazıntılarının  da  ört-basdır  edilm sinin  uydurma  tarixin 
qorunmasında  ba qa  mahiyy t  da ıması  gün  kimi  aydındır.  H min 
qazıntılardan  çox  azının  Avropa,  Amerika  elm  m rk zl rin   sızması  v  
ara dırılması il  pan Fars istl rin sınırsız saxtakarlıqları a kara çıxmı dır. 
Son  zamanlarda  etnikc   Fars  olan  Naser  Purpirar  kimi  tarix 
ara dırıcılarının  sayı  çoxalmaqdadır.  Bu    Fars  kök nli  tarix  ara dırıcı  v  
l diricil rin  baxı ına  gör ,  Fars  tarixinin  yalanlar  üz rind   qurulması 
120-140 il bundan  vv l  qayıdır, amac is   Farsların mill tl m si üçün 
                                                 
51
 ”.(Prof. M. Zehtabi, “ slama q d r  ran türkl rinin dili v   d biyyatı”.s h.89-90 ) 

---

 
35
dayaq  nüqt si  yaratmaq  v   saxta  mifolojik  özn ld n  Fars  tarixin   üstün 
boyutlar  qazandırmaqdır.  Halbuki  n   h m nil r,  n   Sasanil r,  n   d  
onlardan sonrakı  Fars  kök nli kiçik hakimiyy tl rin b
riyy t  verdiyi 
xidm t  izl rin   rast  g lm k  mümkün  olmayır.  Yeri  g ldikc     Fars  
tarixçil rin  dü ünc   v   faktları  il   tanı   olacayıq.  Bunlara  baxmayaraq 
gerç k bu ki, Türk v   Fars  toplumları  n azı 3000-il boyunca qon uluqda 
ya ayıb  v   bu  gün  d   ya amaqdadırlar.  Bu  iki  mill t  zaman-zaman  tam 
mill tl mi ,  imperiya  dövl tl ri  qurmu ,  b z n  d   m lub  olmu ,  sir 
toplum  durumuna  dü mü l r.  Bir  çox  tarixs l  olaylarda  iç-iç   girmi   bu 
ski  toplumlar  olaylar  axımında  ortaq  tal`e  v   rüzgar  sdirs l r  d ,  heç 
zaman  yo rulmamı
52
,  vahid  mill t  kimi  bir-birind   h ll  olmamı dırlar. 
Baxmayaraq  ki,  tarixin göst rdiyin   gör ,  bir  çox  toplumların  ikili  v  ya 
neç li  ili gil ri  qalib-m lub  sonuca  varmı   v   m lubun  qalib  içind  
yo rulub,  rim si  il   sonuclanmı dır.  Ancaq  bu  örn k  bir  çox  zaman 
köksüz  toplumlara  aid  olmu   v   köklü  mill tl rin  silinib  aradan 
getm sind   birc   s b b  olmamı dır.  Niy   ki,  köklü  mill tl r  m lub 
duruma dü n zaman bel , öz milli varlı ını qoruyub saxlaya bilmi , h tta 
m lub  du n  durumda  da  qalib  t r fin  kültüründ   vaz  keçilm z  izl r 
buraxa bilmi , zaman sür cind  milli-qurtulu  mücadil si apara bilmi dir. 
 
Türk v   Fars  ili gisin  g linc , bu iki varlı ın zaman boyu çe idli 
alanlarda t zadlı iç-iç  girm kl rini, imperiya yarı malarını, b z n sakin, 
b z n  is   dü m nc   davranı larını  görürük.  2900-3000  illik  qon uluq  v  
yaxın ili gid  olan bu iki varlıq (3000 il bundan önc  Farsın toplu varlı ını 
isbat ed n heç bir s nd  ld  yoxdur) h tta kiçik bir sah d  bel  qar ılıqlı 
normal  ya am  sür m mi l r.  Miladdan  önc   600  illik  Türk  dövl tl rinin 
(Manna-Mad/Media/-Part / r k/
kan/) q dim  Fars  köklü ell r  hakim 
olduqları, habel  Farsların h min dövrün ardından 230 illik " h m nil r" 
(H xam ni l r)  li il  Türkl r  hakim k silm kl ri ancaq sava  sonucunda 
g rç kl mi dir.  Yen   miladdan  sonra  islama  q d rki  dövrd   bu  iki 
toplum  h mi   qalib-m lub  mill tl r  kimi  qar ılıqlı  ili gi  içind  
ya amı dırlar.  sg nd rin 
h m nil r  üz rind ki  q l b si  v   sonra 
Sülukil rin  qısa  müdd tli  hakimiyy tin   son  qoyan  Sumer  v   Elam 
torunları  olan  Ar akların  477  illik  hakim  oldu u  zamanlarda  da  m lub-
                                                 
52
 h ll olmamı  

---