varmı? ran Türklüyü zehniyy tind n do an bu dü ünc y bir d , Türk
bütünlüyü açısından baxmaq g r kdir. rançı zehniyy t ist r-ist m z uzun
zamandan b ri, öz bilincaltı t m lind bir Turan dü m nliyini
ya atmaqdadır. Mifoloji n d nl r özg yana mayan h rk s bu üuraltı
t m ll rin zaman açısından n d r c etgin olmasını gözardı ed bilm z!
Türkçülük özül bir yönt m oldu una gör , irançılıqla heç bir alanda
odaqlana bilmir. Bu ki is l v bir ys l t rcih deyildir, bir etniks l v
toplum kültüründ n ir li g l n g rç kdir. N d n etniks l deyil nd , Türk-
Fars ili gil rini anımsamaq g r kir.
Türkl rin qalib oldu u zamanlarda bu olumsuz ili ginin g rç k üzü
aydıncasına görünm s d , uzun zaman hakim sülal sisteml ri altında
gizl n n Farsçı siyas tçi v dü ünürün d rin bir Az rbaycan Türklüyü
dü m nçiliyi yava -yava üz çıxaraq 1920-d patlaq verm y
ba lamı dır. Heç uzaq getm y g r k yoxdur. 1813-cu ild n önc ki v
sonrakı Az rbaycan tarixi olduqca öyr diçi zaman bölümüdür. ran
Türklüyünün t m l atma dü ünc si, ah bbas zamanından xızlansa da,
Rus-Az rbaycan (Qacar) sava larından sonra t sbitl nm y ba lamı dır.
Çünki, Artıq Az rbaycan adlı bir varlıq, mill t olaraq öz anlamını itirmi
v iki yabançı dü m n sistemi altına dü mü dür. Sözsüz ki, bu ulusal
faci nin ortaya g lm sil Az rbaycan Türklüyü dü ünc si d geni ölçüd
özüllüyünü itir r k ran Türklüyü
191
termininin yayılmasında etgin
olmu dur. Sonra is , h m n ran Türklüyü x st liyi “Bütöv Az rbaycan”
ideyasını unutduran bir t davi yönt mi kimi PanFarsizmin ideolojik
taktikl rind n biri kimi istifad y buraxılmı dır.
191
( Kimil r gör : “ ran türklüyü termini türkl rin imperatorluq öz lliyini t kan ver n,
iran razisin yenid n hakim olma c sar tini ortaya qoyan bir mill tüstü fikirdir. Bu
dü ünc nin ran az risi v b nz r mill taltı dü ünc l rl ili gisi yoxdur. Bu üzd n
terminl rin bir-birin girm sin izin verm k olmaz.” slind Panfarsizm gör , h r hansi
terminin adı deyil, da ıdı ı kimlik v stratejik yönt mi ön mlidir. Az rbaycanın milli-
azadlıq sava ı k sgin bir ulus-dövl t olma sür cidir. Bu sür cin n ba da ged n ng l
tipl ri is , mill taltı v mill tüstü özn l v n sn ll rdir. ran az risi termini, bir mill taltı
n sn l olaraq ran türkü terminil eyni mahiyy ti da ımaqdadır. g r h d f, h d fi
oldu u yerd n uzaqla dırmaqdırsa, rançı panların arxına su dökm k dem kdir. Bu
üzd n, termin v ist kl rin çe idliyin baxmayaraq Azerbaycan türklüyü terminind n
ba qa h r hansı özn l v n sn l ifad l r, yalnız rançı panların xeyrin ortaya atılan anti
Az rbaycan dövl tçilik proyektidir.)*
131
Bu n dem kdir sorusuna PanFarsizm gözüyl baxmaq lazimdir.
PanFarsizm gör , ran Türklüyü, Az rbaycan Türklüyü qar ısında n son
silah kimi qullanılmalıdır. Ancaq bir tezin v onun qar ısında bir antitezin
yaranması g r kirs , bu n yax ı meydandır. Türkl ri müst qil dü ünc
alanından uzaqla dırmaqla bu do rultuda u ur qazanmaq olar. Buna gör
a a ıdaki yönt ml r Farsçi dövl tin t bli v t viq alanında
yerl m lidir.
A. ran h mi Türkl rin lil idar olunubdur.
B. ran ekonomisi h mi Türkl rin lind olubdur.
C. i m zh bi Türkl r t r find n irana veril n din kimliyidir. Bu
din kimliyi Fars-Türk birl m sil qorunub v qorunmalıdır.
D. Min ill rdir Türk-Fars kültürl ri bir–biril qatı ıb v ran
kültürünü yaradıbdır.
E. Türk-Fars birl m sind n yaranan ran mill ti, bu iki xalqın
birl m sind n yaranmı dır.
F. ran Türklüyü 11-ci yüzillikd n sonra, Q zn vi, S lcuq v
Mu ulların g lm sil yarandı, bu köç ri qövmün axınmasıyla Fars
kök nli Azeri dilli xalq aradan getdi, qalanı is assimil olub, öz do ma
dilini unutdu v Türk dilini q bul etdi.
G. slind ran Türklüyü h m n ran azerisidir. Azeril r is hind-
avrupalı dilli qurupdan zorla uzaqla an Türkdilli azeri Farslardırlar.
H. sil Az rbaycanda ( ran Az rbaycanında) ya ayan az ril rl
Farslar eyni kökd ndirl r. Türkl r is , Ortaasiyada, Türkiy d , Qafqazda,
Aran-Albaniyada v kiçik topluluqlar
kilind ranın Xorasanında,
m rk zind v güneyind , Af anistan v.b. yerl rd ya ayırlar.
. Az rbaycan sözü Atropaten, Az rabadegan sözl rinin
g li mi idir. Bu adla Aran-Albaniya adları arasında heç ili gi yoxdur.
1918-d ilk d f olaraq Müsavat partiyasının önd ri M. . R sulzad nin
qurdu u dövl tin adı Qafqaz yerin Az rbaycan adlandı.
J. Az rbaycan heç zaman bölünm yibdir. Yalnız bir Az rbaycan
var, o da, randa yerl ir. randan qopulan Qafqazla iranda qalan
Az rbaycan heç zaman bir torpaq olmayıbdır .
K. Bölünmü Az rbaycan termini, habel Güney v Quzey
Az rbaycan adları qondarma v tarix izi olmayan bir saxtakarlıqdır. Bu
siyas t yalnız panTürkistl r t r find n ortaya qoyulmu dur.
L. ran Aslan, Az rbaycan is onun ba ıdır. Az rbaycan xalqı tarix
boyu Türkl r qar ı sava ıb v öz do ma ranını dü m n Türkl r
qar ısında müdafi edibdir. V ...
Pan arsizmin t bli at ma ını bir an durmadan 80-ildir “Az rbaycan
Türk mill tini” çe idli t bli at at in tutmaqdadır. Fars teorisiy nl ri
durmadan iki ana stratejik amacı günd md saxlamaqdadırlar. Birincisi, öz
içl rind olan Fars ara dırması, ikincisi is , Az rbaycan Türkl ri içind
milli-siyasi teorik bulanım yaratmaqdır. Bu iki h d f bir g n l sistemin
ba titridir. Fars ovinizminin Türkl r qar ın bütün eyl ml ri yalnız bu
sistem içind ara dırılır v aktivl ir. Bu özn l v n sn l sistem gör ,
önc Az rbaycan Türklükd n aralanmalı, sonra is , t kl nmi
Az rbaycana yeni kimlik verm k g r kir. Farsların n böyük milli
teorisiy nl rind n biri, PanFarsizmteorisinin atalarından sayılan “Dr.
nay t-ü-llah Rza” yazır: “Oxuculara çatdırılmı m tl bl rd n, 3 nöqt
rahatcasına görünm kd dir: birinci, Az rbaycan h r zaman ranın bir
bölm si olmu dur. kincisi, Az rbaycan Qafqaz Albaniyasından ayrı
olmu dur. Üçüncüsü is , Az rbaycan xalqı iran soylu v iran köklü
olmu dur.”
192
Göründüyü kimi, PanFarsizmin 80-illik milli ritm
192
(Az rbaycan n ski ça lardan bu gün , ( farsca), Dr. nay tüllah Rza. M rd Emruz
yayınları, Tehran 1988. S157 )
.
Dostları ilə paylaş: |