Microsoft Word Strateji marketinq doc
Yüklə 5,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
27
ması və müxtəlif ölkələrin bazarlarında tətbiq edilən strategiyaların inteqrasiyası üzrə fəaliyyətidir. Başqa sözlə, konkret bir ölkənin müəs- sisələrinin beynəlxalq bazarlarda həyata keçirdiyi marketinq fəaliyyətidir. Hər iki marketinqin eyni metodologiyaya və prinsiplərə əsaslanmasına, onların yerinə yetirdiyi funksiyaların eyniliyinə baxmayaraq onların ətraf mühit amilləri, xüsusən də siyasi-hüquqi, sosial-mədəni, rəqabət, təbii və texnoloji mühit amilləri, istehlakçıların davranışı və s. bir-birindən xeyli dərəcədə fərqlənir. Bundan başqa, yerli müəssisələrin beynəlxalq bazarda fəaliyyəti ilə əlaqədar risklərin səviyyəsi daxili bazardakı fəaliyyətlə müqayisədə daha yüksəkdir. Bununla əlaqədar olaraq beynəlxalq bazar- larda fəaliyyət göstərən müəssisələr özlərinin marketinq proqramlarını və marketinq kompleksinin elementlərini hər bir ölkənin bazarının tələbatla- rına, istehlakçılarının alış motivlərinə və davranışına, yerli bazarlarda tətbiq etdiyi marketinq strategiyaları və proqramlarını beynəlxalq bazar- lara uyğunlaşdırmalı olurlar. Bu isə daxili marketinqlə müqayisədə bey- nəlxalq marketinq fəaliyyətinin həyata keçirilməsinə sərf edilən xərclərin səviyyəsinin daha yüksək olmasına gətirib çıxarır.
müxtəlif ölkələrin sosial-mədəni və digər xüsusiyyətlərini nəzərə almadan bütün dünya ölkələrinə vahid bazar kimi baxan qlobal müəssisə və təşkilatların həyata keçirdiyi marketinq fəaliyyətidir. Qlobal marketinq “planetimizdə yaşayan insanlar fərqli olmaqdan daha çox oxşardır” fərziyyəsinə əsaslanır. Həqiqətən də müasir texnologiyaların tətbiqi dünya xalqlarının tələbatlarının, zövqlərinin və həyat stilinin daha çox oxşar, eynu olmasına, bu isə ümumdünya markaları adlanan ticarət markalarının yaradılmasına səbəb olmuş və qlobal müəssisələrin müxtəlif ölkələrin bazarlarında eyni bir marketinq proqramından istifadə edilməsinə şərait yaratmışdır. Məsələn, bu gün Almaniya istehsalı olan BMW avtomobilləri, Pierre Gardin kostyumları, McDonnald's hamburgerləri, Gucci çantaları və bu kimi ticarət markaları bütün ölkələrdə eyni uğurla qəbul edilir və satılır. Milli iqtisadiyyatın səviyyəsini əhatəetmə dərəcəsinə görə marke- tinq mikromarketinqə və makromarketinqə bölünür. Mikromarketinq ayrı- ayrı müəssisə və kommersiya təşkilatları səviyyəsində həyata keçirilən, mövcud və potensial istehlakçıların və alıcıların tələbatlarını ödəyən məhsul və xidmətlər bazarına yönəldilən marketinq fəaliyyətidir. Mikro-
28
marketinq marketinq fəaliyyətinin əhatə etdiyi bazar subyektlərinin mənafeyini nəzərə alır və onları uzlaşdırmağa imkan verir. Bunun üçün o, müəssisənin fəaliyyətinə təsir edən bütün amilləri öyrənir və marketinq plan və proqramları hazırlanarkən bu amillərdə baş verən dəyişiklikləri nəzərə alır.
bütünlükdə ölkə və onun ayrı-ayrı regionları səviyyəsində həyata keçirilən qeyri-kommersiya xarakterli marketinq fəaliyyətidir. Makromarketinqin predmeti marketinqlə cəmiyyətin qarşı- lıqlı münasibətlərinin uzlaşdırılmasıdır. Makromarketinq cəmiyyətin ehti- yac və tələbatlarının təhlilinə və dərk edilməsinə, onların marketinqə təsirinin öyrənilməsinə yönəldilir. Buna görə də mikromarketinqin prob- lemlərindən fərqli olaraq makromertinqin problemlərinə cəmiyyətin mənafeyi baxımından yanaşılmalıdı. Bu kontekstdə mikromarketinq ictimai sistemin aqreqasiya olunmuş elementi kimi nəzərdən keçirilməli və onun fəaliyyətinin nəticələri iqtisadiyyatın digər elementlərinin fəaliy- yətinin nəticələri ilə eyni səviyyədə qiymətləndirilməlidir. Hər hansı bir ölkəyə münasibətdə makromarketinqin məqsədi digər ölkələr, onların təsərrüfat subyektləri, sosial institutlar və əhalisi üçün həmin ölkənin cəlbediciliyinin, həmçinin beynəlxalq təşkilatlarda onun nüfuzunun (prestijinin) artırılmasıdır. Bundan başqa, makromarketinqdən ölkə daxilində - büdcə defitsinin ödənilməsi (məsələn, qiymətli kağızların cəlb edilməsində), resurslardan istifadə edilməsi (məsələn, torpaq sahəsi- nin əldə edilməsində nəyə üstünlük verməsini öyrənməklə) və kiçik sahib- karlıq da daxil olmaqla sahibkarlığın dəstəklənməsi (məsələn, sərbəst maliyyə vəsaitlərinin məhsul və xidmətlərin istehsalına yönəldilməsini stimullaşdırmaqla) üzrə tədbirlərinin hazırlanmasında da istifadə edilməsi mümkündür.
kommersiya marketinqinə və qeyri-kommersiya marketinqinə bölünür. Fəaliyyətinin məqsədi mənfəət, gəlir əldə etmək olan müəssisələrdə və təşkilatlarda tətbiq edilən marketinq kommersiya marketinqi adlanır. Kommersiya marketinqi məhsullar marketinqinə və xidmət marketinqinə bölünür. Məhsullar marketinqi öz növbəsində 1) istehsal təyinatlı məhsullar (istehsal vasitələri) marketinqinə, 2) istehlak məhsulları (istehlak vasitələri)
29
marketinqinə, 3) kənd təsərrüfatı məhsulları marketinqinə və 4) tikinti obyektləri marketinqinə bölünür. Bu marketinq formaları adlarına uyğun olaraq tətbiq edildiyi obyekt üzrə marketinq fəaliyyətini həyata keçirirlər. Konkret məhsul növlərinə olan tələbatın, onların istehlakçılarının satınalma motivləri və davranışları, həmçinin onların istehsal və satış fəaliyyətinin spesifik xüsusiyyətlərindən, bu fəaliyyətə təsir edən amillərin müxtəlifliyin- dən və digər amillərdən asılı olaraq həmin marketinq formalarının strategi- yası və taktikası müxtəlif ola bilər. Xidmət marketinqi dedikdə, məqsədi mənfəət, gəlir əldə etmək olan xidmət sahələrində tətbiq edilən marketinq başa düşülür. Xidmət marke- tinqinə bank marketinqi, sığorta marketinqi, turizm marketinqi və digər xidmət sahələrində tətbiq edilən marketinq fəaliyyəti aiddir. Xidmətlərin maddi məhsullardan bir sıra fərqli xüsusiyyətləri: mənbədən ayrılmazlıq, duyulmazlıq, nəql edilə bilməzlik, keyfiyyətinin satabil olmaması, sax- lana bilinməzlik və s. kimi xüsusiyyətləri vardır. Bu, xidmət sferasında fərqli marketinq kompleksi elementlərindən və marketinq strateigyaların- dan istifadə edilməsinə səbəb olur. Məsələn, məhsullar marketinqindən fərqli olaraq xidmət marketinqində məhsul, qiymət, bölüşdürmə və həvəs- ləndirmə kimi marketinq kompleksi elementləri ilə yanaşı heyət, keyfiyyət və şəhadətnamə kimi marketinq elementlərindən də istifadə olunur. Belə ki, xidmətlərin satışında yalnız fərdi (şəxsi) satışdan, xid- mətlərin nümayişində şəhadətnamələrdən istifadə edilir Bundan başqa, tələbi tənzimləmək üçün gün ərzində fərqli qiymətlərdən istifadə edil- məsi, əvvəlcədən sifariş verilməsi, növbəsini gözləyən müştərilərə əlavə xidmətlər göstərilməsi və s. praktikasından istifadə edilə bilər. Qeyri-kommersiya marketinqi qeyri-kommersiya təşkilatları tərəfin- dən ictimai maraqlar naminə, hər hansı bir ideyanın, sosial proqramların, xeyriyyə tədbirlərinin və bu kimi digər qeyri-kommersiya xarakterli tədbirlərin təbliği məqsədi ilə həyata keçirlən marketinq fəaliyyətidir. Qeyri-kommersiya marketinqinə a) təşkilatların marketinqi, b) ayrı-ayrı şə
c) ərazi marketinqi və d) ideya marketinqi və ya ictimai marketinq aiddir. Bu marketinq formalarının məqsədi tətbiq edil- diyi obyektin müsbət imicinin yaradılması və onun qorunub saxlanması, ictimaiyyətin həmin obyektə münasibətinin yaxşılığa doğru dəyişməsinin təmin edilməsi üzrə fəaliyyətin həyata keçirilməsidir.
Yüklə 5,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|