Microsoft Word Strateji marketinq doc

 

22 

istəklərinə  dair  informasiya  toplanması  üçün  kifayət  qədər  maliyyə  və 

ə

mək resursları  ayırmalı, toplanmış informasiya əsasında bazar  yönümlü 

fəaliyyət  planları  tərtib  etməli  və  bu  planların  tərtib  edilməsində 

müəssisənin bütün idarəetmə pillələri iştirak etməlidir [3, s. 87]. 

kincisi,  marketinq  konsepsiyasında  onun  funksiyaları  yalnız 

müəssisənin  eyniadlı  bölməsi  tərəfindən  həyata  keçirilir.  Yaranmış  yeni 

iqtisadi mühitdə isə müəssisənin fəaliyyətində marketinqin əhəmiyyəti və 

rolu o dərəcədə artır ki, onun yalnız marketinq bölməsi tərəfindən həyata 

keçirilməsi mümkün olmur və lazımı effekti vermir. Buna  görə də,  artıq 

qeyd  edildiyi  kimi,  marketinqin  funksiyalarının  yerinə  yetirilməsində 

müəssisənin  bütün  idarəetmə  pillələri  və  bölmələri  iştirak  etməlidir. 

Başqa  sözlə,  marketinq  funksiyalararası  əlaqələndirmə  üzrə  fəaliyyətə 

çevrilməlidir. Funksiyalararası əlaqə isə  yuxarıda qeyd edilən bazar sub-

yektlərinin  hər  hansı  biri  və  yaxud  hamısı  ilə  bu  və  ya  digər  dərəcədə 

ə

laqəsi olan müxtəlif şöbə və bölmələr arasında kommunikasiya  yaradıl-

masını  və  mübadiləni  mümkün  edir.  Deməli,  funksiyalararası  əlaqələn-

dirmə  bazar  yönümlülüklə  müəssisənin  fəaliyyətinin  nəticələri  arasında 

ə

laqələndirici kimi çıxış edir. 

Bütün bunları nəzərə alaraq J. J. Lamben bazar yönümlü marketinq 

konsepsiyasını «istehlakçılara, düstribüterlərə, nüfuzlu şəxslərə, rəqiblərə 

və makromühitə yönəldilmiş və funksiyalararası əlaqələndirmə vasitəsilə 

bu  dörd  yönmümlülüyün  balansını  təmin  edən»  fəaliyyət  kimi  qiymət-

ləndirir [3, s. 93]. 

Beləliklə,  bazar  yönümlü  marketinq  konsepsiyası  özündə  fəaliyyət 

və  analitik  funksiya  ilə  yanaşı  biznes  mədəniyyətini  də  birləşdirir.  O, 

müəssisənin  fəaliyyətinin  inteqrasiya  olunmuş  idarəetmə  funksiyasına 

çevrilir.  Buna  görə  də,  müasir  dövrdə  marketinq  yalnız  bazar  subyekt-

lərinin  maraqlarının  ödənilməsi  baxımından  deyil,  həm  də  müəssisənin 

idarə edilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. P. Doyl göstərir 

ki, «rəqabət, azad sahibkarlıq şəraitində marketinq həm iqtisadi tərəqqinin 

mühərriki,  həm  də  idarəetmənin  mərkəzi  vəzifəsidir»  [21,  s.  91].  Bu 

baxımdan  müəssisələrdə  marketinq  fəaliyyətinin  təşkili  və  həyata  keçi-

rilməsinə  yeni  yanaşmalar, keyfiyyətcə daha mütərəqqi proseslərin  yara-

dılması böyük əhəmiyyət kəsb edir. 

Yuxarıda izah edilənlərdən belə nəticəyə gələ bilərik ki, marketinq 

---

 

23 

müəssisənin istehlakçıların tələbatlarını daha dolğun ödəmək və ya prob-

lemlərini yüksək  effektlə həll etmək yolu ilə qarşısına qoyduğu məqsədə 

(məqsədlərə)  nail  olunmasına  yönəlik  fəaliyyətinin  idarə  edilməsinin 

bazar  konsepsiyasıdır

.  Müəssisələr  özlərinin  marketinq  fəaliyyətində 

istehlakçıların  tələbatları  ilə  yanaşı  bütünlükdə  cəmiyyətin,  rəqiblərin  və 

vasitəçilərin də mənafelərini və hərəkətlərini nəzərə almalıdırlar. 

Marketinq  və  satış  konsepsiyalarının  fərqləndirici  xüsusiyyətləri.

 

Satış  konsepsiyasından  fərqli  olaraq  marketinq  konsepsiyası  istehlakçı 

yönümlü xarakter daşıyır, onun ehtiyac və tələbatlarının öyrənilməsinə və 

bunları rəqiblərə nisbətən daha effektli ödəməyə yönəldilir. Bunun sayə-

sində  müəssisə  artıq  istehsal  güclərinin  imkan  verdiyi  və  istehlakçının 

almağa  məcbur  edildiyi  məhsulu  deyil,  istehlakçıların  ehtiyac  və  tələ-

batlarına  uyğun  gələn,  onun  almaq  istədiyi  və  buna  görə  də  «özözünə» 

satılan  məhsul  istehsal  edirlər.  T.  Levitt  marketinqlə  satışın  bu  fərqini 

belə  izah  edir:  «marketinq  məhsulları  və  xidmətləri  sadəcə  bazara  itə-

ləməkdən daha geniş anlayışdır. Bu birbaşa satışın vəzifəsidir. Marketinq 

fəaliyyəti  daha  müxtəlif  çeşidlidir.  Satış  vasitəsilə  istehlakçını  firmanın 

ona  təklif  edə  biləcəyi  məhsul  və  xidmətləri  istəməyə  təhrik  edirlər. 

Marketinqin  köməyilə  firmanı  istehlakçının  istədiyi  şeyləri  yerinə 

yetirməyə  məcbur  edirlər.  Beləliklə,  geniş  mənada  satış  birtərəfli 

prosesdir, onun məqsədi firmanın fikrinə görə istehlakçının mütləq almalı 

olduğu  məhsulu  təklif  etməkdir.  Marketinq  isə  istehlakçıların  tələbatları 

haqqında  firmaya  informasiya  təqdim  etməklə  istehlakçıya  zəruri  olan 

məhsul və xidmətləri hazırlamağa və təklif etməyə imkan verən ikitərəfli 

prosesdir. Həm də firma satışın digər funksiyalarını - qiymətin müəyyən-

ləşdirilməsini,  reklamı  və  məhsulların  istehlakçıya  çatdırılmasını  da 

yerinə yetirməlidir» [21, s. 9].  

Yuxarıda  qeyd  edilənlərin  əsasında  belə  nəticəyə  gələ  bilərik  ki, 

marketinq  konsepsiyası  ilə  satış  konsepsiyasının  fərqləndirici  xüsusiy-

yətlərinə aşağıdakıları aid etmək olar: 

- satışdan fərqli olaraq marketinq yalnız mövcud bazarların imkan-

larından istifadə etmir, həm də müəssisənin imkan və resurslarına uyğun 

gələn və yüksək mənfəətlilik vəd edən cəlbedici bazarların yaradılmasını 

həyata keçirir; 

- marketinq konsepsiyasının ilkin, istinad nöqtəsi istehlakçıların eh-

---