Microsoft Word td\335d I b\334T\334N. doc

Turhan Çetin 
58 
 
Bulgaristan, kurulduğu günden itibaren Türk azınlığının hak ve özgürlüklerine saygı göstermeyi 
taahhüt  etmiş  ve  bir  düzine  kadar  anlaşmaya  da  imza  atmıştır.  Bunlar;  Berlin  Antlaşması  (1878), 
stanbul Protokolü ve Sözleşmesi (1909), Türkiye-Bulgaristan Barış Antlaşması (1913), Müftülüklerle 
ilgili sözleşme (1913), Neuilly Barış Antlaşması (1919), Türkiye-Bulgaristan Dostluk Antlaşması (1925), 
Türkiye-Bulgaristan  kamet  (Oturma)  Sözleşmesi  (1925),  Bulgar  Barış  Antlaşması  (1947),  nsan 
Haklarıyla  lgili  Belgeler  (1945-1973),  Türkiye  Bulgaristan  Göç  Anlaşması  (1968),  nsan  haklarıyla 
ilgili  çeşitli  Avrupa  Anlaşmaları’dır.
16
  Ancak  Bulgaristan  yöneticileri  bu  anlaşmaları  ihlâl  etmişlerdir. 
Bulgaristan’daki Türklerin Türkiye’ye zorla göç ettirilmesi ideolojik ve politik eğilimleri farklı olsa bile 
bütün Bulgar hükümetlerinin değişmez devlet siyaseti hâline gelmiştir.
17
 Bulgaristan yönetimi Pomakları 
Türk  olarak  kabul  etmemektedir.  Oysa  Pomaklar  Bulgaristan’a  8.  yüzyılda  gelip  yerleşen  bir  Türk 
boyudur. Yine Gagavuzlar da Hıristiyanlığı kabul eden bir Türk topluluğudur ve Türkçe konuşmaktadır. 
Bulgar  Devleti  Pomak,  Gagavuz  ve  Tatar  Türkleri  ile  Müslüman  Kıptîler’in  (Çingene)  Türkçe 
konuşmasına rağmen, Bulgar nüfusu içinde göstermektedir. Söz konusu bu Türk topluluklardan bir kısmı 
komünist  rejimin  uyguladığı  baskılar  sebebiyle  isimlerini  değiştirmiş  ve  Bulgarca  konuşmaya 
başlamıştır.
18
  
Türklere karşı yapılan bu soykırımın nedenleri gayet açıktır. Bulgar Komünist Partisi yetkilileri 
Bulgar nüfusun hızla azaldığını ve 124 yıl sonra son Bulgarın da öleceğini belirtmektedir. Bu durumda 
Bulgar yöneticiler Müslüman ve Türk nüfusun azaltılması için zulüm ve baskı politikalarını uygulamaya 
başlamıştır.
19
  Çünkü  Bulgar  nüfusu  yaşlı  ve  her  yıl  azalmakta  buna  karşılık  Türk  nüfus  yıllık  ortalama 
%o25  oranında  artmaktaydı.  Nitekim  Bulgaristan’ın  yıllık  nüfus  artış  hızı  1979  yılında  %o  3.6’ya, 
1981’de %o2.8’e, 1984’de %o 2.4’e düşmüştür.
20
 Bu rakamlar tüm Bulgaristan’daki nüfusun artış oranını 
göstermektedir.  Oysa  bu  tarihlerde  Bulgarların  yaşadığı  Lovech,  Mihailovgrad  ve  Vidin’de  nüfus 
azalırken, Türklerin yoğun olarak yaşadığı Blagoevrad, Smolyan ve Kardzhali şehirlerinde ise nüfus hızlı 
bir şekilde artmaktaydı.
21
  
Bulgaristan Komünist Partisi Merkez Komitesi Arşivi gizli belgelerine göre zorla göç ettirme ve 
asimilasyon yöntemleriyle her 10-15 yılda Bulgaristan’daki Türk nüfusunu %10-%15 oranında azaltmayı 
planladıkları  görülmektedir.
22
  Bulgaristan’daki  Türk  nüfusun  doğum  oranı  artarken  Bulgar  nüfusun 
doğum  oranı  azalmaktaydı.  Bu  durum  Bulgaristan  hükümetinin  Türk  nüfusunu  göçe  zorlamasının  en 
temel  nedenidir.  Çünkü  gelecekte  Türk  nüfusun  fazla  olması  Bulgaristan  etnik  yapısını  değiştireceği 
kaygısını taşımaktaydı.
23
  
                                                                                                                                                             
1987)  Kitabı  s.  91-106,  stanbul  Barosu  Yayınları;  A.  Sobhan,  “Bulgaristan’daki  Etnik  Türk  Azınlığı  Üzücü  Olay”. 
Bulgaristan’da  Türk- slam  Azınlığına  Uygulanan  Baskılar  Hakkında  Uluslar  arası  Hukuk  Sempozyumu  (21-23  Eylül 
1987)  Kitabı,  stanbul  Barosu  Yayınları,  s.  129-139;    W.P.  Grieve,  “Türklere  Yönelik  Bulgar  Zulmünün  Milletlerarası  nsan 
Hakları  Hukuku  Açısından  Değerlendirilmesi”,  Bulgaristan’da  Türk- slam  Azınlığına  Uygulanan  Baskılar  Hakkında 
Uluslar  arası  Hukuk  Sempozyumu  (21-23  Eylül  1987)  Kitabı  s.  9-18,  stanbul  Barosu  Yayınları”1987;  .  Tatarlı, 
“Bulgaristan’daki Türk Varlığı”, Uludağ Üniversitesi Balkanlardaki Türk Kültürünün Dünü-Bugünü-Yarını Uluslararası 
Sempozyumu 26-28 Ekim 2001, Bursa 2002. 
16
 B. N. Şimşir, 2003. “Berlin Kongresinden 125 Yıl Geçti Bulgaristan’daki Türk Azınlığı” “Balkanlarda Türk Kültürü”, (48):6-
11.,  J.  Iqbal,.  “(Türk-  Bulgar)  kili  Anlaşmaları  Işığında,  Bulgaristan’daki  Müslüman-Türk  Azınlığı  Sorunu”,  Bulgaristan’da 
Türk- slam Azınlığına Uygulanan Baskılar Hakkında Uluslararası Hukuk Sempozyumu (21-23 Eylül 1987) Kitabı, s. 25-
33.  stanbul  Barosu  Yayınları  1987;  H. Pazarcı,  “ kili  Anlaşmalardan  Doğan  Uluslar  arası  Kurallar  Işığında,  Bulgaristan’daki 
Türk  Azınlığı  Sorunu”  Bulgaristan’da  Türk- slam  Azınlığına  Uygulanan  Baskılar  Hakkında  Uluslar  arası  Hukuk 
Sempozyumu (21-23 Eylül 1987) Kitabı s. 35-48.  stanbul Barosu Yayınları 1987; G.D. Poix,. “Bulgaristan’daki Müslüman-
Türk  Azınlıklar  Sorunu  Üzerine”.  Bulgaristan’da  Türk- slam  Azınlığına  Uygulanan  Baskılar  Hakkında  Uluslar  arası 
Hukuk  Sempozyumu  (21-23  Eylül  1987)  Kitabı  s.77-83,  stanbul  Barosu  Yayınları  1987;  H.  S.  Türk,  1989;  “Bulgaristan 
Türkleri ve Türkiye”, Uluslararası Hukuk ve  nsan Hakları Açısından Bulgar Zulmü (29.06.1989) Tebliğler Kitabı, Ankara 
Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, Ankara, s. 35-44. 
17
 C. Hakov, age, 2002, s. 187. 
18
 A. Cebeci, age, 1970, s. 344. 
19
 A. Cebeci, age, 1989, s. 50. 
20
 H. Poulton, The Balkans, Minorities and States in Conflict, Minority Rights Publications, London 1991. 
21
 Ö. E. Lütem, age, 2000, s. 39.  
22
 A. Eminov, Turkish and other Muslim Minorities in Bulgaria, Hurst&Company, London 1997. 
23
 D. Tsoneva, The Puzzle of the Bulgarian-Turkish Interethnic Cooperation in Post-Communist Bulgaria, By Submitted to 
Central European University Nationalism Studies Program in partial fulfilment of the requirements for the degree of Masters of 

---