Microsoft Word tezson[2]. doc
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
56 yaklaşınca hassa askerlerinden üç hipparkhia ile bütün atlı ciritçilerin saldırması emrini verdi. Bundan sonra skitler önceden yaptığı gibi onları çevirip etrafında halka oluşturmak için açılamadı. Çünkü bazen atlılar bazen de atlıların arasına yerleşmiş olan hafif yayalar onları sıkıştırıyor, güvenli bir biçimde dönüş yapmalarına engel oluyordu. skitler kaçmaya başladılar içlerinden bin kadarı ve komutanları Satrakes öldü. Fakat hava çok sıcak kaçan skitlerde çok hızlı olduğu için skender’in çektiği sıkıntı çok daha büyük oldu. Bütün ordusu susuzluk çekti. Bundan sonra skender o tarafta bulunan bir sudan geçerken su pis olduğu için ishale yakalandı. Bu sebeplerden skitleri takip edemedi. skender bu ülkede ağır silahlı büyük ordularla iş görülemeyeceğini ancak çete harbi yapmakla başarıya ulaşılabileceğini takdir ederek ordu teşkilatında büyük değişiklikler yapmıştı, süvari olaylarını daha küçük birliklere ayırmıştı. Düşman süvarilerini örnek alarak ok ve kargı atan süvari kıtaları meydana getirmişti. 229 Ancak örnek aldığı skit ordusu üzerinde tam bir zafer elde edemediği görülüyor. Bundan sonra skitler skender’le ittifak yaparak onun Hindistan seferine katıldılar. 230 Demosthenes 231 MÖ. 328 yılında “ skitlerin Bospor kralı Poerisades I ile savaştığını” söylemektedir. Bu savaşın oluşumu ve gelişimiyle ilgili elimizde hiç bilgi bulunmamaktadır. Ancak Demosthenes bu savaşın Bospor Krallığının ekonomik durumunda kötüleşmeye neden olduğunu eklemektedir. Ş üphesiz bu ifade Bospor krallığının savaş harcamalarına işaret etmekten ziyade Bospor tüccarlarının skitya’dan sağaldığı tahıl kaynağının kesildiği ş eklinde yorumlanabilir. 232 Diodorus Siculus 233 ,Bospor kralı Paerisades I’in ölümünden sonra oğulları Eumelus,Satyrus ve Prytanes arasındaki taht kavgası sebebiyle çıkan savaşta skitlerin yer aldığından bahsetmektedir. Bu savaş MÖ. 310- 309’da gerçekleşmiştir. Diodorus bu savaşı şöyle anlatmaktadır; “ Parisades I 229 Mansel, A.g.e., s. 447 230 Arrianos,V,12 231 Demosthenes, Ad Phormio, 8 232 Mielczarek, A.g.e., s. 60 233 Diodorus Siculus, XX, 22.1.6 57 ölünce oğulları arasında en yaşlısı Satyrus olduğu için otuz sekiz yıl krallık yapan babasından tahtı devraldı. Ancak Eumelus o civarda yaşayan barbarların bazısıyla bir dostluk antlaşması yaptıktan sonra ve güçlü bir ordu topladıktan sonra krallığa karşı bir isyan başlattı. Bunu öğrenen Satyrus , güçlü bir orduyla ona karşı yola çıktı. Thates ırmağını geçince ve düşmanın yanına kadar gelince ordugahının etrafını erzaklarını taşıdığı arabalarla çevirdi ve “ skitlerin tarzı” olduğu üzere falanksın ortasında kendi yerini alarak ordusunu savaş düzenine soktu. Kaydedilmiş ordusu iki bin Grek paralı askerinden ve eşit sayıdaki Trakyalıdan daha fazla değildi, ancak geri kalanların hepsi 20 bin piyade ve 10 bin atlıdan daha az olmayan skit yardımcı kuvvetleriydi. Ancak Sirak kralı Ariphaines de 20 bin atlı ve 22 bin piyade ile Eumelus’un yardımcı kuvvetleriydi. Zorlu bir savaş oldu. Satyrus etrafını saran süvari birliğiyle kendini hattın ortasına yerleştirmiş olan Aripharnes’e karşı hücum etti. Her iki taraftan pek çok kişi öldükten sonra, en sonunda Satyrus geriye dönmeye mecbur kaldı ve barbarların kralına yolunu çevirdi. lk önce yakaladığı düşmanı öldürerek baskı yaptı fakat kısa bir süre sonra kardeşi Eumelus’un sağ kanattaki üst kolu ele geçirdiğini ve kendi paralı askerlerinin kaçmaya başladığını öğrenince takibi bıraktı. Bunların yardımına giderek ve ikinci kez zafer kazanarak bütün orduyu düşmanın üzerine çevirdi böylece atalarının tahtına çıkması herkesçe kabul gördü.” Bu savaş, skit atlılarının yüksek değerinin altını çizmektedir. Bu başarı savaşçıların kişisel yetenekleri yanında liderlerin tartışılmaz otoritesi ve katı bir disiplin sayesinde elde edildi. skit süvarileri düşman hatlarını kırdıktan sonra uyum içinde hareket etmeyi sürdürdü. Savaşın şiddetli yerinde yeniden gruplandılar ve aynı gün içinde bir başka doğrultuda ki ikinci düşman hattına ikinci bir hücum yapmayı başardılar. Eskiçağda çok az ordu böyle bir manevrayı yapabilirdi. 234 MÖ. 3.yy’ın başlarında Sarmatlar Don nehrinin doğu kıyılarına yaklaşmışlar ve aynı yüzyılın sonlarına doğru Don nehrinin batı kıyısına 234 Cernenko, A.g.e., s. 32 58 geçmeye muvaffak olmuşlardır. Keltler ve Traklar’da batıdan harekete geçince Tuna ve Don arasındaki skit krallığı sona ermiştir. Bundan sonra skit ülkesi Kırımda Tauridia’ya ve Aşağı Dinyeper ile Aşağı Bug’e kadar uzanan yamaç ve bozkırları kapsıyordu. 235 MÖ. 2.yy’da skit kralı Skilurus Neopolis’i kendilerine başkent yapmıştır. MÖ. 1.yy’da Pontus kralı Mithridates’in Roma ile mücadelesi dolayısıyla Roma yazarları Appianus ve Justinus Kuzey Karadeniz’deki olaylarla ilgili bilgiler vermektedir. Justinus’a 236 göre Mitridates skitlere boyun eğdirdi. Justin şöyle söylüyor; “Mitridates Roma’yla savaşa başlamak üzereyken Cimbriler’e Gallogrekler’e, Sarmatlar’a ve Bastarnalar’a elçi göndererek yardım talep etti. Ayrıca skitlere de bir elçi göndererek bir ordu oluşturmalarını istedi.” Appianus 237 skitlerden “Mitridates’in müttefikleri” olarak bahseder. Ancak Roma’nın da skitlerle ittifak yapmak istediğini gören Mitridates, “ skit kralı Scylurus’un gönlünü almak için kızlarından ikisini ona gelin olarak göndermişti. Fakat kızlar gönderildikleri yere ulaşamadan Roma’lılar tarafından esir alınmıştı.” 238 Bundan sonra skitlerin Mitridates’e yaptıkları yardım fasılalı ve ehemmiyetsizdi. 239 Çünkü Sarmatlar Avrasya steplerini geçmek için onları mütemadiyen batıya doğru itiyorlardı. Bununla beraber M.S.2 yüzyıla kadar etkin bir şekilde olmasa bile yaşantılarını devam ettirmişlerdir, fakat söz konusu asırda Güney Avrupa’ ya doğru ilerleyen müteakip bir kavim dalgası olan Gotlar tarafından ortadan kaldırılmışlardır. Bin yılı aşkın bir süre tarih sahnesinde kalan skitler hiç şüphe yok ki egemen oldukları topraklar üzerinde büyük bir uygarlık meydana getirmişlerdi. 235 Melyukova, A.g.m., s. 154 236 Justinus, XXXVIII.3, 237 Appianus,Mithridates,15 238 Appianus,XVI,108 239 Memiş, A.g.e., s. 59 Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|