Microsoft Word tezson[2]. doc
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- D. SAVA Ş VE TAKT K
- A.g.e.
- A.g.m.
47 Arrianos 206 “ skitlerin hem kendileri hem de atları zırhlıdır” demektedir.Herodotos 207 skit atlarının iki parçalı zırhla korunduğunu söylemektedir; “atların göğüs ceberleri bakırdandır, gem, kantarma ∗ şakakları koruyan plaklar altın yaldızlıdır.” At korumalıklarının birkaç biçimi vardı. Korsedeki metal levhalar ve pendantif süsler atın başını ve yüzünü korumaya yardımcı olurdu. Nadiren metal pullar yapıştırılmış deri at korumalığı ve kalın bir keçe önlük kullanılmıştı. Düşman oku delmeden buna saplanır kalırdı. Pek çok skit silahı ve zırhı yerli demirciler tarafından yerel yada ithal edilen yüksek miktarda demir ve bronzu kullanarak ve onlara büyük bir ustalık katılarak yapılmıştır. skitlerin silah yapımındaki başarısı komşu bölgelerdeki silah yapımının gelişmesinde oldukça etkili olmuştur. Karadeniz kıyısındaki kolonilerdeki Grekler skit silahlarını büyük oranda kendilerine adopte ettiler. skit yapımı silahlar skitya’nın kuzeyinde, batısında ve doğusunda binlerce kilometrelik bir alanda bulunmuştur. 208 D. SAVAŞ VE TAKT K skitlerin hayatı hep mücadele içerisinde geçiyordu. Otlakların kontrol altında tutulması dağınık boyların bir araya getirilerek siyasi birliğin sağlanması, düşman ülkelerine akınlar düzenleyerek ganimetler elde edilmesi başarılı bir şekilde savaşmaya bağlıydı. Bozkır Türk’ü için savaş eğlenmek, spor yapmak gibi bir meşguliyetti. Şartlar bozkır Türk’ünü savaşmaya ve savaşı da onun hayatının bir parçası yapmaya sevk etmişti. 209 Dio Chrysostom 210 “ skitler daima savaş halindeydi” diyerek skitlerin hayatında savaşın yerini ortaya koymuştur. 206 Arrianos, Aleksandrou Anabasis,III,13 207 Herodotos I, 215 ∗ Atların dillerini bastıran araç 208 Cernenko, A.g.e., s. 20 209 Durmuş, A.g.m., s. 22 210 Dio Chrysostom, 36 48 Bozkır süvari birlikleri, süratli atları nedeniyle büyük bir hareket kabiliyetine sahiptirler. skit süvarileri silahlarının özellikle oklarının vurucu gücü sayesinde “uzaktan savaş” prensibini benimsemişti. Bu savaş tarzı yaya olarak savaşan ağır silahlı düşman askerleri üzerinde büyük avantaj sağlıyordu. Savaşa ani hücumla başlanır ve bununla düşmanın aniden imhasından ziyade birliklerin dağıtılması gayesi güdülürdü. Yıldırım hızıyla hareket eden atlılar kısa bir zaman süren ok yağmuru ve göğüs göğüse çarpışmadan sonra yanıltıcı bir geri dönüşle kaçmaya başlar ve her yöne kaçarak düşman saflarını bozardı. Bu sırada yanlarda gizlenen atlılar geri dönenlerle birlikte onları takibe koyulan düşman üzerine saldırır ve bu surette onları kolayca alt ederdi. Bu taktik “bozkır taktiği”, “hilal taktiği” veya “turan taktiği” olarak adlandırılmıştır. Bu taktik üç safhada gerçekleştiriliyordu. Bunlar yıpratma, yanıltma ve imha idi. Yıpratma saflarında düşman üzerine ani baskınlar düzenlenerek düşman ordusu hasara uğratılıyor, morali bozuluyor ve korkutuluyordu. Yanıltma safhasında atlılar geri çekiliyormuş gibi yaparak düşmanın kendilerini takip etmesi sağlanıyordu. Böylece düşman istenen yere çekiliyordu. Bu sırada da düşmanın kullanacağı bütün kaynaklar kurutuluyordu. Üçüncü safhada ise düşman pusuya düşürülüyor ve etrafı kuşatılarak yenilgiye uğratılıyordu. 211 Bozkır savaş taktiğinin uygulandığı en güzel örnek MÖ. 528’deki Pers kralı Kyros ile Massaget kraliçesi Tomris arasındaki savaştır. Başarılı savaşlar sonucunda mparatorluğunun sınırlarını kuzeydoğuya doğru genişleten Kyros, Hazar Denizine doğru sınırlarını genişletmek istiyordu. 212 Bu nedenle Massagetler üzerine bir sefer düzenlemiştir. Herodotos 213 bu savaş hakkında şu bilgileri vermektedir; Massagetler kocasının ölümünden sonra tahta geçmiş olan bir kraliçenin yönetiminde bulunuyorlardı; adı Tomris’di. Kyros elçiler gönderdi.Kendisiyle evlenmeyi çok istediğini bildirdi. 211 Durmuş, A.g.m., s. 22 212 lhami Durmuş, “Massagetler”, Bilig, sayı 3,1996, s. 88 213 Herodotos, I, 205 49 Ama Tomris biliyordu ki onun asıl istediği kendisi değil, Massaget krallığıdır ve kabul etmedi. Kyros hileyi söktüremeyince ordusunu Arax (inci) üzerine vurdu ve Massagetler’e karşı açıktan sefer hazırlığına girişti; ordu geçebilsin diye ırmak üzerine köprüler atıyor, kayıklar üzerine kuleler yükletip ırmağı aşırtıyordu. Bu işlerle uğraşırken Tomris’den bir elçi geldi ve şunları söyledi: “Medler kralı bu işlerden vazgeç; bu yaptıkların senin hayrına mıdır, değil midir bilemezsin; bırak diyorum kendi halkına hükmet, bizim de kendi halklarımıza hükmetmemize karışma. Ama sanırım yolunu bu öğüde göre çizmek istemeyeceksin öyle değil mi? Eğer ille de Massagetler’le boy ölçüşmek istiyorsan, o zaman ırmağın iki yakasını birleştirmek için bu kadar zahmete katlanma; biz ırmaktan üç günlük yola kadar çekileceğiz; suyu geç ve ülkemize gel; yok eğer bizim gelmemizi istiyorsan bu dediğimizi sen yap.” Bu haber üzerine Kyros, Pers ileri gelenlerini çağırttı, durumu anlattı ve nasıl bir yol tutulması gerektiği hakkında onlara danıştı. Kyros Tomris’e geri çekilmesini, çünkü ırmağı kendisinin aşacağını ve ona karşı yürüyeceğini bildirdi. Tomris başta yaptığı öneriye uyarak geri çekildi. Kyros krallığın yönetimini oğlu Kroisos’a bıraktı. Kendisi ordusuyla birlikte ırmağı aştı. Kyros Arax’tan öteye bir gün ilerledikten sonra orada sürülerinden bir çok hayvan öldürttü, yemekler pişirtti. Büyük bir şölen hazırladı, şarap yemek ne varsa masrafa bakmadan hepsini döktü sonra orada ordunun en az işe yarayanlarını bırakıp üst yanını toplayarak ırmağa doğru geri çekildi. Massaget ordusunun üçte biri çıkageldi. Kyros’un bıraktıklarını karşı koydukları için öldürdüler ve düşmanı kırdıktan sonra hazır şöleni gördüler. Sofraların başına çöküp yemeğe giriştiler; gırtlaklarına kadar yemek ve ş arapla dolunca uyudular. Persler üstlerine geldiler ve çoğunu kılıçtan geçirdiler, daha fazlasını da canlı yakaladılar. Bu arada Tomris’in oğlu Spargapises’i de ele geçirdiler. Massagetler’e o kumanda ediyordu. Kraliçe ordusunun ve oğlunun başına gelenleri öğrenince Kyros’a bir haberci saldı, şu haberi gönderdi; “Kana doymayan kanlı katil Kyros, bu başarıyla şişinme; bu zaferi içtiğiniz zaman sizin de aklınızı başından alan üzüm kazandı. Bu zehirdir diyorum. Seni hilebazlıkla oğlumun efendisi Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|