118
ROLLE, Renate; The World Of The Scythians, California University,
Berkeley,1980.
ROSTOVTZEFF,M; Iranians And Greeks in South Russia,Oxford,1922.
ROUX, Jean-Paul; Orta Asya: Tarih ve Uygarlık, Çev. Lale Arslan, stanbul,
Kabalcı Yayınevi, 2006.
RUSSEL, D.A; An Anthology Of Latin Prose, Oxford, Clarendon Press,1989.
SAPRYK N, Sergei, J.; Heraklia Pontica and Tauric Chersonesus Before
Roman Domination, Academy of Sciences of Russia, A.M. Hakkert Publister,
Amsterdam,1997.
SARIGÖLLÜ, Ayşe; Roma Edebiyatında Tarih, Ankara, Dil ve Tarih - Coğrafya
Fakültesi Basımevi, 1973.
S L US, Italicus; Punica, ng. çev. J.D. Duff, Loeb Classical Library,Cambridge,
1996.
STAT US; Statius, ng. çev. J.H. Mozley, Loeb Classical Library, Cambridge,
1982.
STRABON; Geographia, ng. çev.Horace Leonard Jones, Loeb Classical Library,
Cambridge,1997.
SUETON US; Domitianus, ng. çev. J. C. Rolfe, Loeb classical Library, Cambridge,
1998
TAC TUS; Annales,Ed. R.H. Martin, Loeb Classical Library, Cambridge, 2001
TAC TUS. Historia, ng. çev. Clifford H. Moore, Loeb Classical Library,
Cambridge, 1992
--------------Agricola; Germania, Dialogus, ng. çev. M.Hutton, Loeb Classical
Library, Cambridge, 1970
TARHAN,Taner. “Ön Asya Dünyasında Kimmerler ve skitler”, Yeni Türkiye
Yayınları, Ankara, 2002,s.597-610.
-------------- “Eskiçağda Kimmerler Problemi”, VIII. Türk Tarih Kongresi, I. cilt,
Ekim, 1976, s.355-370.
THOMPSON, E.A.;The Huns,Oxford, Blackwell Publishers,1996.
119
THUKYD DES; Peloponnesaslularla Atinalıların Savaşı, II,TTK Basımevi, II. 96-
97, Ankara, 1950.
TORDAY, Laszlo; Mounted Archers: The Beginnings Of Central Asion History,
USA,1997.
TR PPET, Frank; The First Horsemen, Time Life Books, Canada, 1974.
VALER US, Flaccus; Argonautica, ng. çev. J.H. Mozley, Loeb Classical Library,
Cambridge, 1999.
VEGET US RENATUS; De Rei Militarii, ng. çev.John Clarke,2001.
120
EKLER
1.KAYNAKLAR
A. GREK KAYNAKLARI
HERODOTOS
Herodotos M.Ö. 484 yılında Karia’daki bir Dor kolonisi olan
Hilakarnasos’ta doğmuştur. Herodotos’un çocukluğu Pers – Yunan savaşları
içinde geçmiştir. Tarih yazmaya karar verince çeşitli yolculuklar yapmıştır.
Herodotos Peleponnesos Savaşının başlangıcını gördükten sonra
muhtemelen 424 yılına doğru ölmüştür. Asıl adı Historia olmakla birlikte,
Herodotos Tarihi diye bilinen eseri, Lydia kralı Kraisos’un tahta çıkışından,
478’de Sestas adasının zaptına kadar Yunanlılarla Pers mparatorluğu
arasındaki ilişkileri anlatır. Herodotos bu eserini yazabilmek için çeşitli
ülkelere yolculuklar yapmış ve eseri için malzeme toplamıştır. Bunun için
Thrakia ve Karadeniz kıyılarını, Küçük Asya’yı ve Syria’yı gezmiş, Babylon,
Ektabana ve Susa’yı ziyaret etmiştir. Hayatının sonuna doğru Mısır’a da
gittiği söylenmektedir. Herodotos’un Historiai adlı eseri skenderiye’li bilginler
tarafından dokuz kitaba ayrılmıştır. Herodotos’un Historia adlı eseri skitler
hakkında bilgi veren en önemli kaynaktır. Herodotos IV. Kitapta Pers kralı
Daeios’un skitya’ya karşı yaptığı başarısız seferi anlatmaktadır. (MÖ.
513/512). Herodotos burada skitya’nın coğrafyası, sınırları, skitya’da
yaşayan topluluklar, skitlerin gelenek ve görenekleri, skit kral mezarları ve
skitlerin savaş taktiklerinden bahsetmektedir. Herodotos ayrıca skitlerin
erken tarihi ile ilgili olaylar, onların Orta Asya’ya düzenledikleri seferler ve
hatta VII. Yüzyılın sonlarıyla VI. Yüzyılın başlarında Mısır sınırlarına kadar
uzanan yürüyüşleriyle ilgili bilgiler de vermektedir.
Herodotos’un skitler hakkında verdiği bilgiler skitlerden bahseden
diğer kaynaklardaki bilgilerle çok benzerlik göstermektedir. Herodotos’un
121
M.Ö. V. Yüzyılın ortalarına doğru Güney Rusya’ya yapmış olduğu seyahat
hakkında vermiş olduğu bilgiler diğer Grek kaynaklarındaki bilgilere göre
daha eski tarihlidir. Bu sebeple oldukça büyük önem arzetmektedir.
Arkeolojik
bulgular
Herodotos’un
verdiği
bilgilerin
doğruluğunu
desteklemektedir ancak yazar gördükleriyle beraber duyduklarını da
yazmıştır. Bu yüzden verdiği bilgilerin bazılarının yanlış olabileceğini göz ardı
etmemek gerekir. skitler hakkında bilgi veren söz konusu bölüm çerçeve ve
muhtevası açısından düşünüldüğünde bu eser eşi bulunmaz bir müracaat
kaynaktır.
IV. kitaptan başka I. Kitap 15,73,74,103-106,130, 216, II.kitap
22,103,110,167, III. Kitap 134, V. Kitap 24,27, VI. Kitap 40,41,84 VII. Kitap
10,20,52,59,64’de skitlerden bahsedilmektedir. Ayrıca yine IV. Kitapta
Sarmatlarla ilgili bilgiler verilmektedir.
THUK D DES
Herodotos’un çağdaşı olan Thukidides, Lesbos’daki Mitilene’de
doğmuş olup MÖ. 460 – 400 yılları arasında yaşamıştır. Thukidides
günümüze kadar gelmeyen “ skitya” isimli değerli bir eser yazmıştır. Ancak
elimizde eserden bazı pasajlar ve bölük pörçük bilgiler mevcuttur. Yazar,
skitya’nın hem Avrupa’daki kısmını hem de Don ötesindeki uzantısını
tanıyordu. Bunlardan birisinin adı daha geniş ölçüde yayılmıştı. Yazara göre
demirin mucidi skitler’dir. Thukidides’in öncelik verdiği konulardan biriside
skitler’in zevkleri ve hayat tarzlarıdır.
Günümüze gelen, Peloponnesoslularla Atinalıların savaşı adlı eseri
Peloponnesos Savaşının başlangıcından 411 yılına kadar geçen olayları
kapsar. Eser 8 kitaptan oluşmaktadır. Thukidides bir dönem Strategos
(komutan) olarak Atina donanmasına atanmıştır. Yani savaşa yalnızca bir
gözlemci olarak değil, rol oynayan bir kişi olarak katılmıştır. Dolayısıyla
olayları bilinçli bir şekilde gözlemlemiş, eserini yazarken kendi siyasi görüş ve
tecrübesini de katmıştır. Bu bakımdan skitler hakkında verdiği bilgi oldukça
Dostları ilə paylaş: |