Microsoft Word Yasar ?hm?dov-dissertasiya docx
Yüklə 0,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
73
Vergi ödəyicisinin hesablaşma, valyuta və digər hesablarında vəsait olduqda vergi orqanının sərəncamı bank və ya digər kredit təşkilatı tərəfindən həmin sərəncamın daxil olduğu gün icra edilir. Vergi ödəyicisinin hesablaşma, valyuta və digər hesablarında vəsait olmadıqda və ya vergilər üzrə borcların və faizlərin yerinə yetirilməsinə kifayət etmədikdə vergi orqanının sərəncamı bankda və ya digər kredit təşkilatında saxlanılır və vergi ödəyicisinin hesablarına vəsait daxil olduqca icra edilir. Sərəncamın bank və ya digər kredit təşkilatına daxil olduğu gündən 90 gün ə rzində borc ödənilmədikdə və borca görə Vergi Məcəlləsinə müvafiq olaraq əmlakın siyahıya alınması üçün qərarın verilməsi barədə vergi orqanından banka və ya kredit təşkilatına növbəti 5 bank günü ərzində məlumat daxil olmadıqda sərəncam geri qaytarılır və həmin borca görə sərəncam təkrarən icraya qəbul edilmir. Ə mlakın siyahıya alınması üçün qərarın verilməsi barədə vergi orqanından banka və ya digər kredit təşkilatına məlumat daxil olduqda sərəncam vergi ödəyicisinin həmin borca görə vergi öhdəliyi yerinə yetirilənədək qüvvədə qalır. Vergi orqanlarının vergilər üzrə borcların və faizlərin dövlət büdcəsinə alınması haqqında sərəncamları bank və digər kredit təşkilatı tərəfindən Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş ödənişlərin növbəliliyi ardıcıllığına uyğun olaraq icra edilir. Vergi qanunvericiliyin pozulması hallarının qarşısının alınması məqsədi ilə banklar qarşısında bir sıra vəzifələr qoyulub. Vergi Məcəlləsinə əsasən banklar aşağıda göstərilənləri yerinə yetirməyə borcludurlar: 1.Vergi ödəyicisinin eyniləşdirmə nömrəsi verildiyini təsdiq edən sənədlər verildikdən sonra hüquqi şəxslərə və hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki şəxslərə hesablaşma hesabları, yaxud digər hesablar açmağa, bank sənədlərində vergi ödəyicisinin eyniləşdirmə nömrəsi göstərilmədikdə hesablar üzrə ə məliyyatlar aparmamağa; 74
2.Hüquqi şəxslərin öz hesablaşma hesablarından vergilərin ödənilməsi haqqında ödəmə tapşırıqlarını icra etməyə; Vergi qanunvericiliyinin pozulması hallarının qarşısının alınması məqsədilə vergi qanunvericiliyi ilə banklar və bank əməliyyatlarının ayrı-ayrı növlərini həyata keçirən digər kredit təşkilatları qarşısında bir sıra vəzifələr qoyulub. Belə ki, Vergi Məcəlləsinə ə sasən banklar və bank əməliyyatlarının ayrı-ayrı növlərini həyata keçirən kredit təşkilatları aşağıda göstərilənləri yerinə yetirməyə borcludurlar: - yalnız vergi orqanları tərəfindən vergi ödəyicisinin eyniləşdirmə nömrəsi verildiyini təsdiq edən sənədlər verildikdən sonra hüquqi şəxslərə və sahibkarlıq fəaliyyətini hüquqi şəxs yaratmadan həyata keçirən fiziki şəxslərə hesablaşma hesabları, yaxud digər hesablar açmağa, bank sənədlərində vergi ödəyicisinin eyniləşdirmə nömrəsi göstərilmədikdə hesablar üzrə əməliyyatlar aparmamağa; - hüquqi şəxslərin və sahibkarlıq fəaliyyətini hüquqi şəxs yaratmadan həyata keçirən fiziki şəxslərin öz hesablaşma, valyuta və ya digər hesablarından vergilərin ödənilməsi haqqında ödəmə tapşırıqlarını icra etməyə; - hüquqi şəxslərin və sahibkarlıq fəaliyyətini hüquqi şəxs yaratmadan həyata keçirən fiziki şəxslərin hesablaşma və ya digər hesablarından vəsaitin tutulması üzrə ə məliyyatların aparıldığı gün vergi məbləğlərini müvafiq büdcəyə keçirməyə (banka və ya büdcəyə kassa xidməti göstərən digər maliyyə idarəsinə köçürməyə). Onu da əlavə edək ki, müvəkkil bank vergi orqanı tərəfindən göndərilən bildirişi aldıqdan sonra həmin bildirişdə göstərilən məlumatların vergi orqanına veriləcəyi barədə 5 gün ərzində hüquqi şəxsə və fərdi sahibkara rəsmi məlumat da göndərməlidir. Məlum olduğu kimi, bank sirrinin qorunması fiziki və hüquqi şəxslərin maliyyə işlərinin konfidensiallığının təmin edilməsində əsas prinsiplərdən biridir. Bu baxımdan bank sirri dedikdə nəyin nəzərdə tutulduğunu aydınlaşdırmaq lazımdır. Bank sirri anlayışının dərin tarixi və mədəni kökləri vardır. Bankların ilk dəfə yarandığı tarixdən bəri belə bir fikir formalaşıb ki, bank sirri zəngin bank sisteminin əsas elementlərindən
75
biridir. Belə ki, bank müştəriləri öz vəsaitlərini və biznes əməliyyatlarını banka etibar edərkən, əmin olmalıdırlar ki, onların bank hesabları haqqında məlumat bank işçiləri tərəfindən kənar üçüncü şəxslərə və təşkilatlara yayılmayacaq. Aydındır ki, belə məlumatların yayılması, yəni bank tərəfindən müştərilərin məhsullarını və ya xidmətlərini alan şəxslərə və ya onların kreditorlarına bank sirrinin çatdırılması həmin şəxslərin maliyyə vəziyyətinə mənfi təsir göstərə bilər. Burada ümumi prinsip ondan ibarətdir ki, müştərilərin maliyyə işlərinə kiminsə qanunsuz qarışması yol verilməzdir. Deməli, bank sirrinin qorunması bank sisteminin inkişafı ilə birbaşa bağlıdır və ölkənin bank sisteminin sabit inkişafını təmin edən mühüm amillərdəndir. Lakin, nəzərə almaq lazımdır ki, bank sirrinin açıqlanması dövlət orqanlarına, o cümlədən vergi orqanlarına tam şəkildə qadağan olunsa, bu vergi ödəyicilərinin qeyri- leqal hərəkətlərinə və vergidən yayınmasına imkanlar yaradar. Ona görə, vergi orqanları tərəfindən birbaşa və ya dolayı yolla bank məlumatlarına daxilolma bu məlumatın konfidensiallığının itirilməsi demək deyil. Vergi orqanlarına vergi ödəyicilərinin bank məlumatlarına daxil olmasını qadağan etmək həm ölkə daxili, həm də beynəlxalq miqyasda mənfi halların yaranmasına səbəb ola bilər: 1. Ölkə daxilində belə vəziyyət vergi orqanları tərəfindən vergilərin tam həcminin müəyyən edilməsinə və yığılmasına birbaşa mane ola bilər. 2. Vergi ödəyiciləri arasında qeyri-bərabərlik yaranır. Belə ki, bəzi vergi ödəyiciləri öz maliyyə və texnoloji resurslarını elə ölkələrdə və ya offşor zonalarda yerləşən maliyyə institutlarında istifadə edirlər ki, onlarda bank məlumatlarının vergi orqanlarına verilməməsi müdafiə olunur. Bu isə belə vergi ödəyicilərinə tam leqal şə kildə vergidən yayınma imkanları yaradır. Həmçinin belə qeyri-bərabərlik vergi yükünün ölkənin bütün vətəndaşları arasında paylanmasını pozur və vergi sisteminin ə dalət prinsipi əsasinda qurulmasina xələl gətirir. Yüklə 0,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|