Microsoft Word Yasar ?hm?dov-dissertasiya docx
Yüklə 0,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
79
hesablar açdığına görə, banklara hər açılmış hesab üçün ş.m.v-nin 400 misli məbləğində (440 AZN) maliyyə sanksiyası tətbiq olunur. Bundan başqa, əgər banklar sahibkarlıq fəaliyyətini həyata keçirən vergi ödəyicilərinin hesablaşma və ya digər hesabından, o cümlədən valyuta hesabından vəsaitləri ödəyicilərin tapşırıqlarına uyğun olaraq silmirsə, yaxud da vergi borclarının, maliyyə sanksiyaları və faizlərin Mülki Məcəllədə göstərilən ardıcıllığa uyğun olaraq silinməsi barədə vergi orqanının sərəncamlarını icra etmirsə, icra edilməmiş həmin ödəmə tapşırıqlarında və ya sərəncamlarda göstərilən məbləğin 20 faizi məbləğində maliyyə sanksiyasına məruz qalır. Vergi qanunvericiliyinin pozulmasına görə nəzərdə tutulmuş məsuliyyət tədbirləri, bir vergi ödəyicisi kimi, banklara və bank fəaliyyətinin ayrı-ayrı növlərini həyata keçirən kredit təşkilatlarına da şamil edilir. Vergilərin hesablanması, ödənilməsi və vergi hesabatlarının təqdimedilməsi ilə bağlı qaydaların pozulmasına görə, Vergi Məcəlləsinə əsasən, banklara qarşı aşağıda göstərilən məsuliyyət tədbirləri həyata keçirilir. Vergi Məcəlləsinin 5-ci maddəsində vergi ödəyicilərinə münasibətdə bankların davranış xüsusiyyətləri öz əksini tapıb. Belə ki, banklar yalnız vergi orqanları tərəfindən VÖEN verildiyini təsdiq edən sənədlər təqdim olunduqdan sonra hüquqi şəxslərə və sahibkarlıq fəaliyyətini hüquqi şəxs yaratmadan həyata keçirən fiziki şəxslərə hesablaşma hesabları, yaxud digər hesablar açmağa borcludurlar. Bank sənədlərində VÖEN göstərilmədikdə isə banklar hesablar üzrə heç bir əməliyyat apara bilməz. Bundan başqa, banklar vergi ödəyicilərinin öz hesablaşma, valyuta və ya digər hesablarından vergilərin ödənilməsi haqqında ödəmə tapşırıqlarını vaxtında icra etməyə, həmçinin bu müştərilərin müvafi hesablarından vəsaitin tutulması əməliyyatları aparıldığı gün vergi məbləğlərini müvafiq büdcəyə keçirməyə (banka və ya büdcəyə kassa xidməti göstərən digər maliyyə idarəsinə köçürməyə) borcludur. Vergi orqanı VM-in 76-cı maddəsində göstərildiyi kimi, vergi ödəyicilərinin vergi öhdəliklərini müəyyənləşdirmək məqsədi ilə müvəkkil banka yazılı bildiriş 80
göndərməklə, həmin bankın xidmət etdiyi hər hansı hüquqi şəxsin və ya fərdi sahibkarın bank hesabı və əməliyyatları barədə qanunvericiliyə uyğun Vergilər Nazirliyinin təsdiq etdiyi formada bildirişi aldıqdan sonra, həmin bildirişdə göstərilən məlumatları vergi orqanına göndərir. Başqa hallarda hüquqi şəxsin və fərdi sahibkarın hesabları və ya ə məliyyatları barədə məlumatların verilməsinə yol verilmir. «Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında» Azərbaycan Respublikasının 2012-ci il 21 dekabr tarixli Qanunu ilə Vergi Məcəlləsinə bir sıra dəyişikliklər edilmiş və həmin Qanunda 01.01.2013-cü il tarixdən qüvvəyə minmişdir. Qeyd olunan Qanunla Vergi Məcəlləsinin 76-cı maddəsinə də dəyişiklik edilərək yeni redaksiyada verilmişdir. Belə ki, Vergi Məcəlləsinin 76.1-ci maddəsinə əsasən, vergi ödəyicisinin Vergi Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş qaydada gəlirlərinin və xərclərinin uçotunun aparılmaması, fəaliyyəti dayandırıldığı zaman bank ə məliyyatlarının aparılması, mühasibat və hesabat sənədlərinin məhv olunması (itirilməsi) halları aşkar edildikdə, vergi bəyannamələri müəyyən olunmuş müddətdə təqdim edilmədikdə və ya vergi yoxlamasının aparılması zamanı vergi ödəyicisi tərəfindən vergi orqanlarının vəzifəli şəxslərinə sənədlər təqdim edilmədikdə, onlara ə raziyə (yaşayış sahəsi istisna olmaqla) daxil olmağa icazə verilmədikdə, habelə Azərbaycan Respublikasının digər dövlətlərlə bağladığı vergi məsələlərinə dair beynəlxalq müqavilələrin məlumat mübadiləsi haqqında müddəalarına əsasən digər dövlətin aidiyyəti orqanları tərəfindən vergi məqsədləri üçün həmin müqavilənin tətbiq edildiyi şəxsin Azərbaycan Respublikasındakı banklarda olan hesabları və həmin hesablar üzrə əməliyyatlar barədə məlumatların alınması üçün sorğu edildikdə, vergi orqanları kredit təşkilatına və ya bank əməliyyatları aparan şəxsə yazılı bildiriş göndərməklə, həmin bankın xidmət etdiyi vergi ödəyicisinin (şəxsin) bank hesabı və ə məliyyatları barədə məlumat almaq hüququna malikdir. Vergi Məcəlləsinin 76.2-ci maddəsinə əsasən də kredit təşkilatı və ya bank ə məliyyatları aparan şəxs Vergilər Nazirliyinin təsdiq etdiyi formada Vergi Məcəlləsinin 81
76.1-ci maddəsi ilə müəyyən edilmiş qaydada göndərilən bildirişi aldıqdan sonra həmin bildirişdə göstərilən məlumatların vergi orqanına veriləcəyi barədə 5 iş günu müddətində hesab sahibinə rəsmi məlumat göndərməlidir (verməlidir) və 15 gün müddətində tələb olunan məlumatları vergi orqanına təqdim etməlidir. Eyni zamanda, “Banklar haqqında” Qanunun 41.2-ci maddəsinə əsasən bankın xidmət etdiyi vergi ödəyicisi olan hər hansı hüquqi şəxsin və ya fərdi sahibkarın bank hesabı və əməliyyatları barədə məlumat vergi orqanlarına yalnız Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş hallarda və qaydada verilir. Göründüyü kimi, Vergi Məcəlləsinin və “Banklar haqqında” Qanunun müddəalarına əsasən hər hansı hüquqi şəxsin və ya fərdi sahibkarın bank hesabı və ə məliyyatları barədə məlumat vergi orqanlarına yalnız Vergi Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş hallarda və Vergi Məcəlləsinin 76.2-ci maddəsində göstərilən qaydada verilir. Odur ki, bank əməliyyatları aparan şəxs vergi orqanları tərəfindən göndərilən bildirişi aldıqdan sonra həmin bildirişdə göstərilən məlumatların vergi orqanına veriləcəyi barədə 5 iş günu müddətində hesab sahibinə rəsmi məlumat göndərməlidir (verməlidir) və 15 gün müddətində tələb olunan məlumatları vergi orqanına təqdim etməlidir. Vergi məqsədləri üçün bank məlumatlarına daxilolma imkanları üzrə beynəlxalq iqlim sürətlə dəyişir. Dünya birliyi təsdiq edir ki, bank məlumatlarına çıxışın təkmilləşdirilməsi həm kriminal, çirkli pulların yuyulması, həm də vergi cinayətlərinə qarşı mübarizədə mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Buna baxmayaraq, ölkəmizdə vergi orqanları tərəfindən vergi ödəyicisinin müvəkkil bankından məlumatın alınması hüquqi və fiziki şəxslərin hüquqlarının pozulması kimi qiymətləndirilir. Lakin inkişaf etmiş ölkələrdə belə bir fikir formalaşmaqdadır ki, dövlət maraqları baxımından bank əməliyyatları haqda məlumatın ə ldə edilməsi yolveriləndir. Vergi orqanları üzərlərinə düşən gəlirlərin artırılması iləbağlı öhdəliklərini tam şəkildə yerinə yetirə bilməsi üçün bank məlumatlarına birbaşa və dolayı şıxışa malik olmalıdırlar. Yüklə 0,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|