Microsoft Word Zakir Bayramli 2017 new editted22222. docx
Yüklə 25,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “DÜNYA SƏNİN, DÜNYA MƏNİM, DÜNYA HEÇ KİMİN”
~ 108 ~ adlı ali hiss haqqında şairin fikrini bədii formada necə ifadə etməsi ilə tanış olaq:
“Məhəbbət gənc qalır, ölmür dünyada, İnsanlar qocalıb, tələf olsa da.”
C.Bayron isə ailəyə, qadına münasibət, məhəbbət və tərbiyə məsələsi haqqında öz düşüncələrini bədii rəng çalarları ilə belə tərənnüm etmişdir:
“Dünyanın hər neməti yalnız sevənlərindir. Sevənlərçin əzab da, iztirab da şirindir.”
Azərbaycanın dahi bəstəkarı, publisist-dramaturqu Üzeyir Hacıbəyov (1885-1948) insani keyfiyyətlərdən söhbət açarkən belə bir kəlam işlədərək: “Dünyada ən alçaq sifət- lərdən birisi cürətsizlikdir. Cürətsiz adam heç bir təşəbbüsə müvəffəq olmaz” - demişdi. Dostluq haqqında dünyada dahilər gələcək nəsillər üçün bir-birindən çox qiymətli sözlər yazıb qoyublar. Roma natiqi, şairi və siyasi xadimi Mark Tuli Siseron (e.ə. 106-43) deyib ki: ” Dünyada dostluqdan gözəl şey yoxdur, onsuz yer üzü sanki günəşdən məhrum olardı.” Alman şairi və mütəfəkkiri İohann Bolfqanq Götenin (1749-1832) isə dostluq haqqında belə bir məşhur deyimi var: “Kim dünyada dostlarını tanımırsa, onun özü də tanınmağa layiq deyil.” Alman filosofu Lüdviq Feyerbax (1804-1872) bəşər övladı sayılan insanın həmişə fəaliyyətdə olmasını arzulayaraq öz fikrini belə açıqlayıb: “Dünya boş-bekar adam üçün heçdir.” Azərbaycan şairi Məmmədhüseyn Şəhriyar zəhməti tərəqqinin başlanğıc yolu hesab edərək belə yazırdı:
~ 109 ~ “Dünyada ən gözəl şah əsərləri Yaratdı zəhmətin cəsur əlləri, Zəhmətə arxalan, işə güvən sən, Budur tərəqqinin yolu əzəldən!”
Rus yazıçısı Maksim Qorki (1868-1936) isə zəhməti, əməyi insan həyatının ən yüksək meyarı kimi belə qiymətləndirirdi: “Əmək dünyada bütün yaxşılıqların başlan- ğıcı, bütün sevinclərin mənbəidir.” Amerikanın dövlət xadimi Aleksandr Hamilton (1757- 1804) bəşəriyyətin qızıl tacı sayılan insana yüksək dəyər verərək belə demişdi: “Yer üzündə ən böyük varlıq insandır, insanda isə ən qiymətli şey müdriklikdir.” Tacik şairi Abu Abdulla Rudəkinin (860-941 ) bir şerindən gətirdiyim nümunə ürəkləri kövrəltsə də şair insanın bu dünyada “bir qonaq” olduğunu bədii ştrixlərlə göstərməyə çalışıb:
“Dünya mehmanxana, sənsə bir qonaq, Əbədi deyil ki, şadsan da indi. Bir gün torpaq altda uyuyacaqsan Zər –xara üstündə yatsan da indi.”
İngilis şairi Alfred Tennison (1809-1892) atalar sözləri haqqında belə bir fikir söyləyib: “Atalar sözləri - şəhadət barmağında parlayan qiymətli üzükdür ”. Şair təfəkkürlü Azərbaycan xalqı ta qədimdən dünya haqqında çoxlu atalar sözü yaradıb. Kitabın həcmi və texniki imkanları yol vermədiyinə görə bu yazıda mən yalnız onlardan bir neçəsini nümunə göstərəcəyəm:
Dünya dediyin bir bağdır, hər gələn bir ağac əkib gedər. Dünya kasıba zindandır, varlıya meydan. Dünya bir nərdivandır, biri çıxar, biri düşər. Dünyada bir pislik qalar, bir də yaxşılıq.
~ 110 ~ Dünyada ən zor iş anlamaza söz anlatmaqdır. Dünyada oğul toyundan şirin heç nə ola bilməz. Dünyada üç şey gördüm: oldum, evləndim, öldüm. Dünyanın ən bəxtiyar insanı kimsəyə möhtac olmayandır. Dünyanın ən böyük neməti cansağlığıdır. Dünyada gözəlliyin olunca, zərrəcə bəxtin olsun. Dünya haqqında yazmaq, lakin dünyanın gözəlliklərin- dən söhbət açmamaq heç insafdan deyil.Yaşadığımız dünya başdan-başa gözəlliklər məskənidir. Ancaq burada bir iş var ki, gərək dünyada olan bu gözəllikləri həm görə, duya həm də qoruya biləsən. Gözəlliyi gözlə gördün, lakin duya bilmədin buna görmək deməzlər, duydun, ancaq görə bilmədin yenə buna tam duymaq deməzlər. Gözəlliyi qorumaq da vacıbdir. Dünyamız başdan-ayağa gözəlliklərə bürünüb. Bu fü- sunkar gözəlliyin mənbəi isə Allah Taalanın yaratdığı Ana Təbiətdir. Təbiət təkcə dağlardan, dərələrdən, ağaclardan, gül- lərdən və çiçəklərdən ibarət deyil. Təbiətdəki əsrarəngiz gözəlliklərdən söhbəti başlayıb onu sona çatdırmaq bir ömrə sığmaz. Bu gözəlliklərin hamısını isə vəsf etmək bir kitaba sığan məsələ deyil. Təbiət gözəlliyi çox geniş bir anlayışdir. İnsan övladı özü də təbiətin bir hissəsidir. Duya bilənlər üçün gözəl insan təbiətin yaratdığı ən nadir gözəlliklərdən biridir. Dünyanın ən məşhür heykəltaraşları yaratdıqları heykəl- lərin, mahir rəssamları çəkdikləri məşhur tabloların, dünya ədəbiyyatına öz şeiri, qəzəli və digər ədəbi janrları ilə ölməz xəzinə bəxş etmiş şairlərimizin əsərləri əsas mövzusunu məhz təbiətdən götürüblər. Öz yaradıcılıqları dövründə təbiət mənzərələrinin gözəlliklərini bədii cəhətdən təsvir etməyə çalışıblar.
larında eşitdiyim, lakin müəllifinin adını unutduğum bir fikri oxuculara çatdıracağam. O belə yazırdı: “Dünyada gözəllik
~ 111 ~ çoxdur. Lakin qadın gözəlliyi qədər heç nə yoxdur.” Bu sözün doğru olmasını sübuta yetirmək üçün ciddi yoxlama aparmağa zənnimcə ehtiyac yoxdur. Yalnız bunun üçün şairlərimizin, rəssamlarımızın, heykəltəraşlarımızın, bəstəkarlarımızın bu gözəlliyi vəsf edən nadir və dünya şöhrəti qazanmış əsərlərini nəzərdən keçirmək kifayətdir.
DÜNYA HEÇ KİMİN” Bu kitabda dünya haqqında yazmaq, lakin Azərbaycan xalq şairləri Məmməd Araz və Bəxtiyar Vahabzadə yaradıcılığına müraciət etməmək çox insafsızlıq olardı. Başqa yol seçmək üçün çox götür-qoy eləsəm də mənim bu iki sənətkar poyeziyasına olan məhəbbətim və sevgim mənə özgə addım atmağa heç cür imkan vermədi. Hər iki şairin dünya mövzusuna aid çoxlu şeirləri var. Lakin bu kitabın həcmi imkan vermədiyinə görə mən yalnız həmin şeirlərin bir neçəsindən qısa parçaları oxuculara təqdim etməyi özümə borc bildim. “Dünya sənin, dünya mənim... “şeirində M. Araz yazır:
“Bir taleyin oyununda cütləşmiş zərik, Yüz il qoşa atılsaq da qoşa düşmərik. Bir zərrənin işığına milyonlar şərik, Dünya sənin, Dünya mənim, Dünya heç kimin...”
Yüklə 25,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|