Microsoft Word zulfikar tez doc

 

 

2 

alkolizmin  ilk  basamağı  bu  süreçte  gerçekleşir  ve  giderek  eğlencelikten  çıkıp 

bağımlılığa yani hastalığa dönüşür.  

 

Alkol kullanımı, 14.yy.dan sonra hastalık olarak kabul edilmiştir. Tıbbi kavram 

olarak  ise  19.  yüzyıl  ortalarında  “alkolizm”  şeklinde  isimlendirilmiştir.  Alkolizm 

sözcüğü ilk kez 1856 yılında Đsveçli hekim Magnus Huss tarafından, “Alcoholismus 

Chronicus” isimli makalede kronik alkolizm şeklinde kullanılmıştır. Modern insanın 

en  önemli  sorunlarından  biri  olan  stres  ve  bununla  başa  çıkmak  için  alkol  tükettiği 

düşünülmektedir.  Günlük  hayatın  getirdiği  yoğunluk,  karşılaşılan  irili  ufaklı 

problemler,  yorgunluk,  maddi  sıkıntılar  strese  sebep  olmakta  ve  pek  çok  insan 

bundan kurtulmak için alkol almayı tercih etmektedir (Soysal ve Çakalır, 1999).  

 

Alkol tüketimi ve buna bağlı sorunlar  geçtiğimiz son 25–30  yıl içinde önemli 

bir artış göstermiş ve her geçen  gün de hızlı bir şekilde artmaya devam etmektedir. 

Buna  bağlı  olarak  dünya  genelinde  bu  tüketimi  karşılamak  üzere,  alkollü  içkilerin 

üretiminde de büyük artış olmuştur. Bu artış özellikle gelişmekte olan ülkelerde daha 

belirgindir  (Who Chronicle Alcohol Problems, 1982). Ülkemizde de  alkol kullanım 

yaygınlığı  ve  tüketiminde  belirgin  artış  gözlenmektedir.  Alkol  kullanımı  ile  ilgili 

bozukluklar bütün sosyoekonomik sınıflarda görülmektedir. 

 

Adli  tıp  açısından  başlıca  önem  taşıyan  alkol  türleri,  etil  alkol  (etanol),  metil 

alkol ve  antiseptik olarak geniş kullanımı olan izopropil alkol’dür. Bunlar içinde en 

önemlisi  olan  etanolün  vücut  sıvılarında  doğru  ve  hassas  olarak  tayini,  klinik 

toksikoloji ve adli tıp açısından önemlidir (Caplan ve Levine, 1990; Winek ve ark., 

1993). Vücut sıvılarında etanol seviyesi ölçümü, adli toksikoloji laboratuarlarında en 

sık  yapılan  çalışmalardandır  (Caplan  ve  Levine,  1990;  Christmore  ve  ark.,  1984; 

Backer  ve  ark.,  1980;  Winek  ve  Esposito,  1981;  Winek  ve  ark.,  1995).  Bu 

çalışmalarda  kan,  en  sık  kullanılan  örnektir  (Winek  ve  ark.,  1993;  Briglia  ve  ark., 

1992;  Caplan,  1988).  Alkolle  zehirlenmede  veya  adli  tıp  açısından  bir  kişinin 

sarhoşluk derecesinin saptanmasında en uygun biyolojik materyal kandır.  

 

---

 

 

3 

Etanol  konsantrasyonu,  postmortem  örneklerde  kolay  ve  güvenilir  bir  şekilde 

tespit  edilebilmesine  rağmen,  bu  bulguların  tartışmalı  olduğu  durumlarda  (yanmış, 

ciddi  travmaya  uğramış  ve  ileri  derecede  bozulmuş  cesetlerde)  kanda  etanol 

konsantrasyonunun  endojen  alkol  ve  kontaminasyondan  etkilendiği  bildirilmiştir 

(Caplan  ve  Levine,  1990;  Backer  ve  ark.,  1980;  Budd,  1982).  Postmortem 

toksikolojik  analizlerde  uygun  kan  numuneleri  elde  edilemediği  durumlarda 

alternatif  bir  materyale  gereksinim  vardır  (Winek  ve  Esposito,  1981;  Isokoski  ve 

ark.,  1968;  Winek  ve  Jones,  1980;  Winek  ve  Janssen,  1982;  Maeda  ve  ark.,  2000; 

Caplan  ve  Goldberger,  2001;  Bojack  ve  ark.,  2000;  Staub,  1999).  Yapılan 

çalışmalarda idrar, ter, safra, kemik iliği, mide içeriği, vitröz humor (göz sıvısı) veya 

beyin  omurilik  sıvısı  gibi  vücut  sıvılarının  alternatif  bir  materyal  olarak 

kullanılabileceği  bildirilmiştir  (Budd,  1982;  Prouty  ve  Anderson,  1987;  Jones  ve 

Pounder, 1987; Pelissier ve ark., 2006; Singer ve Jones, 1997; Iwasaki ve ark., 1998; 

Pounder  ve  Smith,  1995;  Sylvester  ve  ark.,  1998;  Garriott,  1996;  Kintz  ve  Samyn 

1999;  Scott  ve  Oliver,  2001).  Bu  kapsamda  ülkemizde  yapılan  bir  çalışmaya  göre; 

kan  alkol  ile  vitröz  sıvı  alkol  konsantrasyonları  arasında  bir  korelasyon  olduğu 

belirlenmiş  ve  bu  bağıntıya  uygun  bir  eşitlik  saptanmıştır:  “Kan  Alkol  Kons. 

(KAK)= 0,803 x Vitröz Sıvı Alkol Kons. (VAK)” (Battal ve ark., 2005). 

 

Alkollü  olmak  veya  alkol  etkisi  ile  sarhoş  olmanın  adli  olgularda  ceza  ve 

yaptırımları  önemli  derecede  etkilemesi  nedeniyle  kanda  alkol  miktarının 

saptanması;  sarhoşluğun  tayini,  alkol  alınma  zamanı  ve  kazanın  oluş  zamanını 

göstermesi açısından çok büyük önem taşır (Öztürel, 1983). Adli olaylarda etil alkol 

seviyelerinin  doğru  olarak  ölçülmesi  için  numunelerin  alınması  ve  saklanması 

sırasında  gerekli  prosedürlere  çok  dikkat  edilmesi  gerekmektedir  (Harper  ve  Corry, 

1987).  

 

Postmortem  kan  numunesi  örneği  almak  için  öncelikle  en  uygun  bölge  tespit 

edilmelidir. Eğer olguda çürüme başlamışsa veya şiddetli bir şekilde yaralanma veya 

yırtılma  varsa  dikkat  edilmelidir.  Kan  numuneleri  femoral  damarlardan  veya  kalbin 

bozulmamış,  yırtılmamış  odacıklarından  alınmalıdır.  Kalpten  alınan  kan  ideal 

---

 

 

4 

değildir,  çünkü  yüksek  oranda  glikoz  içerir;  eğer  mikroorganizma  kontaminasyonu 

varsa etil alkol seviyesini yükseltebilir (Prouty ve Anderson, 1987).  

 

En  uygun  kan  numunesi  kaynağı  ven’dir.  Đntestinal  arterler  postmortem 

mikropların kaynağı olduğundan femoral ven daha uygundur. Mümkün olursa steril 

şırınga  veya  iğne  yardımıyla  doku  yüzeyini  delerek  numune  alınabilir,  yine  de  çok 

gerekmedikçe yapılmamalıdır (Harper ve Corry, 1987). Alınan kan numuneleri ağzı 

sıkıca  kapalı  olarak  analize  kadar  ve  analiz  sonrasında  buzdolabında  +4  °C’de 

saklanmalıdır. 

 

Bu  çalışmada;  Adli  Tıp  Kurumu  Bursa  Grup  Başkanlığı  Morg  Đhtisas  Dairesi 

Başkanlığı’nda, Ocak 2006-Aralık 2006 tarihleri arasında Bursa ve çevre ilçelerinden 

gelip  otopsisi  yapılan  ve  kan  etanol  (alkol)  değeri  pozitif  olarak  rapor  edilen 

olguların;  yaş,  cinsiyet,  orijin,  yer,  zaman  ve  kan  etanol  (alkol)  düzeyi  parametre 

olarak  değerlendirilip,  2006  yılında  Bursa  ve  çevre  ilçelerinde  meydana  gelen  adli 

ölüm  olayları  için  etanol  (alkol)  profili  çıkarılacak  ve  sonuçları  yorumlanacaktır. 

Böylece  bu  retrospektif  çalışmada  elde  edilecek  verilerle  sağlık  kuruluşlarının  ve 

ilgililerin  bilgilendirilmesi  sağlanacak;  toplumda  risk  altında  olan  bireylerin 

korunması  için  önlemler  alınmasının  gerekliliği  vurgulanacaktır.  Ayrıca  bu  çalışma 

daha  sonra  yapılması  planlanan  tarama  çalışmalara  ön  veri  toplama  amacı 

taşımaktadır.  

 

1.1. Alkolün Tanımı ve Eldesi 

 

Etil  alkol  kısaca  alkol  olarak  adlandırılmaktadır.  Etil  alkol  (Etanol),  renksiz,  akıcı, 

uçucu, yanıcı özellikte hidroskopik bir sıvıdır. Kimyasal formülü “CH

3

CH

2

OH” dır. 

Erime noktası -117,3

 o

C, kaynama noktası 78,5 

o

C,    yoğunluğu 789 gr/L, alevlenme 

noktası  12 

o

C’dir.  Havada  %3,3–19  oranında  olduğu  zaman  patlar  (Vural,  1996; 

Vural,  2000;  Tietz,  1986;  Gossel  ve  Bricker,  1984).  Aşağıda  moleküler  yapısı 

perspektif formülü verilmiştir (Şekil 1.1). 

---