____________________Milli Kitabxana_____________________
129
- Yerimizi
niyə dar eyləyirsən, a bala?
- Yox,
Tükəzban xala, İmran iş-güc adamıdır. Elə onun özünə bir otaq
lazımdır. Əvvəl-axır mən getməliyəm, elə indidən getsəm yaxşıdır. Daha havalar
da düzəlib.
- Yox,
qızım, səni buraxmaram, hara gedəcəksən?
- Məktəbə. Direktor məktəbdə mənə bir otaq verib.
- Tək, qız xeylağı orda neyləyəcəksən?
- Heç
nə olmaz.
- Yəni heç olmasa məktəblər bağlanana qədər gözləyə büməzdin, qızım?
- Yolçu
yolda
gərək. Nə fərqi var? İndi ya sonra...
-
Vallah, heç bilmirəm sənə nə deyim? Dilim razı olsa da, ürəyim "hə"
demır. Üzümüz-gözümüz öyrəşmişdi.
- Mən yenə gələcəyəm. Vaxtım olduqca sizə dəyəcəyəm.
Tükəzban xala köksünü ötürdü. "Yox, deyəsən hər şeyi bilir. Söz-gapdan
qaçmaq üçün belə eləyir. Yazıq neyləsin? Görüm o Gövhər qarının dilini ilan
vursun, göra imansız getsin!"
- Nə deyim, qızım, özün bilən yaxşıdır... Amma...
- Belə yaxşıdır. Bu saat uşaqlar gələcək. Demişəm mənə kömək eləsinlər.
- Yox, yox, qoymaram. Bəs İmranı gözləmirsən? Qoy gəlsin özünə də de. -
Heç nə deməz. Bir də, bu evin böyüyü sənsən. İmran deyil. Tükəzban xala
köksünü ötürdü. Onlar evə getdilər. Bir azdan şagirdlər gəldilər. Nərgiz
müəllimənin yorğan-döşəyini, çamadanını, kitablarını götürdülər. Tükəzban xala
Nərgizi doqqaza qədər ötürdü. Ayrılanda qucaqlaşdılar. Arvad kövrəldi. Nərgiz
də doluxsuundu.
Tükəzban xala evə çox kədərli qayıtdı. Qaranlıq idi, hələ çırağı
yandırmamışdı. Arvad lap darıxdı. "Bu gədə də evdə tapılmır. Görəsən, harda
qaldı? İndi mən neynəyim?" O, eyvana çıxdı. Əl fanarını yandırıb heyvanları
rahatladı. Evə baş sala bilmədiyindən, yenə ağacın dibinə getdi. Fanarı bir tərəfə
qoyub oturdu. Samovar çoxdan soyumuşdu. O, dizlərini qucaqlayib gözlərini
fanara zillədi. Göylükdən qalxan xırdaca cücülər, balaca kəpənəklər, boz
pərvanələr işığın başına dolanmağa başladılar. Ətrafa ağır sükut çökdü. Kənd
qaranlığa büründü...
____________________Milli Kitabxana_____________________
130
Tükəzban xala ilk dəfə oğlunun qabağına çıxmadı. Heç yerindən də
tərpənmədi. İmran anasının bu vəziyyətini görüb təəccübləndi:
- Ana.
Qarı fikirdən ayıldı.
- Bala,
sənsən? Axır ki, gəldin.
İmran ətrafa göz gəzdirdi.
- Bəs Nərgiz müəllimə hanı?
- Nərgiz?.. Nərgiz getdi.
- Hara?
- Bizim
evdən köçdü.
- Bəs niyə qoydun?
- Mən nə qayırım? Nə illah elədim, olmadı.
- Heç
olmasa,
mən gələnəcən buraxmayaydın.
- Dedim.
Sözümə baxmadı.
İmran susdu. Cibindən papiros çıxarıb yandırdı.
- Ana...
- Nədir, dərdin alım?
- Ağlın nə kəsir? - O, bir anlığa duruxub asta səslə əlavə etdi:
- Axı Nərgiz müəllimə deyəsən pis qız deyil.
-
Ona pis deyənin dili-ağzı quruyar, bala.
- Doğrusu, mənim yaman xoşuma gəlir.
Tükəzban xala dikəldi. Qaranlıqda arvadın gözləri parıldadı. Sevindiyindən
nə edəcəyini bilmədi. İmran bunu duyub bir az ürəkləndi, qəfildən anasını
qucaqladı.
-
Ana, o, gəlinin olsa, yola verərsənmi?
- Sənin ürəyiİn varsa, mən canımı qurban elərəm. Elə dolanarıq ki, quzu
kimi.
- Onda...
Tükəzban xala onun sözünü ağzında qoydu:
- Nə vaxt, bala?
-
İstəsən lap günü sabah! Ancaq işim bir təhərdir.
- Doğrudan, oğul, bu nə söz-söhbətdir?
-
Eh, ana, məsələ uzundur. Ancaq öldü var, döndü yoxdur. Dur içəri
gedək.
Evdə də İmran darıxdı. Anasının xatirinə deyib gülürdüsə də, halı özündə
deyildi.
O sakitcə ayağa durdu. Hardansa bir şüşə araq gətirib stolun üstünə qoydu.
____________________Milli Kitabxana_____________________
131
- Bu
nədir, oğul.
- Heç
nə, ana, bir az başım ağrıyır. İçməsəm ürəyim partlar. Tükəzban
xala bunun necə "baş ağrısı" olduğunu başa düşdüsə də, üstünü vurmadı. Bir
azdan qalxıb papağını başına qoydu.
- Məni gözləmə, ana, yat, - deyib evdən çıxdi...
Ancaq Tükəzban xalanın gözlərinə yuxu getmədi. Əllərini qoynuna qoyub
qapının ağzında dayandı. "Allah, sən özün bircə balamın işini avand elə" - deyə
pıçıldadı.
15
Nəsib dayı sahələri gəzməkdən qayıdırdı. At bürküdən və yorğunluqdan ağır-
ağır yeriyirdi. Yəhərdə oturmaqdan bezən Nəsib dayı yorğun nəzərlərlə ətrafa
göz gəzdirdi. O gah Ermənistana doğru uzanan yollara, gah Dəlidağa, gah da
yaşıl çöllərə baxırdı.
Dalğalanmağa başlayan taxıl zəmilərinin içində quşlar səkirdi. Bəzən
qulaqlarını qoşalaşdırıb yolun kənarında oturan dovşan gözə dəyirdi.
Nəsib dayı bu yerlərə uşaqlıqdan bələd idi. Hələ beş-altı yaşında olanda
qızların dəstinə qoşulub, buralara pencər yığmağa gələrdi. O, özündən iri olan
qızlardan geri qalmamağa çalışır, bıçağını çıxardıb gah taxılın içində qazayağı
dərər, gah yol kənarnıdakı ilanotunu yolar, gah da yemlik yeyərdi. Axşam isə
atıla-atıla kəndə qayıdardılar. Uşaqlar gətirdikləri pencərdən anaları dovğa
bişirər, kətə salardılar. Bir az böyüdükdən sonra Nəsib öz yaşıdları ilə birlikdə
buralara quş tutmağa gələrdi.
Onların hərəsi əlinə bir çomaq alar və qaratikan kollarının arasına dolan
quşları qovardılar. Göyün üzündə süzən ley kolluqdakı quş dəstəsinin ustünə
şığıyardı. Quşlar qorxudan özlərini tikanlara çırpardılar. Uşaqlar fürsətdən
istifadə edərək onları çomaqla vurub yerə salardılar. Bəzən onlar quş yuvasına
çıxıb yenicə tüklənən dolaşa balalarını düşürərdilər. Tut yetişəndə bu quşlar
sahiblərinin dalınca qaçardı. Uşaqlar əllərindəki tutu yuxarı qaldırıb, "ükkəi,
ükkəl" - deyərdilər. Dolaşa isə boğazını uzadib qanadını çırpardı: "Qa-qa-qa"...
Sonralar Nəsib dayı bu çöllərə mal otarmağa gələrdi. Həmin bu çəmənliklərdə
ocaq qalayıb çörək qızdırar, qırov düşəndə əlini hovxura-hovxura dana-buzov
dalınca qaçardı.
Dostları ilə paylaş: |