Milli-mənəvi dəyərlərimiz və Heydər Əliyev
Yüklə 0,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
67
7-24 iyun 1995-ci ildə Romada keçirilən diplomatik konf- ransda imzalanan “Oğurlanmış və ya qeyri-qanuni yolla ölkədən çıxarılmış mədəni dəyərlər” haqqında Konvensiyada “Mədəni dəyərlər” anlayışının klassifikasiyası 1970-ci ilin Konvensiyasının 1-ci maddəsində verildiyi ilə eynidir. Milli-mənəvi irsin dünyaya tanıdılması ilə bərabər, onun yad təsirlərdən, aşınmalardan qorunması da bir o qədər əhəmiyyət kəsb edir. Təsadüfi deyil ki, bu mühüm prinsip 2007- ci il 23 may tarixində təsdiq olunmuş “Azərbaycan Respub- likasının Milli Təhlükəsizlik Konsepsiyası”nda da əksini tapmışdır. Konsepsiyada ölkənin milli təhlükəsizlik siyasətinin əsas istiqamətləri sırasında mədəniyyət və mənəviyyatın qorun- ması ayrıca bənd olaraq (maddə 4.3.3.) göstərilmişdir. “Mədə- niyyət və mənəviyyatın qorunması siyasəti Azərbaycan xalqının mədəni irsinin, maddi və mənəvi dəyərlərinin mühafizəsinə, onun daxili və xarici təhdidlərdən qorunmasına, mütərəqqi beynəlxalq inkişafdan bəhrələnməsinə yönəlmişdir” - deyə sənəddə vurğulanır. Konsepsiyada Azərbaycan Respublikasının milli maraqlarının əsas istiqamətləri müəyyən edilərkən Azər- baycan xalqının vahidliyinin qorunub saxlanılması, Azərbay- cançılıq ideyasının təşviqi, həmçinin, dünya azərbaycanlılarının daşıdığı dəyərlərə əsaslanan milli özünəməxsusluğun və həm- rəyliyin möhkəmləndirilməsi, Azərbaycan xalqının mədəni-tari- xi irsinin və mənəvi dəyərlərinin qorunması, eləcə də, ümum- bəşəri dəyərlərlə zənginləşdirilməsi, dilinin, özünüdərk, vətən- pərvərlik və milli iftixar hissinin, intellektual potensialının inki- şaf etdirilməsi əsas hədəf kimi götürülmüşdür. Hər iki mühüm sənəd, Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Konsepsiyası və Azərbaycan Respublikasında 2009-2015-ci illərdə elmin inkişafı üzrə milli strategiyanın həya- ta keçirilməsi ilə bağlı Dövlət Proqramı Azərbaycan xalqının mədəni irsinin öyrənilməsi və mühafizəsi istiqamətindəki problemləri və hədəfləri müəyyən edilməklə mədəni irsin müha- fizəsi və tədqiqi üçün hüquqi təminatlar yaratmışdır. Milli- mənəvi dəyərlərin, Azərbaycan mədəniyyəti və tarixinin obyek- 68
tiv, konseptual və kompleks şəkildə araşdırılması və dövlətin milli təhlükəsizlik siyasətinin həyata keçirilməsində elmin rolunun artırılması məsələləri elm strategiyasının vəzifələrinə daxil edilmişdir.
69
Scientific and Cultural Organization) - Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Elm, Təhsil və Mədəniyyət üzrə təşkilatı 16 noyabr 1945-ci ildə yaradılmışdır və mərkəzi Paris, Fransada yerləşmişdir. Təşkilatın tərkibinə dünyanın müxtəlif hissələrində yerləşmiş 67 büro və alt bölmələr daxildir. YUNESCO-nun nizamnaməsi 1945-ci ildə London kon- ferensiyasında qəbul edilmiş, 4 noyabr 1946-cı ildə qüvvəyə minmişdir. Hal hazırda 191 ölkə bu təşkilatın üzvüdür. Nizam- naməsi 9 hissə, 57 maddədən ibarət olan YUNESKO “Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatı”nın ingiliscə qısaldılmış adıdır. YUNESKO məqsədini proqramının birinci maddəsində belə açıqlayır: “YUNESKO, beynəlxalq əməkdaşlığa söykənən, elm, mədəniyyət və təhsil yolu ilə dünyamızın sülh və təhlükə- sizliyini qorumaq məqsədiylə qurulmuşdur”. YUNESKO millət- lərarası qarşılıqlı əlaqələri inkişaf etdirərək, anlaşmanı təmin etmək, insanları bir-birinə yaxınlaşdırmaq, habelə dünyanın geri qalmış ölkələrində kütləvi savadsızlığın aradan qaldırılması kimi mühüm istiqamətləri özünün əsas fəaliyyəti hesab edir. YUNESCO-nun əsas məqsədi – irqindən, cinsindən, dilindən və dinindən asılı olmayaraq təhsil, elm və mədəniyyət sahələri üzrə xalqların əməkdaşlığını genişləndirmək yolu ilə sülhün və təhlükəsizliyin möhkəmlənməsinə kömək etməkdir. 1972-ci ildə YUNESCO ümumdünya mədəni və təbii irsin qorunması haqqında konvensiya qəbul etmişdir. Mərkəzi Parisdə olan və Ümumi Konfrans, İcra etmə Şurası, Sekretarlıq olmaq üzrə üç orqanı olan YUNESKO təhsil, elm və mədəniyyət sahələrindəki məqsədlərini, özünə üzv olan hər dövlətdə qurulan Milli
Komissiyalar vasitəsilə reallaşdırmağa çalışmaqdadır. YUNESKO fəaliyyəti haqqında BMT-yə vaxtaşırı hesabat verir. Onun maliyyələşməsi, habelə texniki cəhətdən təmin olunması BMT-nin üzərinə düşür. Ancaq öz orqanları, büdcəsi 70
və digər strukturları baxımından tamamilə müstəqildir. Bütün BMT-yə üzv dövlətlər eyni zamanda YUNESKO-nun da üzvü ola bilərlər. BMT-nin İqtisadi və İctimai şurasının ayrıca qolu olan YUNESKO simvolik bir sözdür, mənası, “Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatı” deməkdir. YUNESKO-nun fəaliyyətinin əsas istiqamətlərindən biri tarixi
mədəniyyət abidələrinin mühafizə edilməsidir. YUNESKO hal-hazırda beynəlxalq sənətkarlar və alimlərin qurduqları təşkilatları dəstəkləyərək, elmin və müxtəlif mə- dəniyyətlərin yayılmasına kömək göstərir. Bu sahədəki ən mü- hüm işlər şərq-qərb mədəniyyət dəyərlərinin araşdırılması möv- zusu üzərində qurulub.
Silahlı münaqişə zamanı mədəni dəyərlərin qorunması haqqında 14 may 1954-cü il Konvensiyası (1993), ona dair Birinci Protokol (1993) və İkinci Protokol (2000); 2. Ümumdünya mədəni və təbii irsinin qorunması haqqında 16 noyabr 1972-ci il Konvensiyası (1993);
Avropa regionu dövlətlərində tədris kurslarının, ali təhsil haqqında diplomların və elmi dərəcələrin tanınması haqqında 21 dekabr 1979-cu il Konvensiyası (1994); 4. Asiya və Sakit Okean dövlətlərində tədris kurslarının, ali təhsil haqqında diplomların və elmi dərəcələrin tanınması haqqında 16 dekabr 1983-cü il regional Konvensiyası (1995); 5. Müəlliflik hüququ haqqında 6 sentyabr 1952-ci il Ümumdünya Konvensiyası (1997);
Avropa regionunda ali təhsil ixtisaslarının tanınması haqqında Konvensiya (1998);
Mədəni dəyərlərin qanunsuz olaraq ölkəyə gətirilməsi, ölkədən çıxarılması və mülkiyyət hüququnun qanunsuz olaraq başqasına verilməsinin qadağan olunması və qarşısının Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|