71
alınmasına yönəldilmiş tədbirlər haqqında 14 noyabr 1970-ci il
Konvensiyası (1997);
8.
Başlıca olaraq su quşlarının məskəni kimi beynəlxalq
əhəmiyyətə malik su-bataqlıq yerləri haqqında 2 fevral 1971-ci
il Konvensiyası (2001);
9.
Fonoqram istehsalçılarının mənafelərinin onların
fonoqramlarının qanunsuz istehsalında mühafizəsi haqqında 29
oktyabr 1971-ci il Konvensiyası (2001);
10.
Beynəlxalq xüsusi hüququ unifikasiya institutunun
(YUNİDRUA) oğurlanmış, yaxud qanunsuz çıxarılmış mədəni
dəyərlər haqqında 1995-ci il Konvensiyası (2003);
11.
Qeyri-maddi mədəni irsin qorunması haqqında 17
oktyabr 2003-cü il tarixli Konvensiyası (2006);
12.
İdmanda dopinqə qarşı mübarizə haqqında 19 oktyabr
2005-ci il tarixli Beynəlxalq Kоnvеnsiyа (2007).
13.
Mədəni özünüifadə müxtəlifliyinin qorunması və
təşviqi haqqında 20 oktyabr 2005-ci il Konvensiyası (2010)
72
Əlavə 7
Azərbaycanın Mədəni və Təbii Ġrsi
Azərbaycanın mədəni və təbii irsinin qorunması məsələsi
YUNESKO ilə əməkdaşlığın əsas istiqamətlərindən biridir.
Bakı şəhərinin tarixi mərkəzi olan İçərişəhər memarlıq
kompleksi 2000-ci ilin dekabr ayında Ümumdünya İrs
Siyahısına daxil edilmişdir. Lakin, Azərbaycanda baş vermiş
zəlzələ nəticəsində İçərişəhərin ərazisində yerləşən memarlıq
abidələrinə dəymiş zərər və bununla bağlı bir sıra problemlərə
görə 4 iyul 2003-cü il tarixində Ümumdünya İrs Komitəsinin
27-ci sessiyasında İçərişəhər kompleksi YUNESKO-nun
təhlükədə olan ümumdünya irs siyahısına daxil edilmişdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin müvafiq
fərman və sərəncamlarına uyğun olaraq, İçərişəhərə dövlət
qayğısı artırılmışdır. YUNESKO-nun Ümumdünya İrs
Komitəsinin ekspertlərinin hesabatlarında Azərbaycan hökuməti
tərəfindən İçərişəhər Qoruğunun mühafizəsi istiqamətində
görülən işlər təqdir edilmişdir. Nəticədə 2009-cu il iyun ayının
22-dən 30-dək İspaniyanın Sevilya şəhərində keçirilən
Ümumdünya Mədəni İrs Komitəsinin 33-cü sessiyasının
qərarına əsasən, İçərişəhər Kompleksi YUNESKO-nun Təhlükə
altında olan abidələr siyahısından çıxarılmışdır.
YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 2007-ci
ildə Yeni Zelandiyada keçirilmiş 31-ci sessiyasında qəbul
edilmiş qərara əsasən Qobustan Dövlət Tarixi Bədii Qoruğu
Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilmişdir. Azərbaycanın təbii
irsinin qorunması məqsədi ilə Hirkan meşələrinin namizədlik
sənədləri hazırlanaraq Ümumdünya İrs Komitəsinə təqdim
edilmişdir. Hazırda bu istiqamətdə müvafiq işlər həyata keçirilir.
1999-cu ildə Azərbaycanın muğam ustası Alim Qasımov
YUNESKO/Beynəlxalq Musiqi Şurasının birinci mükafatını
qazanmışdır.
73
2003-cü ilin noyabr ayının 7-də Azərbaycan muğamı
YUNESKO-da bəşəriyyətin qeyri maddi irsinin şah əsəri elan
olunmuşdur.
2008-ci ildə məşhur azərbaycanlı bəstəkar və pedaqoq
Firəngiz Əlizadəyə YUNESKO-nun “Sülh naminə incəsənət
xadimi” fəxri adı verilmişdir.
Dünya mədəni irsinə verdiyi töhfələrə görə Azərbaycanın
Xalq rəssamı Tahir Salahov YUNESKO-nun “Pikasso” qızıl
medalına layiq görülmüşdür. Mükafat 19 mart tarixində
YUNESKO-nun Baş Direktoru Koişiro Matsuura tərəfindən
fırça ustasına təqdim edilmişdir.
2009-cu il 28 sentyabr-02 oktyabr tarixlərində Birləşmiş
Ərəb Əmirliklərinin Abu-Dabi şəhərində keçirilən YUNESKO-
nun Qeyri-maddi Mədəni İrsin qorunması üzrə Hökumətlərarası
Komitəsinin 4-cü sessiyasında Komitənin yekun qərarına əsa-
sən, Azərbaycan aşıq sənəti və beynəlmiləl qeyri-maddi mədəni
irs nümunəsi kimi Novruz Bayramı YUNESKO-nun Qeyri-
maddi Mədəni İrs üzrə Reprezentativ Siyahıyasına daxil edil-
mişdir.
2010-cu
ilin
30
iyul
tarixində
YUNESKO-nun
Xoşməramlı səfiri, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti
Mehriban xanım Əliyevaya YUNESKO-nun Baş Direktoru İrina
Bokova tərəfindən qızıl “Motsart” medalı təqdim olunmuşdur.
Beynəlxalq Muğam Mərkəzi - dünya standartları
səviyyəsində, ən yüksək texnologiyaların tətbiqi ilə inşa olunan
bu mərkəz Heydər Əliyev Fondunun milli-mənəvi dəyərləri-
mizin qorunması və dünyada geniş təbliği ilə bağlı reallaşdırdığı
möhtəşəm layihələr sırasında xüsusi əhəmiyyətə malikdir.
Mərkəzin inşası fondun prezidenti, YUNESKO və
İSESKO-nun Xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı
Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə həyata keçirilib.
Xatırladaq ki, belə bir mədəniyyət ocağının tikilməsi, muğamın
daha da inkişaf etdirilməsi və təbliği fikri görkəmli
xanəndələrin, muğam bilicilərinin iştirakı ilə keçirilən “dəyirmi
74
masa”da qərara alındı və qısa müddətdən sonra (2005-ci il 6
aprel) Prezident İlham Əliyev Bakıda Beynəlxalq Muğam
Mərkəzinin yaradılması haqqında Sərəncam imzaladı. Beləliklə,
xalqımızın qədim mədəni irsinin ölməz nümunəsi, Azərbaycan
musiqisinin zəngin fəlsəfi təməl üzərində təşəkkül tapmasında
əvəzsiz rol oynayan muğama möhtəşəm abidə ucaldılması
istiqamətində ciddi addım atıldı. Azərbaycan muğamının bəşər
mədəniyyətinin nadir inciləri ilə bir sırada YUNESKO-nun
Qeyri-maddi Mədəni İrs Siyahısına daxil edilməsi isə
bütövlükdə onun nə dərəcədə bənzərsiz sənət növü olduğunu bir
daha təsdiqləyir.
2005-ci ilin avqustunda Prezident İlham Əliyevin və
ölkəmizin birinci xanımı Mehriban Əliyevanın, YUNESKO-nun
baş direktoru Koişiro Matsuuranın iştirakı ilə təməli qoyulan
Beynəlxalq Muğam Mərkəzi ümumi sahəsi 7,5 min kvadratmetr
olan üçmərtəbəli binadan ibarətdir. Binanın forması Azərbay-
canın qədim musiqi alətlərindən olan tarın hissələrini xatırladır.
Ən müasir texnologiyadan istifadə edilməklə tikilən bina üçün
lazımi avadanlıqlar İtaliya, Avstriya, Fransa və Türkiyədən
gətirilib. İnşaat işləri zamanı 2 mindən çox müxtəlif ölçülü şüşə-
dən istifadə olunub.
YUNESKO ilə əməkdaşlığın bəhrəsi olan Beynəlxalq
Muğam Mərkəzində 350 yerlik konsert salonu, klub, 80 nəfərlik
restoran, dərs otaqları, səsyazma studiyası var. Bina müasir ha-
valandırma və istilik sistemləri ilə təchiz edilib. Tarın qolunu
xatırladan dəhlizdə Azərbaycanın görkəmli muğam ifaçılarının
büstləri qoyulub. Bu hissədə “Ud” adlandırılan restoran da
fəaliyyət göstərir.
Dostları ilə paylaş: |