Miras başliq header miras

58 MİRAS   SENTYABR   SEPTEMBER

tuR   TOUR

revealed. PhD Fariz Khalilli stated version on these walls’ be-

ing the remnants of fundamental edifices of palace or observa-

tory kind, exists. He added it’s supposed they are the walls and 

towers of Shamakhi Castle and such finds are encountered in 

several sites inside the city. The visitors went to one of those sites. 

The walls and nearby reservoirs indicated tourists’ urgency of 

passing larger distance besides. 

Educational  character  of  cultural  heritage  tours  shows  that 

regular arrangement of theirs is important. 

Azertag’s regional correspondent Adil Agayev joined cultural 

heritage tour as well. 

qalasından  sonra  tur  iştirakçıları  Şamaxı  şəhərinə  qayıtdılar. 

Onlar iri divar qalıqlarının aşkar olunduğu Şamaxı şəhəri 1 saylı 

orta məktəbin həyətində də oldular. Tarix üzrə fəlsəfə doktoru 

Fariz Xəlilli bu divarların saray və ya rəsədxana tipli fundamen-

tal  tikililərin  qalıqları  olması  haqqında  versiyaların  olduğunu 

bildirmişdir.  O,  bu  tikililərin  Şamaxı  qalasının  divarları  və 

bürcləri ola biləcəyini ehtimal etdiyini və belə tapıntıların şəhər 

içərisində  bir  neçə  yerdə  təsadüf  olunduğunu  bildirmişdir. 

İştirakçılar həmin yerlərdən birində oldular. Oradakı divarlar və 

yaxınlıqdakı ovdanlar Şamaxının turistlərin ziyarəti üçün hələ 

çox məsafə qət etməli olacağını bir daha göstərdi.

Mədən irs turlarının maarifləndirici və öyrədici xarakteri belə 

turların mütəmadi keçirilməsinin zəruri olduğunu göstərir.

Mədəni  irs  turunu  Azərtac-ın  bölgə  müxbiri  Adil  Ağayev  də 

izləmişdir.

---

BAŞLIQ   HEADER

SENTYABR   SEPTEMBER     MİRAS 59

---

60 MİRAS   SENTYABR   SEPTEMBER

ARAŞDIRMA   RESEARCH

Vugar tofigli

Executive director of Azerbaijan free Speech foundation

Occupation of Garabagh by the Armenian armed forces caused 

a great damage to its tourism, economy alongside all other fields. 

In order to determine the amount of material damage a number 

of state organizations making some investigations got different 

results. However, the experts, investigating this field believe that, 

Vüqar tofiqli 

Söz Azadlığını Müdafiə fondunun icraçı direktoru

Qarabağın  erməni  silahlı  qüvvələri  tərəfindən  işğalı  bütün 

sahələrlə yanaşı, regionun turizm iqtisadiyyatına da ciddi ziyan 

vurub. Maddi ziyanın həcmini müəyyən etmək məqsədilə bir 

sıra  dövlət təşkilatları ötən müddət ərzində araşdırma apara-

raq  müxtəlif  nəticələr  əldə  ediblər.  Lakin  bu  sahə  ilə  məşğul 

olan mütəxəssislərin fikrincə, ictimaiyyətə açıqlanan rəqəmlərin 

Ziyanın həcmi beynəlxalq

 

standartlara uyğun hesablanmalıdır

  

the amount of damage as a result of occupation should be coordinated 

  to the international standarts.

Söhbət işğal nəticəsində Azərbaycanın turizm potensialına dəymiş ziyandan gedir

---

SENTYABR   SEPTEMBER     MİRAS 61

ARAŞDIRMA   RESEARCH

there is urgent need to make more exact the figures disclosed to 

the society. The determined figures don’t meet the international 

standards and there is some disunity.

     It should be noted that, being the winner of competition 

held in the framework of tourism year, by The Council of State 

Support to Non-Governmental Organizations attached to the 

President of the Republic of Azerbaijan, Free Speech Founda-

tion implemented the project “Analysis of the spiritual-cultural 

losses of the Azerbaijani and world tourism as a result of the 

occupation of Shusha and Aghdam. We came to the above men-

tioned conclusion after the research made in the framework of 

this project. In the framework of this project, the employees of 

Free  Speech  Foundation  have  held  meetings  with  the  people 

who  were  in  charge  of  tourism  areas  under  the  occupation, 

made the specified list of tourism objects, as well as collecting 

the information about the annual profit made by tourism in this 

area, investigated its tourism opportunities. 

          As  we  know,  being  musical  conservatoire  of  Azerbaijan 

Garabagh is also beautiful by nature. The resorts and holiday 

centers, established during the former Soviet Union period also 

became famous for their curative nature properties attracting 

the attention both local people the residents throughout whole 

Soviet  area.  Though  Shusha  and  Kalbacar  were  key  tourism 

centers of the region, Aghdam also played a significant role in 

this field. However, each part of Garabagh can be considered as 

a suitable place for tourism.

     According to the researches made in this direction, it becomes 

clear that, tourism potential has been greatly developed in Shu-

sha since 30s, in Aghdam since 80s after last century. It is said 

that, the first holiday home in Shusha was given to the usage of 

people in 1936, and the first Children Treatment Sanatorium 

was in use since 1939. In 70s and 80s, The Shusha Sanatorium- 

Resort Center, with the capacity of 1316 people (women and 

children sanatorium for 540 people, sanatorium for adilts with 

the  capacity  460,  and  holiday  homes)  and  “Shafa”  Tourism 

Base for 130 people were in the usage of people in the city of 

Shusha. Since the 80s of “Reconstruction’ periods, that is after 

1985, “Zamanpaya” (Soyuqbulaq) Tourism Base was given to 

the usage of tourists as the first private functioning field.

     After the analysis we can come to a conclusion that, alongside 

Azerbaijani representatives of different nationalities including 

Armenian children used to have a rest in the 17 pupil camps 

in Shusha. Belonging to “Kurort” joint company Shusha Sana-

torium Resort Center, had to 2, 3, 5 storied 18 buildings in its 

balance. Apartment building consisting of 28 flat, constructed 

only for the staff was in use in the Shusha Sanatorium Resort 

dürüstləşdirilməsinə ciddi şəkildə ehtiyac var. Müəyyən edilən 

qiymətlər  beynəlxalq  standatlara  cavab  vermir  və  bu  sahədə 

pərakəndəlik var.

Söz  Azadlığını  Müdafiə  Fondu  (SAMF)  bu  yaxınlarda 

Azərbaycan  Respublikasının  Prezidenti  yanında  Qeyri-

Hökumət  Təşkilatlarına  Dövlət  Dəstəyi  Şurasının  dəstəyilə  

“Şuşa  və  Ağdamın  işğalına  görə  Azərbaycan  və  dünya  tur-

izminin  mənəvi-maddi  itkilərinin  təhlili,  təhlilin  hesabatının 

ictimailəşdirilməsi”  layihəsinə  yekun  vurub.  Yuxarıda  deyilən 

fikirlər  də  məhz  layihə  çərçivəsində  apardığımız  təhlillərdən 

sonra  yaranıb.  Layihə  çərçivəsində  SAMF-ın  əməkdaşları 

işğal  altında  qalan  turizm  obyektlərinin  rəhbəri  olmuş 

şəxslərlə  görüşlər  keçirib  və  turizm  obyektlərinin  siyahısını 

dəqiqləşdiriblər,  habelə  turizmin  bölgəyə  verdiyi  illik  gəlirlər 

haqqında məlumatlar toplanaraq regionun turizm imkanlarını 

araşdırılıb.

Məlumdur  ki,  Azərbaycanın  Konservatoriyasi  olan  Qarabağ 

həm də gözəl təbiətə malik bir diyardır. Hələ sovet dövründən 

bu  bölgədə  fəaliyyətdə  olan  kurort  və  istirahət  mərkəzləri  

keçmiş  SSRİ-nin  hər  yerində  geniş  marağa  səbəb  olmuş  və 

müalicəvi xarakterinə görə də məşhurlaşmışdı. Regionun əsas 

turizm  potensialı  Şuşa  və  Kəlbəcərdə  cəmləşsə  də,  bu  sırada 

Ağdamın da öz payı var idi. Ümumiyyətlə isə,  Qarabağın hər 

qarışı turizm üçün yaralı hesab edilə bilər.

Bu  istiqamətdə  apardığımız  təhlillərdən  məlum  olur  ki,  ötən 

əsrin  30-cu  illərindən  başlayaraq  Şuşada,  80-ci  illərindən  isə 

Ağdamda  turizm  potensialı  geniş  şəkildə  inkişaf  etdirilmişdi. 

Şuşa şəhərində ilk istirahət evinin 1936-cı ildə, ilk Uşaq Müalicə 

Sanatoriyasının isə 1939-cu ildə  istifadəyə verildiyi deyilir. 70-

80-ci illərdə şəhərdə 1316 yerlik  Şuşa Sanatoriya-Kurort  Birliyi 

(540 yerlik ana və uşaq sanatoriyası, 460 yerlik böyüklər üçün 

sanatoriya,  316  yerlik  istirahət  evi),  130  yerlik    “Şəfa”    Turist 

Bazası fəaliyyət göstərirdi. 80-ci illərin “yenidənqurma”sından 

sonra  isə,  yəni  1985-ci  ildə  ilk  özəl  sahə  kimi  “Zamanpəyə” 

(Soyuqbulaq) turist bazası  istifadəyə verildi.  

Təhlillərdən belə qənaətə gələ bilərik ki, Şuşada olan 17 məktəbli 

istirahət düşərgəsində azərbaycanlılarla yanaşı, həm də onlarca 

millətin  nümayəndələri,  o  cümlədən  erməni  millətindən  olan 

uşaqlar istirahət edirdilər.  

“Kurort”  Səhmdar  Cəmiyyətinin  strukturuna  aid  Şuşa  Sana-

toriya-Kurort  Birliyinin balansına  2, 3 v 5 mərtəbəli 18 bina 

daxil  idi.  Şuşa  Sanatoriya-Kurort  Birliyində  bilavasitə  işçilər 

üçün  nəzərdə  tutulmuş  28  mənzillik  “Şəfa”  turist  bazasında 

isə,    20  mənzillik  yaşayış    kompleksi  də  var  idi.  Bu  binaların 

böyük hissəsi tarixi əhəmiyyətli binalar olub. Onların qiyməti 

hesablanarkən söz yox ki, məhz bu  amil də nəzərə alınmalıdır.

Əlavə  edək  ki,  həmin  dövrdə  Şuşa  şəhəri  və  Şuşa  rayonunun 

Xəlfəli  və  Turşsu  kəndləri  sakinlərinin  bir  qismi  ev  turizminə 

maraq göstərirdi. Fond əməkdaşlarının təxmini hesablamalarına 

görə,  2  mindən  çox  rayon  sakini  mənzilini  kirayəyə  verməklə 

---