Moisey Kalankatuklu Albaniya tarixi
Yüklə 6,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ON SƏKKİZİNCİ FƏSİL Şeyxin oğlu, erməni və alban qoşunları tərəfindən Bərdənin mühasirəsi. Samuil özbaşına katolikosluğu
329 vəfat etdi. 90 Erməni təqviminin üç yüz on səkkizinci ilində 91 Dəbildə
dəhşətli zəlzələ baş verdi. Zəlzələ bütün il davam etdi və Cəhənnəmə yüz iyirmi min nəfər vasil oldu. İnsana verilən nəsihətlərdən biri də budur. 1
Şeyxin oğlu, erməni və alban qoşunları tərəfindən Bərdənin mühasirəsi. Samuil özbaşına katolikosluğu qəbul edib Dəbilə gedir İsa ibn Şeyx 92 ilə onun Bərdədəki naibi Emenik adlanan Əbdülvahid oğlu Məhəmmədin 93 arasına dava düşəndə İsa ibn Şeyx Suriyadan qoşun gətirib knyaz Aşotun 94 və Albaniya knyazlarının əsgərləriylə birlikdə Bərdədə olan qoşunlar üzərinə hücum etdi. Lakin mühasirədə olanlar mətanətlə on üç ay müqavimət göstərdilər. Həmin vaxtda Albaniya katolikosu Yevsep vəfat etdi. 95 Albaniya knyazlarının yeni katolikosun seçilməsinə isə vaxtları yox idi. Onda Böyük Kolmank vilayətinin yepiskopu Samuil Filosof adlanan keşiş İsmayılla əlbir olaraq özbaşına öz yepiskopluğunu ona verdi, özü isə təyin etdiyi yepiskop tərəfindən katolikosluğa təsdiq edildi. Bu haqda xəbər orduya çatdı və bu, Albaniya knyazlarının 1 Bax: İncil. Korinflilərə birinci risalə, X, 11. 330 narazılığına səbəb oldu. Knyazlardan biri bu barədə xəbəri erməni katolikosu Qeorqa 96 çatdırdı. O da bu barədə Erməniyyə knyazına yazıb xahiş etdi ki, albanlara bu məsələdə kömək edib işin sakitliklə həll olunmasına vasitəçilik etsin. İsmayıl bu fərasətlə Albaniyanın sərkərdə və knyazlarının razılığını aldı və bu da ermənilərin lənət oxumaqlarına səbəb oldu. Erməni knyazı Aşot tələb etdi ki, albanlar müqəddəs Qriqorinin qoyduğu qaydaya riayət edib, katolikosluq təyinatını ermənilərdən alsınlar, lakin elə bu vaxt albanlar özləri Samuilin və İsmayılın hərəkətləri ilə razı oldular. Erməni knyazı bu haqda katolikosları Qeorqa yazdı və o da istəmədən bütün albanların razılığına qoşulub Samuili yola verdi. Öz bildiyini edən Samuil Dəbilə getdi və burada Qeorq tərəfindən məcburi ikinci dəfə katolikosluğa təsdiq edildi. Bu əhvalat erməni təqviminin üç yüz iyirmi altıncı ilində olmuşdur. 97 Həmən knyaz Aşot yepiskop Solomonun və katolikos Qeorqun köməyi ilə Sünikdə çoxdan ləğv olunmuş qriqoryanlıq təriqətini yenidən bərpa etməyə nail ola bildi. Elə bu vaxt Aşot Baqratuni ermənilər knyazı taxtına bərqərar olundu.
98 Erməni təqviminin üç yüz qırx ikinci ilində 99 ərəblər Erməniyyəyə gəldilər. Ölkəni tutub ağır vergilər qoydular və katolikos Qeorqu zəncirləyib Bərdəyə apardılar. Bundan sonra mömin knyaz Hammam tənəzzül etmiş Albaniya çarlığını bərpa etdi, 100 necə ki, Aşot Baqratuni bunu 331 Erməniyyədə etmişdi. Bu iki hadisə eyni vaxtda olmuşdu. Həmin Hammama bu həyatın faniliyi eşqinə öz qardaşının qanının tökülməsinin banisi idi və Allaha qarşı olan öz böyük günahlarını yumaq üçün kilsələr, bütün kasıb və ehtiyacları olanları üçün böyük işlər görürdü. O, çoxlu pul verib erməni katolikosu Qeorqu günahlı Sacikin 101
zindanından xilas edib, ona böyük hörmətlər göstərdi və əmin – amanlıqla ermənilərə qaytardı. Dörd ildən sonra, yeni il günü Pasxa bayramı ilə bir günə düşəndə
102 , Albaniyanın yerli knyazı Əbu Əli 103 öz doğma qardaşı Smbatın əliylə öldürüldü. Bu da onun bütün qohumlarını böyük dərdə saldı. Elə həmən ildə Aşot Baqratunin oğlu erməni çarı Smbat öz ordusunu qaldırıb Suriya torpaqlarına basqın etdi. Lakin ərəblərin əks – hücumu onu geriyə, Erməniyyəyə qaçmağa məcbur edərək onun əməliyyatını heçə çıxardı. Bu hadisələr zamanı erməni knyazı Aşot və onun ordusunun bir hissəsi həlak oldu. 104
Elə həmin vaxt Vaspurakanın böyük knyazı Əbumərvan öz əsgərləri tərəfindən öldürüldü. 105 Yenə həmin ildə ərəblər ikinci dəfə erməni torpağına gəldilər və bunların əmrilə onun xadimi Bərdədən çıxıb Erməniyyəyə hərəkət etdi. O, həyasız və allahsız bir adam idi. Haraya gəlirdisə o, Allah kilsələrini qarət edir, harada İsa xaçını görürdüsə onu parça – parça edirdi. O, Erməniyyəyə çatan kimi çar Smbat qaçqın əyanların arvad – uşağını əsir aldı və müqəddəs kitabları, kilsə avadanlığını, xaçları və çoxlu qiymətli şeyləri götürüb 332 özüylə apardı. Bundan sonra o, İberiyaya basqın etdi. Burada onun əleyhinə iki igid İberiya sərkərdəsi – knyaz Qeorq və onun qardaşı Areves çıxdılar, lakin onların hər ikisi onun əlindən əzablı ölümə düçar oldular.
106 Sonra erməni katolikosu Qeorq və Sünik knyazı Aşot öldülər və onlar üçün ağıçə qadınlar bu sözləri deyirdilər: “Qoy insanlar nə qədər dünyada var, belə il heç vaxt yer üzünə gəlməsin!” Bütün bunlar erməni təqviminin üç yüz qırx altıncı ilində olub.
107 Lakin bu, ermənilərin qismətinə düşən bəla və əzabların başlanğıcı idi, çünki bir azdan sonra Allah tərəfindən ermənilərin alnına yazılmış bütün bəlalar çar Smbata nəsib oldu Allah – təalanın qüvvəsi onu tərk etdi, özünün və ermənilərin həlak yolu ilə gedib vəhşiyəbənzər insan yox, it xasiyyətli bir ərəb knyazının yanına öz könlü ilə gəldi və o da Smbatı tutub çarmıxa çəkdirdi. O zamanlar bütün ermənilər arasında ağlaşma və ah- zar baş verdi və ölkələri də dağıldı. Bu erməni təqviminin üç yüz altmış üçüncü ilində olmuşdur. 108
Smbatın ölümünün intiqamını yalnız Allah istədi. İnsafsız ərəb Erməniyyədən gedib Suriyaya gəldi və oranı tutmaq istədi, lakin ərəb knyazının əlinə düşdü və onu diri – diri yerə basdırdılar. 109
Bu dövrlər keçəndən sonra ərəblər haldan düşdülər və onların Yüklə 6,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|