«moliyaviy hisob»

Jami 
1300 kg
1 072 100 so’m 
560 kg
453 760 so’m 
740 kg
618 340 so’m 
4-jadval. Ishlab chiqarishga kiritilgan TMZ lar tannarxini FIFO usulida 
davriy hisob tizimida hisoblash. 
Olingan bo’yoq – 1300 kg (200 + 600 + 500), pul o’lchovida – 1 072,1 ming 
so’m.
Ishlab chiqarishga berilgan bo’yoq - 560 kg. Pul o’lchovida quyidagi 
na’munada: 200 kg 800 so’m narxda hisobga olindi, 360 kg esa 816 so’m narx 
bo’yicha. Jami sarflangan bo’yoq tannarxi 463, 76 ming so’m [(200 x 800) + (360 
x 816)] dan iborat bo’ldi. 
 Oy oxiriga qoldiq 740 kg (1300 - 560), pul o’lchovida 618, 34 ming so’m 
[(240 x 816) + (500 x 845)] ni tashkil etdi. 
FIFO usuliga qarama-qarshi bo‘lgan oxirgi qabul qilingan partiya bahosi 
ishlab chiqarishga birinchi chiqarish usul- (oxirgisi zahiraga birinchisi 
ishlab 
chiqarishga – ―last in first out‖) degan (LIFO) usulidir. Bunda sotilgan TMZlarning 
qiymati
eng keyingi haridlarga asoslangan bo‘lib, davr ohiriga qolgan 
TMZ zahirasi eng avvalgi mavjud bo‘lgan buyumlar qiymati bo‘yicha baholanadi. 
LIFO usulida materiallar ishlab chiqarishga avval oxirgi partiya tannarxi 
bo‘yicha yoziladi, so‘ngra avvalgi partiya va hokazo. Zahirada qolgan materiallar 
qiymati hisobot davrining oxirida birinchi sotib olingan material tannarxi bo‘yicha 
hisoblanadi. LIFO usulidan foydalanish inflyatsiya davrida eng past foydani, 
deflyatsiya, ya‘ni narxlarning pasayishi vaqtida eng yuqori foydani keltiradi.
Bu usulda ishlab chiqarishga sarflangan xom-ashyo va materiallar tannarxini 
aniqlashni ham yuqoridagi misol ma‘lumotlari asosida ko‘rib chiqamiz: 

---

17 
Misol. 
Korxnona TMZ larni hisobga olishning uzluksiz hisob tizimidan 
foydalanadi. Bu tizimga binoan hisobot davrida ishlatilgan barcha TMZ lar 
ishlatilgan sanasidayoq hisobga olinadi va tannarxi aniqlanadi.
5-jadval 
№ 
Sana 
Xaridlar 
Sarflar 
Qoldiq 
1.07 
0 
1 
2.07 
200 kg x 800 so‘m = 
160 000 so‘m 
200 kg x 800 so‘m = 160 000 
so‘m – 1partiya
2 
9.07 
600 kg x 816 so‘m = 
489 600 so‘m 
600 kg x 816 so‘m = 489 600 
so‘m – 2 partiya 
200 kg x 800 so‘m = 160 000 
so‘m – 1partiya