Moliyaviy menejment

Davlat xaridlari bo'yicha 2014 yilda tuzilgan bitimlarning o’rtacha narxi²² (ming so’mda)

	2014 -yil				2013 yil
	I - chorak	II - chorak	III - chorak	IV - chorak	I - chorak	II - chorak	III- chorak	IV- chorak
Bitimlarning o'rtacha narxi	1548,3	1725,1	1900,8	1903,9	1045,4	1736,1	1918,3	1855,5
Shu jumladan, kichik biznes sub'ektlari bitimlari bo'yicha	1547,8	1743,8	1907,9	1889,8	1056,6	1746,3	1902,7	1864,4

2014 yilda elеktron savdolari natijalari bo'yicha budjеt tashkilotlari tomonidan xarid qilingan tovar (ish, hizmat)larning eng katta ulushi ya'ni 26,6 foizi oziq-ovqat maxsulotlari va 27,3 foizi tovar moddiy zahiralarni xaridiga,15,1 foizi kompyutеrlar

xaridiga, 14,5 foizi boshqa tovar (ish, xizmat)lar va 6,4 foizi mebel va ofis jixozlari xaridiga to'g`ri kеlmoqda.(2.10 jadval)

5. 
   – jadval (ming so’mda)
   

Budjеt tashkilotlari tomonidan elektron savdolar bo’yicha xarid qilingan va kichik biznеs sub'еktlari tomonidan yеtkazib bеrilayotgan tovar (ish, xizmat)lar²³

Tovar (ish, xizmatlar) nomi	Bitimlar soni	Bitimlar summasi (mln so'm)	Ulush % da	Iqtisod qilingan mablag'(mln so'm)
Jami tuzilgan bitimlar; shu jumladan	262293	470565,1	100	117367,1
Kiyim-kechak, poyabzal va choyshab - g'iloflar xaridi	8903	13705,9	2,9	11023,4
Mebel va ofis jixozlari xaridi	9703	29880,7	6,4	13180
Kompyuter va texnika jixozlari xaridi	19026	71213,9	15,1	11270,9
Qog'oz xarid qilish va boshqa poligrafiya mahsulotlari	4272	5678,2	1,2	927,4
Boshqa tovar moddiy boyliklar xaridi va xizmatlar	44961	128223,8	27,3	36392,2
Oziq - ovqat maxsulotlari xaridi	150138	125331,1	26,6	25061,1
Transport vositalari joriy ta'miri	7685	28192,2	6	5022,5
Boshqa tovarlar (ishlar, xizmatlar)	17605	68339,3	14,5	14482,3

Xukumat komissiyasi tomonidan tasdiqlangan kichik biznеs sub'еktlari uchun bеlgilangan kvota (ulush)lar 2014 yilda rеjalashtirilgan 46,1 foiz o'rniga 57,5 foizga yoki 420,3 mlrd. so'm o'rniga 524,5 mlrd. so'mni tashkil etdi.

Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida davlat moliyaviy xavfsizligini ta’minlashda budjet jarayonlarini samarali boshqarish yanada murakkablashadi.
Bu esa budjet mablag‘larini boshqarish, ularni budjet tizimi bo‘g‘inlari o‘rtasida taqsimlash mexanizmini takomillashtirish zarurligini talab etadi. Davlat moliyaviy xavfsizligini ta’minlashda budjet ijrosini samarali boshqarish muammosi dolzarbligicha qolmoqda.
Respublikamizda amalga oshirilgan tadbirlar qatorida bank, moliya, budjet, g‘aznachilik tizimini mustahkamlash masalasiga qaratiladi. Shunday sharoitda Davlat budjetidan samarali foydalanish milliy iqtisodiyotni rivojlanishiga ijobiy

ta’sir ko‘rsatishi bilan birga mamlakat ichida ijtimoiy-iqtisodiy barqarorlikni yuzaga kelishini ta’minlaydi. Har qanday mamlakatda oqilona yuritilgan budjet siyosati mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirishga xizmat qiladigan Davlat budjetini boshqarishning takomillashtirishga olib keladi.

2- bob bo’yicha xulosa

Budjet mablag’laridan foydalanishning amaldagi holati tahliliga bag’ishlangan 2- bob bo’yicha quyidagi asosiy xulosalarga kelindi.

1. 
   Aholini ijtimoiy himoyalashga qaratilgan birinchi darajali xarajatlarni o’z vaqtida amalga oshirishni ma’lum muddatlarga kechikishi holatlari kuzatilmoqda. Bundan tashqari hozirgi vaqtda mahalliy budjetlar tarkibida, respublikamiz aholisiga qaratilgan o’ta muhim ijtimoiy tadbirlar bo’lganligi uchun dolzarb masalalardan biri daromadlarning tushishi bilan xarajatlarini amalga oshirishi kerak bo’lgan vaqt o’rtasida nomutanosiblikni bartaraf etishdir. Bu muommolarni hal qilish yuzasidan maxsus davlat dasturi tuzib uni barcha hududlarga tadbiq etish va bu dastur ijrosi bajarilishi yuzasidan tegishli davlat organlari tezkor hisobotlarni talab qilib olib, bu hisobotlarni tahlil qilish va kamchiliklarni o’z vaqtida tezkorlik bilan bartaraf etishlari zarur.
   
2. 
   G’aznachilikni joriy etish davlat moliyasini boshqarishning mavjud tizimini yanada takomillashtirishga ko’maklashdi. G’aznachilik muassasidan o’z vaqtida va muhim axbarot olinishi tufayli Moliya Vazirligi tomonidan moliya tizimi hamda iqtisodiyotdagi qisqa muddatli kundalik holatlarni tezkor aniqlashga yordam bergan holda, mamlakat budjetining ta’sirchan rolini kuchaytirdi. Bunday tizimda budjet bozorga doir ma’lumotlarga va yuzaga keladigan muommolarga manand ravishda munosabatda bo’lish, nomaqbul holatlarning oldini olish imkoniyatiga ega bo’ldi. Bundan tashqari, davlat budjetini samarali nazorat qilish va uning taqchilligini boshqarish ta’minlandi.
   
3. 
   G’aznachilikda davlat budjetining o’z vaqtida va sifatli ijrosi uchun davlat budjeti daromadlarini kunlik kassa rejalashtirish mexanizmini joriy etish zarur. Buning asosida, davlat budjeti xarajatlarini to’lovini amalga oshirish
   

zarur bo’lgan mablag’larni kutilayotgan daromadlar tushumini e’tiborga olib, qo’shimcha resurslar miqdorini tezkor hisoblash mumkin.

4. 
   G’aznachilik tizimida davlat budjeti xarajatlarini, birinchi navbatda, birinchi darajali xarajatlarini o’z vaqtida to’lanishini va kassali uzilishlar holatlarini oldini olish, bir territoriyaning majburiyatini ta’minlash uchun yo’naltirish yo’li bilan, markazlashgan tarzda turli darajadagi budjetlarin daromadlarni boshqarish mexanizmini joriy qilish mumkin.
   

2.