Molum olduğu kimi, cinayətkarlığa qarşı mübarizonin
Yüklə 4,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Məhkəmə sisteminin hissələri. Məhkəmə instansiyaları Məhkəmə sisteminin hissələrini eyni səlahiyyətləri olan
- Birinci instansiya nıəhkəınəsi
- Apellyasiya instansiyası
- Kassasiya instansiyası
binə sədr və Hərbi Məhkəmənin iki üzvü daxil idi. Hərbi Məhkəmənin sədri hərbi hakim və ya hərbi prokuror qismində hərbi dairə məhkəməsində xidmət elmiş şəxslər sırasından hərbi nazirin təqdimatı üzrə Hökumətin qərarı ilə, Hərbi Məhkəmənin prokuroru və daimi üzvləri isə hərbi nazirin əmri ilə təyin edilirdi. Müvəqqəti üzvlər isə hərbi nazirin sərəncamı ilə 6 aylıq müddətə hərbi hissələrdən 4 nəfərdən ibarət tərkibdə təyin edilirdi. Göründüyü kimi, əsasnamədə hərbi məhkəmələrin seçkili əsaslarla deyil, təyin etmə yolu ilə təşkili nəzərdə tutulurdu. Bu da respublikadakı vəziyyətlə, xüsusilə də, «Hərbi işin xüsusi şəraitinin və ədalət mühakiməsi mənafeyinin tələbi ilə» şərtlənmişdi.' Əsasnamə ilə hərbi rəhbərliyin hərbi qulluqçulara qarşı cinayət işi başlamağa müstəsna hüququ ləğv edilirdi. Bu da məhkəmə hakimiyyətinin icra hakimiyyətindən ayrılması və onun müstəqilliyi yolunda atılan mühüm addım idi. Lakin Azərbaycan Respublikasının Baş Hərbi
Məhkəməsi yaradılmadığı üçün bu xətt ardıcıl həyata keçirilmirdi. Belə ki, əsasnamə ilə müvəqqəti olaraq, Hərbi-Dairə Məhkəmələrinin hökmlərindən şikayət və protestlərə baxacaq Kassasiya Məhkəməsi təsis edilənədək, Hərbi-Dairə Məhkəmələrinin hökmlərindən kassasiya qaydasında şikayətlər vermə hüququ ləğv edilirdi, lakin prokuror, müttəhim və ya onun müdafiəçisi, habelə mülkü iddiaçı məhkəmə tərəfindən maddi və prosessual qanunların pozulduğu halda, hərbi nazirə şikayətlə müraciət etmək hüququna malik idilər. Hərbi nazir isə göstərilən qanun pozuntularını aradan qaldırmaq üçün işi başqa tərkibdə yeni məhkəmə baxışına göndərmək hüququna malik idi. Əsasnamə ilə, habelə Nazirlər Şurasına cəzanı yüngülləşdirmə və bağışlama hüququ verilirdi. I «Azerbayean» qəzeti, 18 aprel 1919-cu il, №81. =
77 == 4.4.
hissələri. Məhkəmə instansiyaları Məhkəmə sisteminin hissələrini eyni səlahiyyətləri olan məhkəmələr təşkil edir. Bu əlamətə görə məhkəmə sistemində aşağıdakı hissələr seçilir: -
əsas hissə - rayon (şohor) mohkəməlori; hərbi məhkəmələr; Ağır cinayətlərə dair işlər üzrə məhkəmə; Ağır cinayətlərə dair işlər üzrə hərbi məhkəmə; iqtisad məhkəmələri; Beynəlxalq müqavilələrdən irəli gələn mübahisələrə dair iqtisad məhkəməsi; -
orta hissə - Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məhkəməsi, Apellyasiya Məhkəməsi, İqtisad Məhkəməsi; -
Azərbaycan Respublikasının məhkəmə sistemi vahiddir. Onun vahidliyini aşağıdakılar təmin edir: -
nəzərdə tutulması; -
bütün məhkəmələrin və hakimlərin məhkəmə icraatı qaydalarına riayət etməsi; -
məhkəmələrdə Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının, konstitusiya qanunlarının, qanunların, beynəlxalq hüquq normalarının və beynəlxalq müqavilələrdən irəli gələn prinsiplərin tətbiq olunması; -
respublikanın bütün ərazisində icrasının məcburiliyi; -
hakimlərin statusunun qanunvericilikdə əks olunması; -
məhkəmələrin dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilməsi. Məhkəmə instansiyası məhkəmə işlərinə baxılması ilə bağlı bu və ya digər funksiyanı yerinə yetirən məhkəmədir.
məsələlərin mahiyyətinə dair qərar qəbul etməyə müvəkkil edilmiş məhkəmədir. -
............ = 78
- ........... = Məsələn, cinayət işləri üzrə - cinayətin törədilməsində şəxsin təqsirli və ya təqsirsiz bilinməsi, təqsirli bilindiyi halda isə cəzanın konkret növünün tətbiq edilib-edilməməsi məsələləridir. İnzibati işlərdə isə bu inzibati xətalarla bağlı məsələlərin həllidir. Mülki (o cümlədən, iqtisadi mübahisələrdən irəli gələn məsələlərə dair ) işlər üzrə bir qayda olaraq işin mahiyyətini verilmiş iddianın sübut edilib-edilməməsi, habelə hüquqi nəticələr barədə məsələlər təşkil edir. Apellyasiya instansiyası qanuni qüvvəsinə minməmiş və barəsində apellyasiya şikayəti və ya protesti verilmiş işlərə təkrar və tam həcmdə baxmaq səlahiyyəti olan məhkəmədir. Bu halda mahiyyət üzrə işə yenidən baxılır və nəticədə yeni qərar çıxarılır. Kassasiya instansiyası qanuni qüvvəyə minmiş hökmlərin və başqa məhkəmə qərarlarının qanuniliyini və əsaslı olmasını yoxlayan, bu qərarlardan verilmiş kassasiya şikayətləri və protestləri üzrə işlərə baxan məhkəmədir. Bundan başqa göstərilən instansiyada qanuni qüvvəyə minmiş hökmlərin və ba.şqa məhkəmə qərarlarının yeni açılmış əsaslarla qanuniliyi və əsaslı olması yoxlanıla bilər. Göstərilənləri əsas götürərək məhkəmə sistemini instansiyalar üzrə belə bölmək olar:
Yüklə 4,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|