torkibli hərbi məhkəmənin hakimi vəzifələrini yerinə yetirə
bilmədikdə isə, onun vəzifələrinin icrası ədliyyə naziri
tərəfindən müvəqqəti olaraq başqa hərbi məhkəmənin
hakimlərindən birinə həvalə edilir.
8.3.
Hərbi ınəlıkəmə hakimlərinin hüquq və vəzifələri
30 yaşına çatan, həqiqi hərbi xidmətdə olan, ali hüquq təhsili
və zabit heyətinə aid əsgəri rütbəsi olan vətəndaşlar Azərbaycan
Respublikasının qanunvericiliyində müəyyən edilmiş qaydada
hərbi məhkəmələrin hakimləri, hərbi kollegiyaya daxil olan Ali
Məhkəmənin üzvləri təyin edilirlər.
Hərbi məhkəmələrin hakimlərinə ədalət mühakiməsini
həyata keçirmək üçün zəruri olan və Azərbaycan
Respublikasının qanunvericiliyində müəyyən edilən hakimiyyət
səlahiyyətləri verilir.
Hərbi məhkəmə hakimlərinin həm də aşağıdakı hüquqları
vardır:
qanunla ona tapşırılmış vəzifələrin həyata keçirilməsi ilə
bağlı olan sərəncamları icra etməyi hərbi idarəetmə
orqanlarından, hərbi hissələrin və idarələrin komandirlərindən
(rəislərindən), digər vəzifəli şəxslərdən, hərbi qulluqçulardan və
başqa vətəndaşlardan tələb etmək;
qanun pozuntularının və ya hüquq pozuntularına kömək
edən səbəblərin və şəraitin aradan qaldırılması barədə hərbi
idarəetmə orqanlarına, hərbi hissələrin və idarələrin
komandirlərinə (rəislərinə), digər vəzifəli şəxslərə, habelə dövlət
orqanlarına və ictimai təşkilatlara təqdimatlar vermək;
hərbi idarəetmə orqanlarından, hərbi hissələrin və idarələrin
komandirlərindən (rəislərindən), dövlət və ictimai orqanlardan,
elmi idarələrdən və informasiya mərkəzlərindən ədalət
mühakiməsinin həyata keçirilməsi üçün zəruri olan məlumatı
tələb edib almaq;
^
^
125
=
=
respublikanın Ali Mohkomosino qanunvericiliyin tətbiqi
məsələləri nə dair təkliflər vermək.
Hərbi komandanlıq, dövlət orqanları, ictimai təşkilatlar və
vəzifəli şəxslər hərbi hakimlərin məhkəmə fəaliyyətinin həyata
keçirilməsi ilə əlaqədar tələblərini və sərəncamlarını yerinə
yetirməyə, onların təqdimatlarına və sorğularına vaxtında cavab
verməyə borcludurlar. Bundan əlavə, onlar hərbi məhkəmə
hakiminin təqdimatına təxirə salmadan baxmalı, qanun
pozuntularının, hüquq pozuntularına kömək edən səbəblərin və
şəraitin aradan qaldırılması üçün ən geci bir ay müddətində
tədbirlər görməli və nəticəsi barədə müvafiq hərbi məhkəməyə
məlumat verməlidirlər.
Öz növbəsində hərbi məhkəmə hakimləri digər hakimlər
kimi bir sıra vəzifələr daşıyırlar:
-
onlar cinayət işlərinə baxarkən qanunların tələblərini
dəqiq icra etməli, vətəndaşların hüquq və azadlıqlarının, şərəf və
ləyaqətinin, cəmiyyətin mənafeyinin qorunmasını, məhkəmə
fəaliyyətinin yüksək mədəniyyətini və tərbiyələndirici təsirini
təmin etməli, ədalətli və insaflı olmalıdırlar;
-
peşə biliklərinin səviyyəsini artırmalı, məhkəmə
praktikasını öyrənməli və ümumiləşdirməli, hərbi qulluqçuların
hüquq tərbiyəsi işində iştirak etməlidirlər;
-
məhkəmədə öz vəzifələrini yerinə yetirərkən, habelə
xidmətdənkənar
münasibətlərdə
ədalət
mühakiməsinin
nüfuzuna, hakimin ləyaqətinə xələl gətirə bilən və ya onun
obyektiv və qərəzsiz olduğuna şübhə doğuran nə varsa,
hamısından çəkinməlidirlər. Hakimlər müşavirəsinin sirrini və
qapalı məhkəmə iclaslarının məlumatlarını yaymağa onların
ixtiyarı yoxdur.
Hərbi məhkəmə, hərbi kollegiya hakimlərinin intizam
məsuliyyətinə cəlb olunması, hakimlərin geri çağırılması və
vaxtından əvvəl azad edilməsi məsələləri Azərbaycan
Respublikasının qanunvericiliyində müəyyən edilmiş qaydada’
həll olunur.
= " - ■
—126
8.4.
Hərbi ınəhkəınələrin konıplektləşdirilməsi və
maddi-texniki təminatı
Hərbi məhkəmələrin hakimlərinin sayını Konstitusiyanın
109-cu maddəsinin 32-ci bəndinə uyğun olaraq Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti müəyyənləşdirir.
Hərbi məhkəmələrin maliyyə və maddi-texniki təminatı
dövlət büdcəsi hesabına, mühafizəsi isə. Ədliyyə Nazirliyi
tərəfindən həyata keçirilir.
Hərbi məhkəmələrin və Ali Məhkəmənin hərbi kollegiyası
aparatının işçilərini hərbi məhkəmələrin sədrləri və hərbi
kollegiyanın sədri hərbi qulluqçular sırasından vəzifəyə təyin edir
və vəzifədən azad edir. Onlara növbəti əsgəri rütbələr qanunla
müəyyən edilmiş müddətlər çatdıqda verilir.
Hərbi məhkəmələrin və Ali Məhkəmənin hərbi kollegiyası
hakimlərinin hərbi xidmət müddətinin qurtarması onların
hakimlik səlahiyyətinə xitam verilməsi üçün əsas götürülmür.
Hərbi qulluqçu olmayan işçilərini hərbi məhkəmələrin
sədrləri və hərbi kollegiyanın sədri ümumi əsaslarla işə qəbul edir
və işdən azad edirlər.
Bütün səviyyəli hərbi məhkəmələrdə köməkçi funksiyalarını
yerinə yetirən və məhkəmə məsləhətçilərindən, dəftərxana
müdirlərindən, katiblərindən, məhkəmə iclaslarının katiblərindən
ibarət aparatlar təşkil olunur. Onların həcmi və strukturu konkret
məhkəmədə olan hakimlərin sayından, işin həcmindən asılı olur.
8.5.
Ağır cinayətlərə dair işlər üzrə hərbi məhkəmə
Ağır cinayətlərə dair işlər üzrə hərbi məhkəmənin
yaradılınası ilk dəfə 1997-ci ildə qəbul edilmiş «Məhkəmələr və
hakimlər haqqında» Qanunda öz əksini tapmışdır.
Ağır cinayətlərə dair işlər üzrə hərbi məhkəmə birinci
instansiya məhkəməsi qismində fəaliyyət göstərir.
—
127
^=
------------------ : -------------------