Мөһсүн Гәраәти: Намазын сирләриндән ишарты

AYƏT NAMAZININ FORMASI

Ayət namazı barəsində yalnız bir neçə nöqtəyə işarə olunacaq. Daha çox izah üçün risalələrə müraciət edin.

1. Ayət namazı iki rəkətdir və hər rəkətdə beş rüku var. Hər rükudan sonra həmd-surə oxuyub yenidən rükuya getmək olar. Bu qayda ilə beş dəfə rükuya gedilir. Hər rəkətdə bir həmd oxuyur, surənin ayələrini beş hissəyə bölmək olar. Hər rükudan əvvəl beş hissəyə bölünmüş surənin bir hissəsini oxuyub rükuya gedilir.

2. Ayət namazında da gündəlik namazlarda lazım olan şərtlərə riayət etmək vacibdir. Məsələn, təharət, qiblə və sair.

3. Ayət namazı dərhal qılınmalı və tə’xirə salınmamalıdır. Ay və günəş tutulmağa başlayarkən ayət namazı qılmaq olar. Əgər bir şəxs ayət namazı qılmasa günah etmişdir. Ömrünün axırınadək bu namazı qılmaq ona vacib olur. Nə vaxt qılarsa “əda” hesab olunur.

4. Ayət namazını vacib edən hadisə (məsələn zəlzələ) hansı şəhərdə baş verərsə, yalnız həmin şəhərin əhalisi üçün ayət namazı vacib olur.

5. Ay və ya günəşin bütöv, yaxud bir qisminin tutulmasının fərqi yoxdur. Hər iki halda ayət namazı qılmaq vacibdir.

MEYİT NAMAZI

Hətta körpə bir müsəlman dünyadan gedərkən, qüsl verib kəfənə bükdükdən sonra ona namaz qılınmalıdır. Meyit namazı adlanan bu ibadət əslində duadır. Çünki bu namazda nə rüku, nə səcdə, nə təşəhhüd, nə də salam var. Eyni zamanda dəstəmaz, qüsl, təyəmmüm və namaz qılan şəxsin bədəninin pak olması tələb olunmur. Lakin namaz şərtlərinə riayət olunması daha yaxşıdır.

Bu mərasimin cəm şəkildə olması daha yaxşıdır. Müsəlman cənazəsinə namaz qılmaq “kifayi” vacibdir. Yə’ni bütün müsəlmanlara vacib olan bu əməl, bir və ya bir neçə nəfər tərəfindən yerinə yetirilərsə digərlərinin boynundan götürülür.

Bu namaz ölmüş şəxs üçün rəhmət və bağışlanma istəyidir. Ölmüş şəxsə namaz qılmaq üçün dostları, qohumları və yaxınları xəbərdar etmək daha yaxşıdır. Bu namaz meyit üçün rəhmət, namaz qılanlar üçün isə mükafat səbəbidir.¹

Bu namazda xüsusi cümlələr və dualar oxumaq müstəhəbdir. Meyit namazının forması belədir: Meyit namazında 5 təkbir var. Birinci təkbirdən sonra deyilir: “Əşhədu ən la ilahə illəllah və ənnə Muhəmmədən rəsulullah.”

İkinci təkbirdən sonra deyilir: “Əllahummə səlli əla Muhəmmədin və ali Muhəmməd.”

Üçüncü təkbirdən sonra deyilir: “Əllahumməğfir lil-mu’mininə vəl-mu’minat.”

Dördüncü təkbirdən sonra ölmüş şəxs kişidirsə “Əllahumməğfir li hazəl-məyyit” deyilir.

Beşinci təkbirdən sonra namaz başa çatır.

Meyitə namaz qılan şəxs üzüqibləyə durmalıdır və meyit onun qarşısında arxası üstə uzadılmalıdır. Meyitin başı namaz qılan şəxsin sağ tərəfində, ayaqları isə solunda olmalıdır.

Namaz qılan şəxs meyitdən uzaq olmamalıdır. Cəm şəkildə qılındıqda isə digər şəxslərin uzaqda olmasının eybi yoxdur. Lakin namaz qılanların bir-birləri ilə əlaqəsi qorunmalıdır.

Əgər (bilərəkdən və ya bilmədən) meyitə namaz qılınmasa və ya sonradan qılınmış namazın batil olması mə’lum olsa dəfndən sonra onun qəbrinə namaz qılınmalıdır. (Risalələrdə daha çox izah verilmişdir.)

YAĞIŞ NAMAZI

İlahi rəhmət (yağış) kəsildikdə, bulaqlar quruduqda, su azlığı yarandıqda Allahın rəhmətinin nazil olması və yağış yağması üçün namaz qılınır. Bu namazın adı “istisqa” və ya yağış namazıdır.

Bu da bir tövhid dərsidir. Yağış namazı Allahın rəhmət və qüdrətini yada salmaq üçündür. Çünki quraqlıq yarandıqda heç kimin əlindən heç bir iş gəlmir. Yalnız Allah buludlar göndərib öz rəhmətini xalqa nazil edə bilir.

Allah-təala buyurur: “De ki: “Əgər suyunuz qurusa, kim sizə axar su gətirə bilər?!”¹

Quraqlıq və yağışın kəsilməsi xalqın günahlarına görə Allahın qəzəb nişanəsidir. Demək, Allahı yada salmaq ağlamaq, yalvarış və tövbə Allahın quraqlığın qarşısını almasına səbəb olur. Yağış namazı Allahın rəhmətini cəlb etmək üçündür.

YAĞIŞIN KƏSİLMƏ SƏBƏBİ

Bə’zən quraqlıq xalqın günahlarının nəticəsi olur. Bu günahlara görə Allah insanları quraqlıqla cəzalandırır.

Allahın rəsulu (s) buyurur: “Allah qəzəbləndiyi ümmətə əzab göndərməsə, qiymətlər qalxar, ömürlər qısalar, tacirlər qazanmaz, ağaclar bar verməz, çaylar quruyar, yağış kəsilər və pis insanlar onlara hakim olar.”¹ Başqa bir hədisdə imam Sadiq (ə) buyurur: “Hakimlər öz mühakiməsində zülmə yol verdikdə yağış kəsilər.”

Rəvayətlərə əsasən, sadaladıqlarımızdan əlavə, aşkar günah, ne’mətlərə küfr, haqqın tapdanması, əskik satmaq, zülm, hiylə, əmr be mə’ruf və nəhy əz münkəri (yaxşılara əmr, pisliklərə qadağa) tərk etmək, zəkat verməmək və başqa günahlar bə’zən yağışın kəsilməsinə səbəb olur.²

Hədisdə deyilir: Həzrət Süleyman (ə) səhabələri ilə yağış namazı qılmaq üçün çölə gedirdi. Yolda ayaqlarından birini göyə qaldırıb dua edən bir qarışqayla rastlaşdı. Qarışqa deyirdi: “İlahi, biz Sənin zəif məxluqatınıq və Sənin ruzinə ehtiyaclıyıq. Bəni-Adəmin günahlarına görə bizi həlak etmə.”

Həzrət Süleyman (ə) səhabələrinə dedi: Qayıdın! Həqiqətən sizlərdən olmayan birinin duasına görə sirab oldunuz!”³

Demək, qürrələnmək olmaz. Allah bə’zən bir qarışqanın istəyinə görə bəndələrinə rəhmət nazil edir. Hətta bə’zən Fir’on kimi bir kafirin duasını qəbul edib yağış və su bolluğu əta edir. İmam Sadiqdən (ə) nəql olunmuş bir hədisdə deyilir ki, Fir’onun yaxınları ona Nil suyunun azaldığını dedilər, bu işin onların həlak olmasına səbəb olacağını bildirdilər. Fir’on onlardan həmin gün qayıtmalarını istədi. Gecə olan kimi Nil çayına getdi. Əllərini səmaya qaldırıb dedi: “İlahi! Səndən başqa su verə biləcək bir kəsin olmadığını bilirəm, buna görə bizə su ver.” Sübh Nil çayı daşdı.¹

Düşmən muradına çatdığı zaman

Dostların istəyi çıxarmı yaddan?!

Bəli, mehriban Allah bəndələrinin yalvarışlarını və dualarını əvəzsiz və cavabsız qoymur. Allahın lütfünə nail olmaq üçün xaliscəsinə və səmimi qəlbdən Ona üz tutmalıyıq.

Şair deyir:

Ey Allah, düşmənə saldınsa nəzər, Əlbət ki, dostdan da tutarsan xəbər.