Mövlüd Süleymanlı

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

-Türksən sən? 

Avtobusu  səs-küy  bürümüşdü,  ermənilər 

oturacaqlarda 

iki-iki, 

üç-üç 

bölünüb 

çığırışırdılar  “...sən  türksüz  yaşayammayacaq-

san,  bilməlisən  bunu!  Acınnan  öləcəksən”.  “... 

əgər  sən  doğrudan  da  belə  fikirləşirsənsə 

erməni  deyilsən...”  hərə  bir  söz  deyirdi,  ona 

görə də gənc ermənilərə fikir verən yox idi. 

-De  ki,  mən  türk  deyiləm,  buraxaq  səni...! 

–  Saqqallılardan  uzunboylusu  Uğurluyla  nəfəs-

nəfəsə  dayanmışdı.  Uğurlu  əlində  də  şəkilin 

yarısı bilmirdi neyləsin.  

“...Şallının 

sözünə 

baxaydım 

gərək, 

kənddən  çıxmayaydım...”  üzünü  arvadının 

qarnına  söykəmiş  halda  özü  öz  gözlərinin 

qabağına gəldi... 

-De ki, musurmanam, türk deyiləm... 

Balaca  boylu  erməni  yenə  aralarında 

dayandı,  bıcaq  əlindəydi,  tiyəsi  yenə  hardansa 

işıq götürdü, bərq vurdu. 

-Axı, sənin özün mənə türk düyirsən... 

-Yox,  sən  öz  dilinlə  de  ki,  ay  camaat,  ay 

ermənilər, mən türk deyiləm... 

---

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

Uğurlu  ağlamaq  istəyirdi,  ağlayıb  ağlayıb 

deyəcəydi  bəlkə  də,  amma  balacaboy  erməni 

tələsdi,  bayaqdan  özünə  yer  tapmayan,  tiyəsi 

göz gətirmiş bıçağı elə gözlənilmədən vurdu ki, 

Uğurlu  elə  bildi  avtobus  qarışıq  suya  girdilər, 

çünki, 

hər 

yan 

birdən-birə 

buza 

dönmüşdü...Əlini  qarnının  üstə  qoyub  sıxdı, 

yanındakı  sırada  oturmuş  saqqallı  da  elə  bunu 

gözləyirdi, qalxıb yerini ona verdi... 

Bir  küncdə  üzü  pəncərəyə  oturmuşdu, 

gülümsəyirdi,  səs-  səmir  yoxdu,  artıq.  Erməni 

kəndində  hamı  tökülüb  gedib,  qabaq  sıraların 

birində  Arıqla  arvadı  qalıb,  hələ  də  tərpənmir-

lər...Bayaq  da  avtobusdakı  qorxunu  adamdan 

çox  heyvan  kimi  duyduqlarından  heç  nə 

fikirləşmirdilər.  Arvad  istədi  dönüb  baxsın,  kişi 

öləzimiş səsiylə: 

-Baxma, - dedi. 

Avtobus  erməni  kəndini  keçib  üzü  yuxarı 

qalxırdı, 

bələni 

aşan 

kimi 

Azərbaycan 

türklərinin yaşadığı kəndin işıqları közərəcəkdi. 

Uğurlu  yenə  gülümsəyirdi,  amma  bu  gülüş 

artıq tərpənmirdi... 

---

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

Avtobus  enişə  düşən  kimi  qabaq  sırada 

oturmuş  ər-arvadın  ayaqları  qana  batdı.  Əvvəl 

heç nə anlamadılar; arvadın yadına birinci arpa 

kisəsi  düşdü,  kisəni  tərpədəndə  altını  qanla 

dolu gördü... 

Kəndin  girəcəyinə  çatmışdılar.  Arıq  kişi 

Uğurlunu  silkələyirdi,  ayağı  qanın  içində  olsa 

da,  öldüyü  ağlına  gəlmirdi...  Sürücü  avtobusu 

kəndə çatmamış saxlayıb qaçmışdı. 

Kənd  arvadın  səsinə  axıb  gəlməkdəydi. 

Qaranlıq 

enirdi 

artıq...Arıq 

avrobusun 

pəncərəsindən: 

-Gəlin,  ay  camaat,  -  deyirdi,  -  gəlin, 

öldürdülər! 

Kişinin  səsini  heç  kim  tanımırdı,  ayrı  adam 

səsiydi, öskürə- öskürə qışqırırdı: 

-Heç 

nə 

bilməmişəm, 

yanımdaca 

öldürüblər!  Aya,  məni  də  siz  öldürün....  – 

dediyi  doğruydu,  xəcalətindən  ölmək  istəyirdi, 

avtobusda  donubmuş,  donu  indi  açılırdı,  bir-iki 

kərə  özünü  ora-bura  vurdu,  başını-gözünü 

yaraladı... 

---

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

Şallı heç nə anlamadı, Uğurlunu qan içində 

görsə  də,  bir  şey  başa  düşə  bilmədi...Kimsə 

dedi: 

-Soyuyub,  canı  buz  kimidi...  -  Medallı 

kişidi,  dizini  qatlayıb  qarın  üstə  çökmüşdü, 

kəsik  ayağı  elə  öz  boyunda,  yəni  kəsildiyi 

qədərində 

qarın 

üstündəydi, 

yavaşcadan 

yanındakına  dedi.  -  Hardasa  bir  saatdı...!  - 

Sözünü  bitirməmiş,  hönkürməyindən  özünün 

də xəbəri olmadı.  

Şallı səmtini itirmişdi, erməni kəndinə tərəf 

gedirdi...  tərsinə,  qaytardılar,  gəlib  çıxanda 

Uğurlunun qanını yuyurdular. 

-  Allahsız  erməni,  düz  göbəyinin  üstünnən 

vurub...! 

Şallı  ərinin  ölümünü  oynayırdı,  heç  nədən 

xəbəri  yoxdu;  ayaqları  qara  sancılı,  qollarını 

yalnız  özünün  duyduğu  ahəng  altında  tərpədə-

tərpədə  yırğalanırdı.  Kənd  camaatı  yas  yerində 

olsa da, içindən- çölündən yığışırdı artıq... 

 

*** 

 

---

www.kitabxana.net

 – Milli Virtual Elektron Kitabxana 

2016 

 

Mövlüd Süleymanlı

            

“And olsun, əsrə…”

 

Elə  həmin  vaxt  erməni  kəndində  Aped  də 

onu dedi: 

-Daha  qalmazlar,  -  dedi,  -  innən  belə 

onnarı  kəndə  bağlasan  da  qalmazlar.  Bir-  iki 

günə çıxıb gedərlər.  

Sumikyan 

Şaliko 

şəkillərə 

baxırdı, 

Siranuşun  şagirdləri  də  başının  üstündə.  Üç 

şəkli  ayırıb  qoymuşdular  qırağa.  Şəkillər  iki 

bölünmüşdü,  yarısı  yox  idi,  bu  bölünmüş 

şəkillərdə 

təkcə 

Şalikodu, 

üçündə 

də 

gülümsəyirdi: 

-Üçü  artıq  yoxdu,  hı?  -  Əliylə  də  “yox”u 

ifadə  elədi,  havada  yelləyib    Siranuşun  balaca 

boylu şagirdinə sarı uzatdı. 

-Hə, artıq üçü yoxdu, üç türk yoxdu artıq... 

-  Balacaboy  erməni  gülümsəyib  əlini  şəkillərin 

üstünə  qoyub  saydı.  -  Qalıb  altısı,  -dedi,  - 

qalanlar ayrı-ayrı kəndlərdədi. 

-Kimdi? - Siranuş yorğana bükülüb divanda 

oturmuşdu, 

neçə 

gündü 

ağrıyırdı, 

indi 

akademik  Ulubabyanı  gözləyirdilər  ki,  dava-

dərman  gətirib  gələcək.  Amma  neçə  vaxtdı, 

heç  kəsə  məhəl  qoymadan  deyinirdi:  -  Türk 

Ayişə  ölənnən  sonra  ağrılarım  qayıtdı  təzədən. 

---