Mövlüd Süleymanlı
Yüklə 6,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Azərbaycan ədəbiyyatında, ümumiyyətlə, xalqımızın mənəvi aləmində böyük yeri, mövqeyi və məqamı olan unikal düşüncə sahibi, qələm-söz ustası, fenomenal yaddaş daşıyıcısı Mövlud Süleymanlının bu Kitabı, kitab ifadəsinin, – anlamının sınırlarını aşır.
Bütün məsuliyyətimlə deyim ki, M.Süleymanlının “And olsun əsrə” adlı yeni kitabı bütün türk dünyasının mahiyyətini, yaşamını, əxlaqını, mədəniyyətini, təbiətdən heç vəchlə seçilməyən, qopa bilməyən, ayrılmayan həyat tərzinin ifa- dəsidir və müəyyən mənalarda hətta yer üzünə düzən verə bilmiş, öz harmoniyasını yaratmış bir xalqın Tarixidir. Tarix nədir? Orta, ali məktəblərdə bizlərə öyrədilən qalın cildli, əvvəl-əvvəl açmağa ürək eləmədiyimiz, bir qədər sehirli, sirli görkəmi ilə “tarixə” oxşadılan, vərəqlədikcə quru, cansıxıcı rəqəmlər, çox vaxt bizə aid olmayan tarix adına hadisələr yığını... sovet dövrünün məktəblisi və tələbəsi tarix dərsliyini ancaq belə xatırlaya bilər... www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Mövlud Süleymanlının düşüncəsiylə deyək: “And olsun əsrə ki, tarix bu deyilmiş.” Yazıçının “Yer üzünə məktub” əsərində gerçək tarix nədir sualına cavab verilir: “... Əsil tarix içlərə - yaddaşlara yazılır.” Mənim Xalqımın Tarixini, onun izlərinin möhtəşəmliyini öz yaddaşımızda axtarmasaq o, “yenə də çaşdırılmış ov kimi özünə yer tapmayacaq.” “And olsun əsrə” kitabı mənim Xalqımın tarixdən öncə yaratdıqları, islama qədərki qüdrətli mədəniyyəti, iç dünyası, gündəlik yaşamı, zaman keçdikcə özləriylə ən müxtəlif ideologiyalar, siyasət, formasiyalar gətirən cahangirlər tərəfindən “istila olunsa” da, donu – qiyafəsi, ifadəsini dəyişdirilməyə ciddi səylər göstərilsə də ünlü yazıçı içindən çıxdığı Xalqın yaddaşına söykənərək qürurla, fəxrlə, yanğı ilə bəyan edir ki, heç nə Xalqımızın düşüncəsini, iç dünyasını istila edə bilmədi, onun mənəvi, ərazisinə müdaxilə etmək qüdrətində ola bilmədi. Mənim Xalqımın yaratdıqları onun iç dünyasına yazdıqlarıdır dedi. Əl yetməyən məqamdır, əl yetməyən tarixdir. Yaddaşımızda yaşayan, qanımızda döyünən, əxlaqımızda, mədəniyyətimizdə, həyat tərzimizdə, dünyaya ərkimizdə yaşamaqda olan tarixi M.Süleymanlı bizlərə bir də xatırlatmaq istəyir. Yer üzünə səslənmək istəyir. Dədələrinin, nəslinin, özünün simasında – Xalqının dün- yaya bəxş etdiyi “Tarixi” – iç dünyamızın tarixini www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Kainata, Yer üzünə tanıtmaq istəyir. Duyğu, düşüncələrini sərgiləmək üçün “Məktub” formasını seçməsində də bir hikmət gördüm: M.Süleymanlı yazdıqlarını sevə-sevə, boyunu oxşaya-oxşaya, qürur duyaraqdan Dünyaya, Yer üzünə ünvanlayır. Əziz oxucu, kitabın hər səhifəsi, hər hadisəsi, hər verilən məlumat səni düşündürəcək, təəccübləndirəcək, tarixi sənə tanıdacaq, tarixlə qohumluğunu göstərəcək, tarixdən çıxdığını, tarix yaratdığını, ədəbiyyatından, mədəniyyətindən, mahnı, şeir, əmək alətləri, gün – dirlikdən söhbət açdığı məqamlarda, mənalarda sənə rast gətirəcək. Yazılmayan, öyrədilməyən, lakin bizimlə addımlayan, həyatımıza ahəng gətirən, içimizdəki tarixlə üz-üzə qalacaqsan. Ədəbiyyat, mədəniyyət, bir
sözlə mənəvi
dünyamızda əlahiddə məqamı olan “Koç”, “Şeytan”, “Şanapipik”, “Qar”, “Səs”, “Dəyirman”, “Quru kəllə”, “Ceviz qurdu”, “Fatehlərin divanı”, “Erməni adındakı hərflər”, “Ömürdən qıraqda”, “İt dərsi”, “Ağacan” və s. kimi milli sərvətə çevrilmiş, sovet dönəmində belə ədəbi hadisə sayılan irsin müəllifi M.Süleymanlı, yeni kitabı ilə özünün oxunmamış səhifəsini, yeni duyğu və düşüncələrini, içinin yeni mənzərəsini çox orijinal bir biçimdə təqdim edir. Minilliklər boyu yaratdıqlarımızı,
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
yaşantıları, əhvalat, hekayət, deyimləri, çox eşitdiyimiz ifadələrin gözlənilməz açmalarını, yozumlarını ağla gəlməyən mənalarını, bədii, tarixi, fəlsəfi “yükünü” açır, içində, ətrafında olduğumuz, fəqət fərqində olmadığımız mənzərələri göstərir, sanki üzərindəki pərdələri götürür. “Məktub”u vərəqlədikcə, tanış olduqca Xalqımızın qüdrətilə, zəkası ilə yaratdıqlarıyla üz-üzə duracaqsan. Tarix yaradan, yaşadan qüdrətli babalarınla rastlaşacaqsan, onların təbiətə, yağışa, qara, çölə, çəmənə, dağa, daşa qarışıb yaşamalarının izlərini yaratdıqlarında özün görəcəksən. Və minillikləri yaddaşında yaşadan M.Süleymanlını yenidən tanıyacaqsan. Yazıçı, fenomenal yaddaşının, genetik qanından gələn işıqla səni tarixə aparacaq, əslində elə tarixin içində olduğunu sənə anladacaq. İnsanın elə təbiətin bir parçası olduğunu isbatlamaq üçün onlarla, yüzlərlə əhvalat, hadisə, deyim, bayatı oxuyacaqsan. Ən dəyərlisi də odur ki, örnəklərin çoxusunu elindən-obasından, tayfasından, gördüklərindən, yaşadıqlarından gətirir. Elə bu yerdə M.Süleymanlının geniş dünya görüşünə, müşahidə, yaddaş qabiliyyətinə, sözdən, hadisədən nəticə çıxarmaq duyumuna bir daha heyrət edəcəksən. M.Süleymanlı türk insanının özünün fərqində olmayıb dünyaya bəxş etdiyi tarixi: ailə, məişət, əxlaq, sevgi, aran-dağ yaşayışıyla bağlı yaratdığı dərslikləri Yüklə 6,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|