Mövlüd Süleymanlı
Yüklə 6,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Uyğur, tunra, ediz, boku, bayırku, si.
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Billabalı aşıq Şiralı haqqında yazmadan Ilk öncə Şəril- Şərur toponimi haqqında qənaətimi deyim və bir daha qeyd edim ki, mənim bu haqda bildiklərim əsasən xalq yaradıcılığına söykənən, min illiklər boyu yaddaşlarda saxlanılan, müəyyən bağlarla elmi anlayışlara gəlib çıxan fikirlərimdir; düşünürəm ki, “yanlışı olsa da yalanı olmaz”. El arasında deyərlər: “ Yazıda Şərurdu, dildə Şəril... Bütün bunları yüz ölçüb bir biçəndən sonra seçib araya gətirirəm, bu halda mənə yox, deyə bilərlər, amma çox istərdim ki, “yox”, deyənlər də yüz ölçüb bir biçsinlər, yalnız bu zaman biz çox yayğın, çox zəif işlənmiş toponomiya, etnoqrafiya elmimizə xeyirlər vermiş olarıq. Ona görə də xalq ifadəsiylə deyim: yanlış da bir naxışdır... Orxon yazılarının Tanyıquq kitabəsində deyilir: Göytürk Xaqanlığının,- imperatorluğunun əhalisinin əsasını oğuzlarla yanaşı Sir xalqı təşkil edirdi... Sir xalqı
səh.101. Ankara 1988. ) Mənə belə gəlir ki Şirvan bölgəsi www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
də Sir adıyla bağlıdır. Aradakı fərq “ş” “s” əvəzlənməsindən başqa bir şey deyil. Sirik, Sarıcalı, Sarab, Sirab, Saraclı, Şor, Böyük-Şor, Şərur, Şəril, Corat, Çıraq, Şirak və bu kimi yer adlarımızı eyni kökdən hesab e tmək olar...Bakı kəndlərindən Novxanının adı yaxın vaxtlara qədər Siyan olub, indi də xarabalıqları görünən si-lərin izləri... Yüz illərdir, Bakı kimi doğma şəhərimizin adı haqqında ağlasığmaz fikirlər yürüdürük. Xalq demiş, “ağına-bozuna, sağına-soluna” baxmadan Bakını Badu kübə eləməyə çalışmışıq. Bu boyda yalana-yanlışlığa ağlımız kəsir, inanırıq, Sir xalqının əsasını təşkil edən altı tayfa birliyindən biri olan boku-bakı adını qəbul etmək istəmirik. On-onbeş il qabaq bu haqda məqalələr yazdım; “Xalq qəzeti”ndə nəşr elətdirdim, amma heç kəsdən bir tərpəniş görmədim...
dediyimiz bölgədə hər iki qohum tayfanın bərabər yaşaya bilməsi təbii idi, nece ki, biz adına nə dedik, demədik, yaşamaqdadırlar. www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Türk tarixçisi Tələt Təkin bəy əfəndi adını artıq qeyd etdiyimiz “Orhon yazıtları” əsərində yazır ki, ... “eki ediz kəlməsini Tomsen iki edizker şəklində oxumuş və bunu” cesurlar və soylular” deyə tərcümə etmişdir”.(yenə orada) Mənə elə gəlir ki, Eldəgiz, -Eldəgəz –Eldəniz kimi işlətdiyimiz X-X1 əsrdə mövcud olmuş Eldəgizlər dövlətinin adını da Sir xalqının ediz- edizker deyilən tayva birliyinin adında aramaq doğru olardı...Beləliklə. mənə elə gəlir, Şərur-Şəril yer adını da minillik tariximizdən keçən Sir yer adyla bir kökdən hesab etmək mümkündür... ***
Şərurun Billabalı kəndindən olan aşıq Şiralının cavan vaxtlarıydı. Belə deyirlər ki, günlərin birində aşıq Şiralı yol gedirdi, qış vaxtıydı, orda burda tala-tala qar vardı. Biraz getmişdi qarşısına bir fərə çıxdı, təntidiyinnən bilmirdi hara getsin. Ayağına da qırmız bağlamışdılar. Aşıq, ürəyində fikirləşdi ki, deyəsən bu fağır toydan-nişannan qaçıb. Hər nə, uğuruma çıxandı deyib tutdu, bürüncəyinin altına soxub yoluna davam elədi. Bir az getmişdi, gördü
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
biri elə gəlir, elə gəlir, elə bil qovullar. Yetişən kimi dedi: - Qardaş oğlu, bəlkə buralarda fərə görəsən?! Aşıq Şiralının könlünə elə ordaca bi-iki xana söz gəldi, sazı çiyinindən aşırıb aldı görək nə dedi:
Kişi ürəyində dedi, “yoluqara kimi gəldim yenə aşığa rast oldum”... Şiralının aşıqlığı tutmuşdu, qarda-boranda meydan açmışdı. Kişi izin tutub düşüb sorağa, Indi Şəril əhli qalxar ayağa. Boran döyə-döyə, qar yağa-yağa Bəlkə də addadı o yana fərə. Yüklə 6,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|