Mövzu giRİŞ Plan: Fənnin predmeti, məqsədi və vəzifələri Ə L v a n m e t a L l a r d a n

MÖVZU 14. 
BIŞIRMƏ VƏ QIZARTMA AVADANLIQLARI 
Plan: 
1.Bişirmə aparatlarının təsnifatı 
2. Dolayısı üsulla qızıdırlan bişirmə aparatları 
3. Birbaşa üsulla qızıdırlan bişirmə apartaları 
4. Qızartma aparatları 
5. Frityur aparatlarının təsnifatı və konstruksiyası 
ƏDƏBİYYAT VƏ MATERİALLAR: 
1.Mustafayev X.S. Texnoloji-ticarət avadanlıqları. 
“
Elm” nəşiriyyatı, 
2002.
2.Оборудование предприятий торговли и общественного питания. 
/Под.ред. проф. В.А.Гуляева. М.: ИНФРА – М, 2002. 543 с 
3.Главацкая В.И., Киселева И.Е., Родникова Т.Н. Механическое и 
холодильное оборудование предприятий общественного питания. Изд.2-е 
переб. И доп. М.Экономика 1977 404с. 
4.Елихина В.Д., Журин А.А., Проникина Л.П. Богачев М.К. 
Оборудование предприятий общественного питания Механические 
оборудование- М: Экономика, 2000. 
Ox və valların yastıq oturan hissəsinə Sapfa deyilir 
istixana effekti yaradan qazların (İEQ) 
 
Məhsulların əsas isti emal üsullarından biri bişirmə (hidrotermiki emal) 
prosesidir. Prosesin texnoloji mahiyyəti məhsula temperaturanın təsiri ilə yanaşı 
istilik daşıyıcıların (su, buxar, vəs.) birgə təsiri prinsipinə əsaslanmışdır. Bu 
baxımdan 
istilik-kütləmübadiləsi 
nəzəriyyəsinə 
əsaslanaraq 
aparatlarda 
məhsulların bişirilmə prosesinin kompleks şəkildə öyrənilməsi, həmçinin prosesin 
intensivləşdirilməsi və optimallaşdırılması qarşıya qoyulan əsas məsələlərdən 
biridir 
.

---

1.Bişirmə aparatlarının təsnifatı və konstruksiyası haqqında ümumi 
məlumat 
Istifadə olunan yanacağın növündən asılı olaraq bişirmə avadanlıqları 
elektrik, qaz, uxar və bərkyanacaqla işləyən aparatlara, qızdırılma üsuluna görə isə 
dolayısı ilə və birbaşa qızıdırlanlara bölünürlər. Bununla yanaşı bişirmə qabının 
tutumu 100 dm
3
-ən çox olan tərpənməz və 100 dm
3
–dən az olan çevrilən 
aparatlara ayrılırlar. 
Aparatları tutumundan və yanacağın növündən asılı olmayaraq bişirmə 
aparatların konstruksiyası oxşardır və prinsipial sxemləri şəkil 12. 1 də 
göstərilmişdir. 
Bişirmə aparatları əsasən polad vərəqlərlə örtülmüş örtüklü V gövdədə 
yerləşmiş III yerləşmiş bişirmə qabından I ibarətdir. Örtüklə xarici gövdə 
arasındakı fəza boşluğu istilik izolyasiyası IV ilə doldurulmuşdur. Buxar 
generatoru II xarici qazanının alt hissəsində quraşdırılmışdır. Bişirmə qabının 
konstruksiyası bütövlükdə əsasa VI bərkidilmişdir. Daxili və xarici qazan 
arasındakı fəza boşluğu hermetik tipli olan buxar köynəyini təşkil edir. Buxar 
köynəyinə birləşmiş boru kmərində hava klapanı və ölçüsü–nəzarət qoruyucu 
armatura 
VII 
quraşdırılmışdır. 
Aparatın 
qapağında 
isə 
klapan 
turbin 
yerlşdirilmişdir.
Buxar generatorunda suyun səviyyəsinə səviyyə kranının köməyi ilə 
nəzarət edilir. 
Bişirmə 
aparatlarının 
prinsipial 
fərqi 
buxar 
generatorlarının 
konsteruksiayının müxtəlif olması ilə xaraktüerizə olunur. Tərpənməz elektrik 
apartalarının buxar generatorları metal qutu içərisində quraşdırılmış qızıdrıcı 
elemntlərdən (ieq-lər) ibarətdir. Çevrilən elektrik aparatlarının buxar generatoru 
bilavasitə buxar-su köynəyində yerləşir, ieq-lər köynəyin aşaöı hissəsində 
quraşdırılmışdır. 
Qazla və bərk yanacaqla işləyən aparatların buxar generatorlarının 
qızıdırılması bilavasitə yanma məhsulları zamanı əmələ gəlmiş alovla həyata 
keçirilir. Bu tipli aparatlarda yanma məhsulları ilə itən istiliyin miqdarını azlatmaq 
məqsədi ilə buxar-generatorları ocaqlıqda yerləşdirilir. Qazla işləyən bişirmə 
aparatların buxar generasiyası qurğusunun əsasını qaz qorelkaları təşkil edir. 
Yanma məhsulları halqavari qaz yolu ilə hərəkət edərək tüsütü yolundan atmosferə 
verilir. Bərk yanacaqla işləyən aparatların yanma kamerasının aşağı hissəsində 
kömürün, odunun və s. yerləşdirilməsi üçün ocaq qəfəsəsi quraşdırılmışdır. Ocaq 
qəfəsəsinin altında külün xaric edilməsi məqsədi ilə qapı nəzərəd tutulmuşdur. 

---

Buxar, aparatın köynəyinə ventili açmaqla kəmər vasitəsi ilə verilir. Bu 
zaman əmələ gəlmiş kondensant köynəyin alt hissəsində quraşdırılmış kondensant 
ayrıcıdan kəmərlə axıdırlır. 
Çevrilən bişirmə aparatlar çəngəlformalı çatı üzərində yerləşir. Aparatın 
bişirmə qabının çevrilməsi nazım çarxı fırlatmaqla sonsuzvint ötürülmsəi ilə həyata 
keçirilir.