Müasir qloballaşan dünyada informasi yanın yüksək sürətlə istehsalı, emalı, yayılması

daha    çox    müraciət    etdikləri    məlumat    nəşr-

lərindəndir.   

 

Əsassı    1925-ci    ildə    qoyulmuş    Azər-

baycan    Dövlət    Kitab    Palatası    öz    fəaliyyəti  

dövründə    bir    sıra    digər    funksiyaları    yerinə  

yetirməklə  yanaşı,  ölkənin  bütün  çap  məhsul-

unun    rəsmi    biblioqrafik    uçotunu    apararaq  

toplanan  informasiyanı  bir  sıra  retrospektiv  və  

dövlət    cari    uçot-qeyd    biblioqrafik    vəsaitləri  

vasitəsilə  tələbatçılara  çatdırırdı. 

 

1960-cı    ildən    nəşr    edilən    “Birillik  

Azərbaycan    Kitabiyyatı”    il    ərzində    dilindən,  

mövzusundan,  janrından  asılı  olmayaraq  res-

publikada    nəşr    edilmiş    bütün    kitablar    barə-

sində  tam  biblioqrafik  məlumat  verir.  “Birillik  

Azərbaycan    Kitabiyyatı”nda    olıan    yardımçı  

göstəricilər    və    statistik    məlumatlar    respub-

likada    nəşr    edilən    kitab    məhsulunun    tərkibi  

barədə    müxtəlif    aspektli    informasiya    əldə  

etməyə  imkan  yaradırdı.  Həmin  vəsaitə  nəinki  

respublikamızda,  həm  də  onun  hüdudlarından  

kənarda  böyük  tələbat  var  idi.  Lakin  vəsaitlər  

üçün  materialların  toplanması  davam  etsə  də,  

müxtəlif    təşkilati    və    maliyyə    çətinlikləri  

üzündən  1986-cı  ildən  etibarən  həmin  vəsaitin  

nəşri  dayanmışdır.  1980-ci  illərin  sonlarından  

Azərbaycan    Dövlət    Kitab    Palatasının    fəaliy-

yəti  xeyli  məhdudlaşdığından  və  1999-cu  ildə  

---

Milli    Məclis   tərəfindən   qəbul   edilən    “Kitab-

xana    işi    haqqında”    Azərbaycan    Res-

publikasının  Qanunu  ilə  ölkə  ərazisində  dərc  

olunan    çap    məhsullarının    dövlət    uçotunu  

aparmaq    və    arxiv    fondunu    yaratmaq    Milli  

Kitabxanaya    həvalə    olunduğundan    bu    iş  

dayandırılmışdır. 

 

Lakin  “Milli  Kitabxana”  statusu  heç  bir  

kitabxanaya    verilmədiyindən    bir    neçə    il    bu  

vacib  iş  öz  həllini  tapa  bilməmişdir.  2004-cü  

ildə  M.F.Axundov  adına  Dövlət  Kitabxanasına  

“Milli    Kitabxana”    statusu    verildikdən    sonra  

milli      biblioqrafiya    vəsaitlərinin    nəşri    bərpa  

edilmişdir.    Biblioqrafik    vəsaitdə    toplanmış  

materiallar    elm  və    fəaliyyət    sahələri    üzrə  

dövlət    biblioqrafiyası    orqanlarında    istifadə   

edilən 

  “Qost  7.1-2003    “Biblioqrafik  

yazı.Biblioqrafik    təsvir.    Ümumi    tələbat    və  

tərtibat  qaydaları”  əsasında  təsnifləşdirilmişdir. 

   

Ədəbiyyat 

 

1. Əliyev Z.H.Ümumi biblioqrafiyaşünaslıq:Dərs 

vəsati.-BUN.-2001.-144s. 

2.  Əliyev  Z.H.  Azərbaycan    biblioqrafiyasının  

tarixi: Dərslik.-BUN.-2007.- 184s. 

3.  İsmayılov  N.İ.  Azərbaycan  biblioqrafiyasının 

biblioqrafiyası.- B.,2003.,112s. 

---

4.    Берков  П.Н.  Библиографическая  инфор-

мационная эвристика.-М.:РОУ,1992.-162с. 

 

 

 

 

 

 

11.

 

Biblioqrafiyanın  biblioqrafiyası  

informasiya axtarışı sistemində 

 

 

Biblioqrafik 

informasiya 

axtarışında 

biblioqrafik  mənbələrin  əhəmiyyəti    izah  

edilərkən    hər    şeydən    əvvəl    biblioqrafiyanın 

biblioqrafiyası  biblioqrafik  vəsaitinin  funksiya-

məqsəd  istiqaməti  haqqında    tələbələrdə    aydın  

təssəvür    yratmaq    məqsədilə    faktiki    materi-

alların    şərhinə    üstünlük    vermək  lazımdır.  

“Azərbaycan  bibloqrafiyasının  biblioqrafiyası” 

biblioqrafik 

göstəricisinin 

müxtəlif 

elm 

sahələrinin  biblioqrafik  informasiya  təminatında 

rolu  haqında  ətraflı  məlumat  vermək lazımdır. 

İkinci dərəcəli biblioqrafik informasiya mənbəyi 

kimi  biblioqrafiyanın  biblioqrafiyasının  sənəd-

informasiya  axtarışında  fərqli  xüsusiyyətləri,  

elmlərin    təsnifat    sisteminə    uyğun    olaraq  

vəsaitdə    sistemləşdirilməsi,    biblioqrafik  

---

təsvirlərin    tamlığı    barədə    əyani    şəkildə  

tələbələri  məlumatlandırmaq  lazımdır. 

 

Biblioqrafiyanın  bir  xüsusi  növü  də  var  

ki,    ona    “biblioqrafiyanın    biblioqrafiyası”    adı  

verilir.  Məlumdur    ki,    biblioqrafiya    “sənəd-

tələbatçı”    sistemində    əlaqələndirici    həlqə  

(vasitəçi)    rolunu    oynayır.    Lakin    biblioqrafik  

informasiya    mənbələri    (biblioqrafik    vəsaitlər)  

xeyli    artdığına    görə    onların    da    axtarışı  

çətinləşir    və    deməli    tələbatçıların    sənəd-

ləşdirilmiş    biblioqrafik    informasiya    mənbələri  

üzrə  istiqamətləndirilmələrinə  ehtiyac  yaranır. 

 

“Sənəd-tələbatçı”  sistemi  mühitində  bib-

lioqrafik    məhsulun    müxtəlifliyi    və    həcmcə  

artması    əlaqədar    olaraq    “Biblioqrafik    infor-

masiya – tələbatçı”  (Bİ-T)  deyilən  yeni  xüsusi  

bir    sistem    yaranır    və    bu    sistemdə    sənəd-

tələbatçı    sisteminə    məxsus    olan    ziddiyyətlər  

kiçik    miqyasda,    müəyyən    incəliklə    təkrar  

olunur.  İndi  artıq  (“Bİ-T”)  sistemində  axtarış,  

kommunikasiya    və    qiymətləndirmə    funksiya-

larını  həyata  keçirən  xüsusi  vasitəçiyə  ehtiyac  

əmələ    gəlir    və    bu    sistemdə    tələbatçılar  

əvvəlkilərdən  ibarət  olaraq  qalır,  ilkin  sənəd-

ləri    (biblioqrafiyalaşdırmanın    bilavasitə  

obyektini)  isə  ikinci,  yəni  biblioqrafik  sənəd-

lər  əvəz  edir.  Deməli,  biblioqrafiyanın  biblio-

---