Müdafiə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
Yüklə 2,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Haşiyə 19.2. Norvec Nümunəsində Müdafi ə Məsələləri Üzrə Klassik Ombudsman
302 Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu ali milli hakimiyyətdir. Parlamentın hərbi məsələlər üzrə, o cümlədən, resurs ayırmalı üzrə qərarları və büdcə nəzarəti, sorğulara baxılması,parlamentdə dinləmələr vasitəsilə problemləri qaldıraraq nəzarət mexanizmlərinin ins- titutlaşdırılması kimi son qərarları özü qəbul edir və s. Bu mexanizmlərə xalq müdafi əçisi və hərbi ombudsman da daxildirlər. Hərbi ombudsman bir tərəfdən milli hərbi siyasətin həlli məsələlərinə parlamentarların və cəmiyyətin təsirini mühavizə edir və hərbi qüvvələr daxilində demokra- tik konstitusiya prinsiplərinin ciddi yerinə yetirilməsini vurğulayır və digər tərəfdən hərbçilərin hüquqlarını insan kimi,vətəndaş kimi və hərbi təşkilat üzvü kimi qoruyur. Haşiyə 19.2 Norvecdəki müdafi ə sektorunda klassik om- budsmanla bağlı nümunə təqdim edir. Haşiyə 19.2. Norvec Nümunəsində Müdafi ə Məsələləri Üzrə Klassik Ombudsman Müdafi ə məsələləri üzrə klassik ombudsman nümunəsi Norvec Silahlı Qüvvələri üçün Parlament Ombudsmanlıqıdir. Parlament tərəfi ndən 1952- ci ildə müəyyən edilən dünyanın ilk hərbi ombudsmanlığıdır. Ombudsman özü və Ombudsman Komitəsi Norvec parlamentinin orqanıdır və parlamentin nəzarət və müşahidə fəaliyyətinin bir hissəsidir. Ombudsman silahlı qüvvələrin bütün üzvlərinin (və keçmiş üzvlərinin) hüquqlarını qorumalıdır. İstər qadın, istərsə kişi olsun, özünə qarşı yanlış,ədalətsiz və ya qeyri-münasib münasibəti görərsə, o öz şikayətini ombudsmana edə bilər. Ombudsman Komitəsi parlament qarşısında illik hesabatlar verməyə borcludur, lakin o istənilən zaman hər hansı məsələni parlamentdə qaldıra bilər. Ombudsman parlamentə və Müdafi ə Nazirliyinə öz səlahiyyətləri daxilindəki məsələlərlə bağlı məsləhət verir. Müstəqil hərbi müşahidə mexanizmi kimi, Ombudsman Komitəsi hərbi birləşmələri həm ölkə daxilində, həm də xaricdə yoxlaya bilər. Ombudsman etdiyi yoxlamaların hesabatını uyğun tövsiyələrlə müdafi ə nazirinə və baş ştab rəisinə təqdim edir. Ombudsman öz diqqətində olan istənilən məsələlər üzrə təşəbbüslə çıxış edə bilər və fəaliyyət göstərə bilər. Bütün hakimiyyət strukturları ilə istənilən məsələni müzakirə etmək səlahiyyəti vardır, onun bütün sənədlərə və məlumatlara çıxışı vardır və şahidlər və ekspertlərlə dinləmələr keçirə bilər. Ombudsman Müdafi ə Nazirindən,Müdafi ə Nazirliyindən və hərbi rəhbərlikdən asılı deyil, onlara qarşı tərəfsiz mövqe tutur.
asp
303 Ombudsman Qurumunun Rolu Adlarındakı fərqlərə baxmayaraq,müdafi ə məsələləri üzrə klassik om- budsman institutlarının bir çox mühüm xarakteristikaları eynidir • İnsanların hüquqlarını qorumaq üçün ombudsmanın funksiyaları qa- nunla müəyyən edilir və ombudsman qanunverici orqan tərəfi ndən təyin olu- nur və bu cür təyinat ombudsmanın müstəqilliyi üçün güclü hüquqi təminat verir və onun əldə etdiyi məlumatların konfi densiallığını təmin edir. • Ombudsmanın, hökümətin ,o cümlədən, Müdafi ə Nazirliyinin funk- siyalarının mövcud qanunvericiliyə və cəmiyyətin mənəvi normalarına qarşı hərəkətlərini araşdırma səlahiyyəti vardır. • Ombudsman hökümət təşkilatlarının ədalətsiz və uyğunsuz təşkilatı fəaliyyətlərini dəyişmək üçün hökümətə təklifl ər hazırlayır və tövsiyələr ve- rir və ya hüquqi addımlar da daxil olmaqla tədbirlər təşəbbüsü ilə çıxış edir. • Ombudsman öz fəaliyyətinin nəticələrini ictimaiyyətin varı edir və administrativ vəziyyəti düzəltmək üçün və ya qanunvericilik düzəlişləri etmək üçün qeyri-hökümət təşkilatları və media vasitəsilə təzyiq edir. Bütün hallarda,ombudsman təşkilatı tərəfsiz,partiyasız və siyasətdən kənar mövqe tutmalıdır. Lakin ombudsmanın siyasi səhnədə mövcudluğunu inkar etmək olmaz. 168
O siyasi təşəbbüslər vermək iqtidarındadır: yeni qanun və ya düzəlişlər vasitəsilə, siyasi motivlərə görə təyin olunmuş şəxsin işdən azad edilməsini tövsiyə etməklə,qanunsuz siyasi və ya administrativ praktika- ları işıqlandırmaqla və ayrı –ayrı sahələr və ya strukturlar üzrə institutlaşmış islahat təşəbbüsləri ilə. Hər hansı nazirliyi və ya başqa dövlət strukturunu tənqid etmək hökümətin (partiya və koalisiyanın) seçimini tənqid etməkdir və o da müxalifət tərəfi ndən istifadə və ya sui-istifadə olunur. 169
Klassik ombudsmanın milli hərbi kimlik və dürüstlüyü təmin etməsi yo- lunda nüfuzu təkcə müxtəlif hüquqların pozulması ilə əlaqədar fərdi halları araşdırmaq deyil. Ombudsmanın dürüstlüyü təmin etmək yolunda rolu, əgər o siyasətin formalaşdırıldığı mərhələdə siyasi proseslərə uğurla təsir edə bilsə, bu qərarların yerinə yetirilməsində legitimliyi təmin edə bilsə və cəmiyyəti əldə olunmuş nəticələrlə təmin etsə, çox əhəmiyyətli dərəcədə ola bilər. Əgər o qarşılıqlı inam və dəstək mühiti yaradarsa cəmiyyət və ordu üçün həlledici rol oynaya bilər. 168 Bu halda siyasi səhnə siyasi partiyalar,parlament, hökümət, president apparatı,qeyri- hökümət təşkilatlarından təşkil olunur və siyasi səhnədə qarşılıqlı fəaliyyət üçün rəsmi və qeyri rəsmi, qanuni və qeyri- qanuni prosedurlardan istifadə olunur. 169 Ivan Bizjak, “The Ombudsman between Legislator, Administration and Citizen – Political An gle” (Copenhagen, April 2005). Yüklə 2,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|