MüƏllifdən II
Yüklə 6,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mirağa Cəfərquliyev
Mirağa Cəfərquliyev Qanunçuluq bütün dövlət və qeyri-dövlət idarə və təşkilatları, onların qulluqçulan və vəzifəli şəxsləri, habelə vətəndaşlar tərəfindən Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının, qanunlannm və onlara uyğun qəbul edilmiş hüquqi aktların göstərişlərinə riayət edilməsi və icra olunmasıdır. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 147-ci və 149-cu maddələrində normativ-hüquqi aktların bütün vətəndaşlar və dövlət or- qanlan üçün məcburi olması, onlann hüquqi qüvvəsi və qəbul edilmə qaydası xüsusi vurğulanmışdır. Belə ki, Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası Azərbaycan Respublikasında ən yüksək və birbaşa hüquqi qüvvəyə malikdir. Referendumla qəbul olunmuş aktlar yalnız dərc edildikdə onlann tətbiqi və icrası vətəndaşlar, qanunvericilik, icra və məhkəmə hakimiyyəti orqanları, hüquqi şəxslər və bələdiyyələr üçün məcburidir. Qanunlar Konstitusiyaya zidd
olmamalıdır. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanları Konstitusiyaya və qanunlara, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarları Konstitusiyaya, qanunlara və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanlanna zidd olmamalıdır. Öz növbəsində, mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının aktlan Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına, Azərbaycan Respublikasının qanunlarına, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanlarına və Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin qərarlanna zidd olmamalıdırlar. Fiziki və hüquqi şəxslərin hüquqi vəziyyətini yaxşılaşdıran, hüquq məsuliyyətini aradan qaldıran və ya yüngülləşdirən normativ-hüquqi aktların qüvvəsinin geriyə şamil edilməsi də Konstitusiyada təsbit olunmuşdur. Konstitusiyanın göstərilən müddəalarına uyğun olaraq məhkəmələr işlərə baxarkən hansısa hüquq münasibətlərini tənzimləyən qanunu və ya digər hüquqi-normativ aktın məzmununu qiymətləndirməli və lazım gəldikdə Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasını birbaşa hüquqi qüvvəsi olan akt kimi tətbiq etməlidirlər. Məsələn: a)
əgər Konstitusiyanın normasından irəli gələn müddəalar əlavə qanuniləşdirməni tələb etmirsə və bu normada müvafiq qanun qəbul edildikdə tətbiq olunması barədə göstərişlər nəzərdə tutulmursa;
!V FƏSİL CİNA YƏTMÜHAKİMƏ İCHAA TIMN ƏSAS PHİNSİPLƏKİ VƏ ŞƏRTLƏRİ (VASİTƏLƏRİ) b)
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası qüvvəyə mindikdən sonra qəbul edilmiş hansısa qanun ona ziddiyyət təşkil edirsə; c)
və məhkəmədə baxılan hüquq münasibətlərini tənzimləyən qanun isə yoxdursa. Bundan başqa, Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası beynəlxalq aktların hüquqi qüvvəsini qəbul etdiyinə görə müasir dövrdə qanunçuluq prinsipinin xüsusiyyəti artmışdır. Belə ki, Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 151-ci maddəsində Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik sisteminə daxil olan normativ hüquqi aktlar ilə (Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası və referendumla qəbul edilən aktlar istisna olmaqla) Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı dövlətlərarası müqavilələr arasında ziddiyyət yaranarsa, həmin beynəlxalq müqavilələrin tətbiq edilməsi göstərilmişdir. 2.
hüquq bərabərliyi prinsipi Bu prinsip Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 25 və 127-ci maddələrində, Cinayət-Prosessual Məcəllənin isə 11-ci maddəsində nəzərdə tutulmuşdur. Respublikamızda ədalət mühakiməsi vətəndaşlann qanun və məhkəmə qarşısında bərabərliyi əsasında həyata keçirilir (Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 127-ci maddəsi). Ölkəmizdə dövlət və ictimai həyatın bütün sahələrində olduğu kimi, cinayət mühakimə icraatında da işdə iştirak edən vətəndaşlar qanun və məhkəmə qarşısında bərabər hüquqlara malikdirlər. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 25-ci maddəsinə müvafiq olaraq, Cinayət-Prosessual Məcəllənin 11-ci maddəsi müəyyən edir ki, cinayət prosesini həyata keçirən orqanlar cinayət prosesində iştirak edən şəxslərdən hər hansı birinə vətəndaşlıq, sosial, cinsi, irqi, milli, siyasi və dini mənsubiyyətindən, dilindən, mənşəyindən, əmlak vəziyyətindən, qulluq mövqeyindən, əqidəsindən, yaşayış yerindən və olduğu yerdən asılı olmayaraq və qanunla əsaslandırılmamış digər mülahizələrə görə üstünlük vermir. Demokratik cəmiyyətdə insanlann hüquqları və azadlıqları bərabərlik prinsipi əsasında həyata keçirilir. Bu baxımdan qeyd etmək la-
m Mircığa CəfərquUyev zımdır ki, Konstitusiyanın 25-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş qanun və məhkəmə qarşısında bərabərlik prinsipi aşağıdakı xüsusiyyətləri ilə səciyyələnir (38. s.66-67):
a) hamının qanun və məhkəmə qarşısında bərabərliyi; b)
istifadəsində cinsi bərabərliyi; c)
hüquq və azadlıqların hər kəs üçün bərabərliyi; ç) hüquq və azadlıqlann məhdudlaşdırılmasmın yolverilməzliyi. Hamının qanun və məhkəmə qarşısında bərabərliyi onunla izah edilir ki, qanunların icrası hamı üçün eyni dərəcədə məcburidir və hər bir şəxs öz pozulmuş hüququnun bərpası üçün məhkəməyə müraciət edə bilər. Törədilmiş qanun pozuntulanna görə hər bir şəxs tutduğu vəzifəsindən və ya qulluq mövqeyindən asılı olmayaraq qanun qarşısında məsuliyyət daşıyır. İnsanların hüquqlarının və azadlıqlarının bərabərliyi həmin hüquqların və azadlıqlann eyni hüquqi qaydalar əsasında həyata keçirilməsini, hüquqi imkanların bərabərliyini ifadə edir. Cinayət-Prosessual Məcəllənin 143-cü maddəsində qeyd edilir ki, ittihamçı, təqsirləndirilən şəxs, müdafiəçi, zərər çəkmiş şəxs, habelə mülki iddiaçı, mülki cavabdeh və onlann nümayəndələri sübutlar təqdim etmək, sübutlann araşdınimasında iştirak etmək və vəsatətlər vermək sahəsində məhkəmə baxışında bərabər hüquqlardan istifadə edirlər. Respublika vətəndaşlarının qanun və məhkəmə qarşısında bərabərliyi dedikdə onların etdikləri qanun pozuntulan və cinayət üstündə irqi və milli mənsubiyyətindən, cinsindən, qulluq vəziyyətindən, xidmətlərindən və s. asılı olmayaraq dövlət, cəmiyyət və məhkəmə qarşısında bərabər məsuliyyət daşımalan başa düşülür (məsələn, vaxtı i- lə Nazirlər Kabineti sədri, milli qəhrəman S.Hüseynovun, hərbi nazir R.Qazıyevin, daxili işlər naziri general-leytenant I.Həmidovun, milli qəhrəman, batalyon komandiri R.Əkbərovun və başqalarının məhkum edilməsi faktını misal gətirmək olar). Bu,
0 deməkdir ki, vətəndaşlar barəsində cinayət işlərinin başlanması, istintaqı və məhkəmədə baxılması onların mənşəyindən, sosial və əmlak vəziyyətindən, cinsindən, təhsilindən, dilindən və s. asılı olmayaraq eyni qaydada həyata keçirilir.
Yüklə 6,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|