Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent

Asosiy tushunchalari va ta’riflar, yo’nalishlari

Data Mining termini ikkita tushunchadan kelib chiqqan: birinchidan katta hajmdagi axborotlar majmuasini o’rganadi, ikkinchidan esa ma’lumotlar bazasidan qimmatli, shartga ko’ra axborotlar majmuasi izlanadi (ajratib olish,tanlash, saralash) hamda foydali majmualar topish, yoki maqsadga ko’ra ularni ajratib olish tushuniladi (mining).
Data Mining termini ko’pincha ma’lumotlar bazasidan axborotlarni chiqarish, ma’lumotlarni topish, ma’lumotlarning intellektual tahlili, ma’lumotlar bazasidan bilimlarni tanlash, ma’lumotlarning axborotli o’tishi kabi ma’nolarni bildiradi. 1978 yilda paydo bo’lgan Data Mining tushunchasi zamonaviy talqin (traktovka)da taxminan 1990 – yillarning yarmidan boshlab yuqori darajada rivojlana boshlandi. Bu vaqtgacha ma’lumotlarni qayta ishlash va tahlil etish amaliy statistika doirasida olib borilar edi, bunda esa asosan katta bo’lmagan MB sini qayta ishlash masalalari ko’rilar edi. Data Mining ning keng yoyilganligini quyidagi fakt ham tasdiqlaydi: Google tizimida “Data Mining” terminini izlash natijasi 2005 yil sentyabr oyidagi ma’lumotlarga ko’ra 18 million betdan ortiq.


Data Mining nima o’zi? Data Mining multidissiplinar soha bo’lib, uning bazasida amaliy statistika, tasvirlarni tanish, sun’iy intellekt, ma’lumotlar bazasi nazariyasi va b. shu kabi fanlar kelib chiqqan va rivojlanmoqda. ( Data Mining multidissiplinar soha kabi. Data Mining texnologiyasi paydo bo’lishiiga asos bo’lgan ba’zi fanlarning qisqacha bayonini berib o’tamiz:

Statistika tushunchasi.

Statistika – bu ma’lumotlarni yig’ish usullari, ularni qayta ishlash va o’rganilayotgan holatlarda qonuniyatni ko’rsatish uchun tahlil etish haqidagi fandir. Statistika – tadqiqotlarni rivojlantirish, ma’lumotlarni yig’ish, ularni tasvirlash va kengaytirish hamda bu ma’lumotlar asosida natijalarni olish va tahlil qilish usullari to’plami hisoblanadi. Statistika izlanishlar yoki tadqiqotlar natijasida olingan ma’lumotlarga asoslanadi. Keyingi boblardan biri ma’lumotlar tushunchasiga bag’ishlanadi.