Mühazirə 5: İnternet protokolları Plan
Yüklə 229,41 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Tətbiq etmə səviyyəsi -
proqramların şəbəkəni istifadə edə bilməsi üçün ləvazimatlar təqdim edir. Microsoft API-ləri (tətbiqi proqramlaşdırma interfeysi) tətbiq etmə layında çalışır. Tətbiq etmə layı üçün yaxşı misal HTTP-dir. HTTP protokoldur, proqram deyildir. Yəni qaydalar toplusudur. Bu topluya görə çalışan IE (İnternet Explorer) Browser eyni protokolu istifadə edən Web təqdim edicisinə çatır və onu istifadəsi ilə birbaşa məşğul olur. Şəbəkələrdə müxtəlif texniki və informasiya təminatı istifadə edilir və buna görə də şəbəkənin abonentləri arasında hamı üçün eyni olan ümumi qaydalar qəbul edilməlidir. Bu qaydalar təyin edilmiş standartlarda öz əksini tapır. Belə standartlar şəbəkə protokolları adlanır. Protokol sözünün mənası hadisənin gedişatını təsvir edən qaydalar toplusudur. Protokollar kompüter şəbəkələrinin müəyyən qaydalar daxilində idarə olunması üçün tənzimləyici rol oynayırlar. Protokol müxtəlif qovşaqlarda eyni səviyyədə şəbəkə komponentləri ilə mübadilə edən xəbərlərin ardıcıllığını və formatını təyin edən qaydalardır. Sadə dildə desək, protokol – şəbəkədə kompyuterlərin bir biri ilə ünsiyyət dilidir. Şəbəkənin qovşaqlarında və bütün səviyyələrində onların qarşılıqlı əlaqəsini iyerarxik təşkil edən protokollar yığımı protokollar steki adlanır. Bəs protokollar nəyi tənzimləyir? Kompüter şəbəkəsi üçün protokol iki kompüter və ya aparat arasında müəyyən qaydalar daxilində informasiya mübadiləsinin aparılmasını tənzim edir. Bütün protokollar və baş verən proseslər bütünlükdə 7 əməliyyat layı formasında həyata keçirilir və OSİ modelində cəmlənir. OSİ modelinin hər səviyyəsində özünə məxsus protokollar fəaliyyət göstərir. Məs, Tətbiqi səviyyədə - HTTP, FTTP, Telnet, NNTP, DHCP, PİNG, SMTP, və s. Nəqliyyat səviyyəsində - TCP, UOP, SPX, NetBEUİ, RARP və s. |