MüNDƏRĠcat beynəlxalq münasġBƏTLƏr və ĠQTĠsadġyyat
Yüklə 2,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Açar sözlər
- Beynəlxalq İpək Yolu
Tezislər 105 təsvirləri, xalqımızın ruhunu, məĢğuliyyətini əks etdirən çoxlu sayda heyvandarlıqla bağlı iĢlədilən folklor nümunələri və qədim milli dil elementlərimizi özündə saxlayan Ģivə sözlərimiz burada heyvandarlığın, xüsusilə də qoyunçuluğun Eneolit dövründən inkiĢaf etdiyini göstərməkdədir. Məlumdur ki, cəmiyyətin inkiĢafı zamanı hər hansı bir təsərrüfat sahəsinin güclü və sürətli yüksəliĢi bir tərəfdən insanların ehtiyaclarını qarĢılamaq məqsədi güdürsə, digər tərəfdən əhalinin məskunlaĢdığı təbii-coğrafi Ģəraitin verdiyi imkanlardan asılı olur. Azərbaycan ərazisində əkinçilik təsərrüfatının yaranması Neolit dövrünə aid olunur. Tarixən türk tayfaları su hövzələrində, çay vadilərində məskunlaĢmıĢlar. Culfa rayonunun Araz, Əlincə çayları boyunca yerləĢməsi buranın qədim türk yurdu, həmçinin əkinçilik təsərrüfatının inkiĢafı üçün əlveriĢli Ģəraitə malik yer olmasından xəbər verir. Rayonda əkinlə bağlı iĢlənən terminlər müxtəlif əĢya və alətləri, torpağın əkilmə dövrünü, əkinin suvarılmasını, torpağın məhsuldarlığını, Ģum aparılmasını, cütə, xıĢa qoĢulan heyvanların ad və sırasını, taxılın əkilməsini, əkində iĢtirak edən insanların vəzifələrinə görə adlarını və nəhayət məhsulun yığılması ilə bağlı adları ifadə edir. Açar sözlər: Culfa, Ġpək Yolu, heyvandarlıq, təsərrüfat leksikası, əkinçilik NAXÇIVAN KĠTABXANALARI: MODERNLƏġMƏ YOLLARI AXTARIġINDA SEVĠL ZÜLFÜQAROVA AMEA Əlyazmalar Ġnstitutu nigar-aliyeva81@mail.ru BəĢəriyyətin XXI əsrə– ideya və texnologiyalar əsrinə qədəm qoyması ilə əlaqədar olaraq cəmiyyətimizdə bir sıra mühüm dəyiĢikliklər, yeniliklər müĢahidə olunmaqdadır. Bu dəyiĢikliklər fonunda isə digər strateji əhəmiyyətli obyektlərlə yanaĢı, sosial-mədəni institutların, informasiya mərkəzlərinin, o cümlədən kitabxanaların da rolu durmadan artmaqdadır. Belə ki, artıq sistemli informasiyalar mühiti dövlətçiliyin tərəqqisinə və inkiĢafına əhəmiyyətli dərəcədə təsir edə biləcək ehtiyat sistemi rolunu oynayır. Bu baxımdan kitabxanalar mühüm sənəd saxlayıcısı kimi həmiĢə informasiya sisteminin bir hissəsi olmuĢdur. QloballaĢma Ģəraitində müasir kitabxanalar özünü mədəniyyət mərkəzi, elmi irsin qoruyucusu, yaradıcısı kimi göstərməklə yanaĢı, ən əsası müasir informasiya sistemi ilə birbaĢa əlaqə yarada biləcək mərkəz rolunu oynayır. Bəs kitabxanaların həyata keçirəcəkləri missiya müasir Ģəraitdə necə formalaĢdırılır? Kitabxanaların fəaliyyəti oxucuların informasiya tələbatı ilə Beynəlxalq İpək Yolu 106 uyğunlaĢdırılmalı, ənənəvi formalardan fərqli olaraq, yeni yanaĢmalar tələb edən müəyyən informasiya fəzası yaradılmalıdır. Kitabxanaların müasir sosial funksiyası isə ―dünyanın hansı nöqtəsində olursansa olsun hər bir sənət hamı və hər kəs üçün dünyanın hər nöqtəsində əlveriĢli olmalıdır‖ konsepsiyası ilə ifadə olunacaqdır. Texnoloji tərəfdən həmin konsepsiya elektron kitabxanaların yaranması ilə və bu tip kitabxanalara giriĢi təmin edən sistemlərin tətbiqi və inkiĢafı yolları ilə reallaĢdırılacaqdır. Ġnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının sürətlə inkiĢaf etdiyi bir mərhələdə çoxları kitabxanaların gələcəkdə mövcud olmayacağını proqnozlaĢdırırlar. Lakin onlar səhv edirlər. Çünki dünya təcrübəsi təsdiq etmiĢdir ki, kitabxanalarda yeni xidmət formalarına keçmək üçün yeganə və real baza– qabaqcıl telekommunikasiya və informasiya texnologiyalarıdır. Buna görə də müasir kitabxanalarda çalıĢan peĢəkar mütəxəssislər cəmiyyətdə gedən bu dəyiĢikliklərə nəinki biganə qalmır, həmin proseslərdə aktiv iĢtirak etməklə ĠKT sahəsində yüksək nailiyyətlər əldə edirlər. Artıq cəmiyyətdə informasiya sistemlərinin avtomatlaĢdırılması iĢinin həyata keçirilməsi proseslərinə baĢlanmıĢdır. Bu baxımdan elektron texnologiyalara əsaslanan müxtəlif informasiya sistemləri yaranmıĢ və bu sistemlər funksiyasından asılı olaraq, informasiya axtarıĢı, informasiya– idarəetmə, informasiya– hesablayıcı, məlumatın iĢlənməsi sistemləri, avtomatlaĢdırılmıĢ– informasiya sistemləri və s. adlandırılmıĢdır. Kitabxanalarda avtomatlaĢdırılma proseslərinin tətbiqi onların bütün fəaliyyət sistemlərini əhatə edir: ədəbiyyatın abunəsi, komplektləĢdirilməsi, iĢlənməsi, kataloqlaĢdırılması, xidmət sahələrini: abonoment və qiraət zalları, kitabxanalar arası abonument, ədəbiyyatın mühafizəsi, nadir nəĢrlərin, əlyazmaların konservasiyası, xarici ölkələrlə ədəbiyyat mübadiləsi təĢkili fəaliyyətin ən mühüm istiqamətlərindən biri olan biblioqrafik informasiya xidməti fəaliyyəti və s. Kitabxana– biblioqrafiya proseslərinin avtomatlaĢdırılmasını tətbiq edən kitabxanalar ilk növbədə elektron kataloqun yaradılmasından iĢə baĢlayırlar və oxucuların ondan istifadəsini təĢkil edirlər. Son zamanlar avtomatlaĢdırılma proseslərinin kitabxananın bütün sahələrinə müsbət müdaxiləsi, kitabxanalar arasında informasiya resuslarının mübadiləsini və qarĢılıqlı əməkdaĢlığı daha da məqsədəuyğun etmiĢdir. AvtomatlaĢdırılmıĢ kitabxanalarla əməkdaĢlığın yaradılması və inkiĢaf etdirilməsi heç bir kitabxana daxili informasiya balansı ilə kifayətlənmədiyindən və kifayətlənməyəcəyindən hər bir kitabxanların digər kitabxanalarla iĢ birliyinə və müĢtərək informasiya bölgüsünə ehtiyacı var. Müasir kitabxanaçı həm də yaxĢı menecer olmalıdır, müasir kitabxanaçı poliqlot bir Ģəxs kimi bir neçə dünya dilini mənimsəməli, həm də müasir texnologiyalarla peĢəkarcasına davranmalıdırlar. Kitabxanaların informasiya mərkəzinə çevrilməsi, informasiyanı müasir texniki avadanlıqların vasitəsi ilə alması, paylanması və ötürülməsi, kitabxana Yüklə 2,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|