MüNDƏRİcat ramazan ayi – İlahi TƏqva üZƏRİNDƏ İradəNİn təRBİYƏ olunmasi ayi
Yüklə 5,24 Mb. Pdf görüntüsü
|
MİLLİ GÖRÜŞ 62
götürülən pulun üzərində irsin (“tirkə”nin, ölmüş adamdan qalan şeyin) hökmləri tətbiq olunmur. Vəsiyyət edən şəxs o pulun başqa bir yerə xərclənməsini müəyyənləşdirməmişdirsə, varislər qadın və kişi olaraq onu aralarında bərabər bölməlidirlər. Üzvün götürülməsi icazəli olduğu halda müalicəni həyata keçirən həkimin qanbahası verməsi vacib deyil” 9 . Seyid başqa bir yerdə mövzunu belə davam etdirir: “Şəriət baxımından insanın ölümündən sonra öz orqanlarını bağışlamasının heç bir maneəsi yoxdur, çünki bədən üzvlərinin kəsilməsinin haram olması yalnız onların, yaxud insanın özünün ehtirama malik olmasına görədir. Əgər insan özü vəfatından sonra vəsiyyətlə öz ehtiramından əl çəkərsə, bu, icazəli olar. Xüsusilə də bu orqanlar insan həyatını xilas edən, yaxud daha çox xidmət, daha çox əməl, yaxud həyat olmaq üçün digər insana səxavət göstərilən vasitə olarsa. Bu iş isar (başqasına üstünlük vermə, altruizm) və ehsandır və şəri baxımdan bəyənilmiş bir işdir. Allah Quranda buyurur: “... Özləri ehtiyac içində
Bu ayədən müzakirə mövzusuna aid olan isar və ehsanın şəriliyini (qanuniliyini) kəşf edir və bunu tam şəkildə başa düşürük. Hətta ayənin mövzusu malla əlaqədar isar forması olsa da belə... 12
köçürülməsinin və bağışlanmasının prinsip olaraq vəsiyyət edilməsinin və orqanların cənazədən diri insana köçürülməsinin heç bir maneəsi yoxdur. Bu, ələlxüsus digər insanın həyatını xilas etdiyi vaxt böyük əxlaqi dəyər hesab olunur ki, buna isar deyilir. Diri insanın öz orqanlarını bağışlamasına gəlincə elə üzvlər vardır ki, onların bağışlanması insan həyatı üçün heç bir təhlükə yaratmır. Orqanın köçürülməsi tibbi reallığa uyğun olaraq onu bağışlayan şəxs üçün heç bir təhlükə yaratmazsa, bunun heç bir problemi yoxdur. Lakin bizim ehtiyatımız insan üzvlərinin ticarətindən qaynaqlanır. Belə bir fikir də ortaya çıxır ki, ola bilsin bəzi fəqihlər sağalmaz xəstəliklərdə və çətin vəziyyətlərdə, yəni vəziyyət qeyri-adi bir həddə çatdıqda göz kimi həyati əhəmiyyət daşıyan bir üzvü başqa bir insana bağışlamağa icazə verirlər. Bu isə məqamına, əsaslarına, şərtlərinə uyğun olaraq öyrənilməsi lazım olan təfsilatlardır. ...” ÖVLADLIĞA GÖTÜRMƏYİN ŞƏRİ HÖKMÜ İslam dini nəsəb (nəsil, əcdad silsiləsi) mövzusu ilə geniş maraqlanmışdır, çünki onun miras, nəfəqələr (yaşamaq üçün lazım olan pul və ya şey), qohumluq və bunlardan başqa aid olan hərtərəfli müfəssəl məsələlər kimi şəri nəticələri vardır. Müasir dövrdə də övladı olmayan insanların övladlıq götürmələri barədə çox eşidirik. Bununla bağlı başqa məsələlər də vardır ki, bu barədə şəriətin rəyini bilmək maraqlı və vacibdir.
MİLLİ GÖRÜŞ 63
Bəzi alimlər belə bir fikir irəli sürürlər ki, İslam dini övladlığa götürməyi haram hesab etmişdir. Övladlığa götürmək deyildikdə bir şəxsin başqasının övladını özünə övlad seçməsidir. Allah onun bütün nəticələrini ləğv etmişdir. “Əhzab” surəsinin 4-cü və 5-ci ayələrində buyurulur: “Allah
Allah-Taala əmr etmişdir ki, kim bir şəxsi himayəyə götürərsə, onu özünə aid etməsin. Əgər onun tanınan atası vardırsa, o yalnız öz atasına aiddir. Əgər atası bilinməzsə, din qardaşı kimi çağırılmalıdır. Beləcə nəsəbin həqiqətlərini dəyişdirməyi insanlara qadağan etmiş və varislərin hüququnu zay olmaqdan və azalmaqdan qorumuşdur. Beləliklə, bu, övladlığın övladlığa götürmüş şəxsin məhrəmləri, oğulları və qohum- əqrəbaları ilə qarışmasının qarşısının alınması ilə nəticələnmişdir. İslam dinində övladlığa götürməyin hökmü haqqında Seyid Mühəmmədhüseyn Fəzlullah buyurur: “İslam dinində övladlığın, onu övladlığa götürmüş və tərbiyə etmiş şəxs üçün həqiqi övlad olması şəklində övladlığa götürmək yoxdur. Əgər övladlıq oğlan olarsa, onu övladlığa götürmüş şəxsə, onun övladlarına və zövcəsinə məhrəm olmur. Əgər qız olarsa, onu övladlığa götürmüş qadının özünə, övladlarına və ərinə məhrəm olmur. Onlar bir-birinə varis də ola bilməzlər. Mükəlləfin bu övladı öz adına qeydiyyata salması icazəli deyildir. Allah-Taala buyurur: “Allah ... övladlıqlarınızı sizə doğma oğul etməmişdir. ...” 13 Ayədəki “dəiyy” sözü “övladlıq, övladı olmayanların övlad kimi öz ailələrinə qəbul etdikləri uşaq” mənasını verir. Allah-Taala buyurur: “Onları öz
Süd əmmə vasitəsilə övladlığa götürməyin mümkünlüyü barəsində verilən suala Seyid belə cavab verir: “Süd vermək vasitəsilə övladlığa götürmək mümkündür. Və bu, bir gecə-gündüz süd vermək, yaxud ona başqa bir yemək verməmək və ya başqa bir qadının südünü əmməmək şərtilə ona on beş dəfə süd vermək, yaxud onların ikisi arasında başqa bir yeməklə, fasilə salmasına baxmayaraq, ətə-cana gəlib sümüyü möhkəmlənənə qədər ona uzun müddət süd əmizdirmək və digər əlavə şərtlərlə olur. Şəri südvermə həqiqət tapdıqda süd verən qadın süd əmmiş uşağın anası olur və o qadının bütün yaxınları o uşağın yaxınlarına çevrilir. Həmin qadın o uşağa nisbətdə onu doğan qadın qəbul edilir. Lakin buna baxmayaraq, o uşağı öz adına qeydiyyata saldıra bilməz”. Doğulduğu gündən övladlığa götürülmüş qız uşağını həddi-büluğa çatdıqdan sonra görmək barəsində suala Seyid belə cavab verir: “Sənin və sənin oğlanlarının
Yüklə 5,24 Mb. Dostları ilə paylaş:
|