Mustafa Kamal Atatürk 135 Türkiyə Cümhuriyyəti
Yüklə 1,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
M.K.Atatürk – 135 Türkiyə Cümhuriyyəti azərbaycanlı gənc tədqiqatçıların araşdırmalarında 168 vəziyyəti daha da pisləşməyə doğru gedirdi. Noyabr ayının 1-də Məclisin yeni iclası başladığı vaxtda Atatürkün yerinə ilk dəfə olaraq baş nazir İsmet İnönü çıxış etdi. Noyabrın 10-da bütün türklər Türkiyənin qurucusu vəfat etdi. ƏDƏBIYYAT 1.Bernard LEWIS. Modern Türkiyenin doğuşu, səhifə: 383, 384, 385, 386, 387. 2.İlber ORTAYLI.(1923). Cumhuriyyetin ilk yüzyılı 2023. 3.The economy of Turkey. 1951, s.9. ______________________ Nilufər MƏMMƏDOVA Bakı Dövlət Universiteti, Tarix fakültəsi, IV kurs tələbəsi E-mail:niluferaydın94@gmail.com ATATÜRK VƏ TÜRK TARIXI MƏSƏLƏLƏRI Elmi rəhbər: Sevinc RUİNTƏN Bakı Dövlət Universitetinin dosenti Atatürkçülük - həyata keçmiş qəhrəmanlıqdır. Açar sözlər: Atatürk, Türk Tarix Qurumu, “Türk Tarix tezi”, Ayşe Afet İnan (Uzmay), Tahsin Mayatepek, James Churchward, Mu qitəsi Atatürk Türkiyə Cümhuriyyətini bir hərbi-siyasi xadim olaraq qursa da, fəaliyyətinin sonrakı illərində, yəni 20-ci illərin ortala- rından elmin, mədəniyyətin, milli ictimai şüurun inkişafına və bü- tün bunlara nail olmaq üçün təhsilə ayrıca diqqət yetirmiş, bir çox mədəni-mənəvi tədbirlərin həyata keçirilməsinin təşəbbüsçüsü ol- muşdur. “Nə mutlu türküm deyənə” sözlərinin müəllifi olan Ata- türk türk kimliyinin düzgün dərk edilməsi, düzgün tanıdılması isti- qamətində bir sıra addımlar atılmasını vacib hesab etmişdir. Məsə- M.K.Atatürk – 135 Türkiyə Cümhuriyyəti azərbaycanlı gənc tədqiqatçıların araşdırmalarında 169 lən, Atatürkün mənəvi qızı, fransız məktəbində təhsil alan Ayşe Afet İnan (Uzmay) fransızca tarix kitablarında türk mədəniyyətinə yer verilmədiyini, türklərdən "ikinci dərəcəli, sarı irqdən olan isti- laçı barbar tayfa" olaraq bəhs edildiyini Atatürkə anladır. (Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, Ayşe Afet İnan sonralar tarix müəllimi kimi fəaliyyət göstərmiş, Türk Tarix Qurumunun sədrlərindən bi- ri, “Türk tarih tezi”nin həmmüəlliflərindən olmuşdur). Həmin ki- tablarda türklərin heç bir mədəniyyət yaratmamalarından əlavə, hətta qərbə yürüşləri zamanı həmin ərazilərdə mövcud mədəniy- yətləri məhv etdikləri qeyd edilirdi. Belə fikirlərlə qətiyyən razı olmayan, qədim türklərin dünya mədəniyyətinin formalaşmasında hansı dərəcədə iştirak etdiyini müəyyənləşdirmək istəyən Atatürk 20-ci illərin sonlarında türk tarixi ilə bağlı araşdırmalar başlatdı. Atatürk türk tarixi və mədəniyyəti ilə bağlı qərb tarix nəzəriyyə- lərinin yeganə doğru nəzəriyyələr olaraq qəbul edilməsinin, mək- təblərdə məhz onların tədris edilməsinin əvəzinə, milli tarixin ya- zılmasının yetişməkdə olan gənc nəslin milli ruhda tərbiyə alması baxımından daha düzgün olacağını hesab edirdi. Bu məqsədlə, Atatürkün səyləri nəticəsində Türk Tarih Ku- rumu yaradıldı. 1930-cu illərdə qərb tarixçilərinin fikirlərinə qarşı alternativ olaraq “Türk tarix tezi” orataya qoyuldu. Bu tezisə görə türklərin ataları Mərkəzi Asiyadan bir çox ərazilərə köçlər etmiş- lər. Dalğalar halında olan bu köçlərdə türklər getdikləri yerlərə öz mədəniyyətlərini aparmışlar. Onlar həmçinin qərb mədəniyyətinin formalaşmasında da yaxından iştirak etmişlər. Roma mədəniyyəti- nin əsasını qoyan etruskların da türklərlə əlaqəsi olduğu məlum- dur. Etrusk əlifbası və qədim türk əlifbasının müqayisəsində onla- rın demək olar ki, eyni olduğu ortaya çıxmışdır. Qeyd etmək la- zımdır ki, günümüzdə istifadə olunan latın əlifbasının kökündə etrusk əlifbası durur. “Türk tarih tezi”ndə türklərin dövlətçilik ta- rixi məsələlərinə də xüsusi diqqətlə yanaşılmışdır. M.K.Atatürk – 135 Türkiyə Cümhuriyyəti azərbaycanlı gənc tədqiqatçıların araşdırmalarında 170 Türk tarixində baş vermiş köçlər və türklərin ilkin məskənini araşdırar- kən James Churchwardın tədqiqat- ları Atatürkün diqqətini cəlb etmiş- di (The Lost Continent of Mu (1926); Books of the Golden Age (1927); The Children of Mu (1931); The Sacred Symbols of Mu (1933)). Churchward Hindistanda olan za- man Tibetli bir rahiblə tanış olur. Ondan üzərində qədim mədəniyyət- lər və dinlər haqqında məlumatlar olan daş kitabələr olduğunu öyrənir və bundan sonra burada qalaraq Naakal dilini öyrənir. Kitabələri oxuyarkən 70000 il öncə Mu qi- təsinin mövcudluğu haqqında məlumat əldə edir. Churchward Mu qitəsində mövcud olan sivilizasiyanın günümüzdə olan sivilizasi- yaya yaxın olduğunu iddia edirdi. Batmış qitə haqqında daha çox məlumat əldə etmək üçün o, başqa ölkələrdə də tədqiqatlarını da- vam etdirmişdi. Meksikada aparılan araşdırmalar nəticəsində Churchward belə qənaətə gəlir ki, bir Mayya məbədinin divarında yazılan yazı ilə Hindistandakı kitabələrin dili eynidir (bu yazıda da Mu qitəsinin batmasından bəhs olunurdu). Eyni zamanda Çində və Cənubi Asiyada “Qitəmiz batdı, biz də buraya gəldik” şəklində qayaüstü yazılar aşkar olunmuşdur. Alimlər tərəfindən təsdiq olunmuşdur ki, bu yazılı qayaların 14000 il yaşı var. Mu qitəsinin 12000 il əvvəl təbii fəlakət nəticəsində sulara qərq olduğu düşünü- lür. Lakin daha əvvəl burada insanlar digər qitələrə yayılaraq ko- lonoyalar yaratmışlar. Bəzi tədqiqatçılara görə, dünyanın fərqli qi- tələrində yaşayan müxtəlif xalqların dilində olan eyni mənalı “ata” kəlməsinin mövcud olması da bütün bu xalqların bir kökdən gəl- məsilə əlaqədardır. Verilən məlumatlara görə, qitədən köçlər əsa- sən Meksika, Mesopotamiya, Hindistan və Uyğur türklərinin yaşa- dığı ərazilərə olmuşdur. Türk Tarihinin Ana Hatları. (1931-1941-ci illərdə litseylərdə istifadə olunan tarix dərs kitabı Yüklə 1,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|