M.K.Atatürk – 135
Türkiyə Cümhuriyyəti azərbaycanlı gənc tədqiqatçıların araşdırmalarında
187
Асмер БАБАЕВА
Бакинский Государственный Университет
Исторический факультет, III курс
E-mail: babayeva167@gmail.com
О ПОЛОЖЕНИИ ТЮРОК
В СОЦИАЛИСТИЧЕСКОЙ БОЛГАРИИ
Научный руководитель: Ситара МУСТАФАЕВА
доктор философии по истории,
преподаватель Бакинского Государственного Университета
Ключевые слова: Турция, Болгария, положение тюрок, массо-
вая миграция, социалистическая Болгария
Как известно, турецкое завоевание Балкан началось в
середине XIV века. Турки называли завоеванные балканские
территории Румелией, или «землей римлян». Главным местом
расселения румелийских турков является Кырджалийский
округ и соседние с ним территории Родопских гор в Южной
Болгарии и вдоль реки Дунай на севере Болгарии. Румелий-
ские турки эмигрировали в Турцию из балканских госу-
дарств, получивших независимость после первой мировой
войны, и в 1925 году число эмигрировавших составило около
1,5млн. чел. По общим подсчетам, в 1923-1949 гг. Болгарию
покинуло 220тыс. румелийских турков. В 1949-1951 гг. была
следующая волна иммигрантов, численностью в 155 тыс. чел.
Численность иммигрантов могла быть и больше, если бы ту-
рецким властям дважды за этот период не пришлось закры-
вать международную границу.
В 1969 году, в период Т.Живкова, между Болгарией и
Турцией было заключено соглашение, согласно которому
болгарские граждане турецкого происхождения и имеющие в
Турции родственников, получили право на переселение в эту
M.K.Atatürk – 135
Türkiyə Cümhuriyyəti azərbaycanlı gənc tədqiqatçıların araşdırmalarında
188
страну. Данное право распространилось на 125тыс. человек,
из них 115 тыс. им воспользовались.
Для достижения монолитной болгарской нации в сере-
дине 80-х годов власти инициировали так называемый «воз-
родительный процесс». Употребляя понятие «возродитель-
ный процесс» болгарское правительство ссылалось на вторую
половину XIX века, которая считалась одним из знаменатель-
ных периодов болгарской истории. Это был период формиро-
вания национальных идей среди болгар, которые добились
духовной автономии от Османской империи, а также исполь-
зования болгарского языка при обучении и либерализации об-
щества. В соответствии с этим, в 1984 году правительство на-
чало важную программу болгаризации, или ассимиляции ру-
мелийских турок. Было сделано заявление о том, что все му-
сульмане Болгарии ведут свое происхождении от этнических
болгар, которые были насильственно исламизированы в ос-
манский период: следовательно, мусульмане должны «добро-
вольно» вернуть свои славянские имена, как часть процесса
возрождения нации. Коммунистическая партия Болгарии
объявила о своей готовности приветствовать тех, кто возвра-
щался в большую семью болгарской нации. В конце 1984- на-
чале 1985 г. более 850тыс. граждан в результате администра-
тивно-репрессивного давления были вынуждены сменить
свои мусульманские имена на славяно-болгарские. Болгариза-
ция предполагала не только смену имен, но и грубое вторже-
ние в веками складывавшийся жизненный уклад мусульман, в
их этнопсихологию, культуру. Кампания включала насильст-
венный отказ от публикаций и радиопередач на турецком
языке, замену турецких названий городов и сел на болгар-
ские. Преследовалось использование турецкого языка, даже в
быту, запрещалось ношение национальной одежды, выполне-
ние традиционных мусульманских обрядов. «Возродитель-
ный процесс» стоил жизни 50 мусульман. Интерпретации в
официальных и неофициальных документах усилили образ
M.K.Atatürk – 135
Türkiyə Cümhuriyyəti azərbaycanlı gənc tədqiqatçıların araşdırmalarında
189
турков как «врагов народа», Османское господство называ-
лось «турецкое иго».
В мая 1989 года лидер БКП Т. Живков (1954-1989)
заявил о том, что те кто считают себя турками имеют право
вернуться на земли своих предков и обратиться к президенту
Турции для обеспечения открытого доступа им. Летом 1989
года болгарское общество потряслось одним из драматичных
событий в его истории – массовой эмиграцией болгарских
турков в Турцию. Начиная с июня до августа, 344 000 человек
всех возрастов пересекли границу, оставив свои дома и иму-
щество.
Политические аналитики определяют массовую мигра-
цию, как одну из главных причин распада государственного
социализма в Болгарии в ноябре 1989. Правительство Т.Жив-
кова производило впечатление на болгарское общество, реп-
родуцируя историческую память о многовековом османском
иге на современных турков и использовало этот вопрос как
своеобразный клапан отвлекающая внимание граждан от
других острых проблем.
ЛИТЕРАТУРА
1. Болгария в XX веке. Очерки политической истории. М.,
2003
2. Гусейнова Л.Дж. Национальные меньшинства в странах
Центральной и Восточной Европы: 1945-2002: справочник.
Баку, 2005
3. Gaille M. Reshaping National Memory. The Policy of Bulga-
rian Government toward the Ethnic Turks in Bulgaria from 1984
to 1989, Balkan Forum , 1996
______________________
M.K.Atatürk – 135
Türkiyə Cümhuriyyəti azərbaycanlı gənc tədqiqatçıların araşdırmalarında
190
MÜNDƏRİCAT
19 may 2016-cı il
I Bölmə.
T
ÜRKIYƏNIN
C
ÜMHURIYYƏT DÖVR TARIXI
Batum konfransının Türkiyə və Azərbaycan üzrə nəticələri -
Aygün BAYRAMOVA (Bakı Dövlət Universiteti) ........................
6
Qars müqaviləsi -
Gülnar BƏŞIROVA, Turanə
MƏMMƏDOVA (Bakı Dövlət Universiteti) ..................................
9
Lozan konfransının Türkiyənin Cümhuriyyət tarixində rolu -
Nəsibə MIRZƏYEVA (Bakı Dövlət Universiteti) ..........................
11
XX əsr – XXI əsrin əvvəllərində Osmanlıda və Türkiyədə
dövlətçilik ideologiyaları haqqında (Osmançılıq – Kamalçılıq
– Yeni osmançılıq) -
Bənövşə SULTANOVA, Şahruz
SULTANZADƏ (Bakı Dövlət Universiteti) ...................................
14
Türkiyədə Azərbaycan siyasi mühacirətinin fəaliyyəti və
antisovet çıxışları -
Nuranə QASIMOVA
(Sumqayıt Dövlət Universiteti) .......................................................
17
Türkiyə və PKK terroru -
Nərgiz BABAXANI
(Bakı Dövlət Universiteti) ...............................................................
19
II Bölmə. T
ÜRKIYƏ
BEYNƏLXALQ MÜNASIBƏTLƏR SISTEMINDƏ
XX əsrin 20-30-cu illərinin birinci yarısında Türkiyə-İran
münasibətləri -
Sevinc İBADOVA
(Bakı Dövlət Universiteti, Sabah qrupu) .........................................
22
Türkiyə Cümhuriyyətinin xarici siyasəti: qonşularla
“0 problem” doktrinası -
İlahə KƏRİMLİ
(Bakı Dövlət Universiteti) ...............................................................
25
Türkiyə Cümhuriyyətinin beynəlxalq təşkilatlarda iştirakı -
Aygül ƏLIYEVA (Milli Aviasiya Akademiyası) ...........................
28
AB-nin Türkiyəyə münasibətdə “ikili standartlar” yanaşma-
sı -
Aygün ABDULLAYEVA (Bakı Dövlət Universiteti) .............
31
M.K.Atatürk – 135
Türkiyə Cümhuriyyəti azərbaycanlı gənc tədqiqatçıların araşdırmalarında
191
Müasir dövrdə Türkiyə xarici siyasətinin Uzaq Şərq vektoru
-
Nazlı QULIYEVA (Bakı Dövlət Universiteti) .............................
34
Türkiyə-Avropa Birliyi əlaqələri türkiyəli tədqiqatçıların
araşdırmalarında -
Aysel HƏSƏNLİ
(Hacettepe Universiteti, Ankara Türkiyə) .......................................
36
III Bölmə.
T
ÜRKIYƏ
-
A
ZƏRBAYCAN MÜNASIBƏTLƏRI
İkinci dünya müharibəsi illərində Türkiyəyə qarşı Sovet
iddialarının başlanması və Azərbaycan -
Samir
AĞABALAYEV (Bakı Ali Neft Məktəbi) .....................................
39
Azərbaycan-Türkiyə əlaqələrində enerji məsələləri -
Bəhruzə NƏHMƏTOVA (Dövlət İdarəçilik Akademiyası) ..
42
XX əsrin sonu – XXI əsrin əvvəllərində Azərbaycan -
Türkiyə siyasi-iqtisadi münasibətləri haqqında - Şahanə
İSMAYILOVA (Milli Aviasiya Akameiyası) .......................
44
Türkiyə-Azərbaycan siyasi münasibətləri - Ləman
AXUNDOVA (Milli Aviasiya Akademiyası) .......................
47
Ermənistan- Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə
Türkiyənin mövqeyi - Jalə HÜSEYNOVA
(Bakı Dövlət Universiteti) ......................................................
51
IV Bölmə.
A
TATÜRK VƏ BIZ
Atatürkdə müasir dövlət təsəvvürü –
Fəridə ALLAHVERDİYEVA (Bakı Dövlət Universiteti) .............
54
Atatürk və türk qurtuluş savaşı -
Xəyalə ƏSGƏRLİ
(Bakı Dövlət Universiteti) ..............................................................
57
Türk dünyasının natiqləri -
Firuzə ƏSGƏROVA
(Sumqayıt Dövlət Universiteti) .......................................................
60
Atatürk və türkçülük -
Fəridə NOVRUZOVA
(Bakı Dövlət Universiteti) ...............................................................
63
Türkiyə Cümhuriyyətinin sələfi Osmanlı dövləti A.Y.Krım-
skinin gözü ilə -
Ülkər KAZIMOVA
(Bakı Dövlət Universiteti) ...............................................................
65
M.K.Atatürk – 135
Türkiyə Cümhuriyyəti azərbaycanlı gənc tədqiqatçıların araşdırmalarında
192
Rza şah Pəhləvinin islahatlarında Atatürkün rolu –
Ağca BAXŞƏLIYEVA (Bakı Dövlət Universiteti) ........................
67
V Bölmə.
T
ÜRK DILINDƏ ÇIXIŞLAR BÖLMƏSI
Türk eğitim tarihinde Atatürkün yeri ve önemi -
Şebnem NARIMANLI (Bakü Devlet Üniversitesi) ........................
70
Türkiyenin Ortadoğudaki rölü hakkında –
Ahmed HASANOV (Bakü Devlet Üniversitesi) ............................
73
50 Yıllık Yeni Türk Gelişim Politikaları -
Ali ÇIRAK
(Bakü Devlet Üniversitesi) .............................................................
76
Türk kültürünə baxış -
Qəzənfər KƏRİMOV, Bəyim AĞASI
(Bakı Dövlət Universiteti) ...............................................................
80
VI Bölmə.
R
US DILINDƏ ÇIXIŞLAR BÖLMƏSI
Позиция Османской империи в дополнительном тайном
соглашении Брест-Литовского мирного договора
между Германией и Советской Россией –
Инсафали САМЕДОВ (Бакинская Высшая Школа Нефти) ......
82
Роль Османской Турции в достижении независимости
Азербайджанским государством в 1918 году -
Джахангир АЛИЕВ (Бакинская Высшая Школа Нефти) ..........
85
Вопрос о проливах в советско-турецких отношениях
(1945-1953) -
Гумру МАМЕДОВА
(Бакинский Государственный Университет) .............................
88
Ататюрк -
Лейла НАДЖАФОВА
(Азербайджанский Университет Языков) ..................................
91
VII Bölmə.
İ
NGILIS DILINDƏ ÇIXIŞLAR BÖLMƏSI
The role of oil factor in the strategic partnership between
Azerbaijan and Turkey -
Seyran SHARBATOV
(Baku Higher Oil School) ………………………………………...
94
Tension in Turkey-Russian Relations and future
expectations of relations -
Elmira HASANOVA
(Baku State University) …………………………………………...
96
M.K.Atatürk – 135
Türkiyə Cümhuriyyəti azərbaycanlı gənc tədqiqatçıların araşdırmalarında
193
Turkey’s support for Palestine -
Nigar HUSEYNOVA
(Baku State University) …………………………………………...
99
The Caucasus Islamic Army and its impact on geopolitical
processes in South Caucasus in the beginning of XX century
-
Guljannat HUSEYNLİ (Baku State University) ………………..
101
Falsified Genocide and Relationship between Azerbaijan
and Ottoman Empire by General G.Korganoff -
Farrukh
ALIYEV
(Baku Higher Oil School) ……………………………...
103
20 May 2016, Bakı
I Bölmə.
T
ÜRKIYƏNIN
C
ÜMHURIYYƏT DÖVR TARIXI
Türkiyənin boğazlar məsələsi Lozanna kofransında –
Nuranə HÜSEYNOVA (Bakı Dövlət Universiteti, Sabah qrupu) ..
105
Atatürk dönəmində türk xarici siyasəti -
Sona HƏSILOVA
(Bakı Dövlət Universiteti) ...............................................................
107
II dünya müharibəsi illərində Türkiyənin xarici siyasəti -
Orxan ƏZIMOV (Bakı Dövlət Universiteti) ...................................
110
Soyuq müharibə şəraitində Türkiyə Cümhuriyyətinin NATO-
ya üzv olması -
Aysel ƏSGƏRLI (Bakı Dövlət Universiteti) ......
112
Türkiyə Demokrat Partiyası dövründə -
Tahir BILALOV
(Bakı Dövlət Universiteti) ...............................................................
115
Türkiyə Cümhuriyyətində gender məsələsi, İSLAM dəyərləri
və milli adət-ənənələr -
Rauf HƏSƏNOV
(Bakı Dövlət Universiteti) ...............................................................
117
II Bölmə.
T
ÜRKIYƏ BEYNƏLXALQ MÜNASIBƏTLƏR SISTEMINDƏ
Türkiyənin xarici siyasətində “Kipr problemi” –
Fəridə ƏLİYEVA (Bakı Dövlət Universiteti, Sabah qrupu) ..........
120
Günümüzdə Türkiyənin Qafqaz siyasəti –
Yamən ABDULLAYEVA (Bakı Dövlət Universiteti) ...................
123
Rusiya-Türkiyə münasibətlərinə Ukrayna böhranının təsiri -
Türkan LƏTİFLİ (Bakı Dövlət Universiteti) ..................................
126
Türkiyə - Rusiya münasibətlərindəki gərginliyin ölkələrarası
iqtisadi münasibətlərə təsiri -
Zəvvar KƏRİMOV
(Bakı Dövlət Universiteti) ...............................................................
129
M.K.Atatürk – 135
Türkiyə Cümhuriyyəti azərbaycanlı gənc tədqiqatçıların araşdırmalarında
194
Türkiyə Respublikasınn düzənqurucu aktor olmaq iddiası -
Leyla NƏBIYEVA (Bakı Dövlət Universiteti) ...............................
132
Türkiyə - Ermənistan münasibətlərinin müasir problemləri -
Samirə ALLAHVERDIYEVA (Bakı Dövlət Universiteti) ............
135
III Bölmə.
T
ÜRKIYƏ
-
A
ZƏRBAYCAN MÜNASIBƏTLƏRI
XX əsrin sonu - XXI əsrin əvvəllərində Türkiyə - Azərbaycan
münasibətləri haqqında -
Yusif ƏLIYEV
(Milli Aviasiya Akademiyası) .........................................................
139
Tűrkiyə - Azərbaycan əlaqələrinin saxtalaşdırılması –
Cavad İSKƏNDƏROV (Bakı Ali Neft Məktəbi) ...........................
142
Türkiyə - Azərbaycan münasibətləri (gənc tədqiqatçıların
araşdırmalarında) -
Ülkər VƏLIZADƏ
(Milli Aviasiya Akademiyası) .........................................................
144
Beynəlxalq münasibətlər sistemində Türkiyə - Azərbaycan
münasibətləri -
Turqut ŞABANOĞLU
(Bakı Dövlət Universiteti, Sabah qrupu) ........................................
148
Azərbaycan – Türkiyə qardaşlığı tarixinə qısa baxış -
Güray
YILMAZ (Bakı Slavyan Universiteti) ............................................
150
IV Bölmə.
A
TATÜRK VƏ BIZ
Səbahəddin Əli və Atatürk -
Aysel ABBASLI
(Bakı Dövlət Universiteti) ...............................................................
155
N.Nərimanov - Atatürk -
Sevanə ABBASOVA
(Bakı Dövlət Universiteti) ...............................................................
158
Atatürk və Türkiyə Cümhuriyyəti -
Sabir KƏRIMOV
(Bakı Dövlət Universiteti) ..............................................................
161
Atatürk dönəmi Türkiyə Cümhuriyyəti (1923-1938) –
Fəridə ƏKBƏRLI (Milli Aviasiya Akademiyası) ..........................
164
Atatürk və türk tarixi məsələləri -
Nilufər MƏMMƏDOVA
(Bakı Dövlət Universiteti) ..............................................................
168
I türkoloji qurultay və Atatürkün dil siyasəti –
Tünzalə ÜZEYIROVA (Bakı Dövlət Universiteti) ........................
173
M.K.Atatürk – 135
Türkiyə Cümhuriyyəti azərbaycanlı gənc tədqiqatçıların araşdırmalarında
195
V Bölmə.
R
US DILINDƏ ÇIXIŞLAR BÖLMƏSI
Внешняя политика Турции после II Мировой войны:
путь в НАТО -
Вячеслав РОДИОНОВ
(Бакинский Государственный Университет) .............................
175
Азербайджано - турецкие отношения -
Наргиз АЛЕКПЕРОВА (Университет Хазар) ............................
178
Турецко-Азербайджанские отношения -
Фирангиз
ГУРБАНОВА (Бакинский Государственный Университет) ....
181
О некоторых вопросах внешней политики Турецкой Рес-
публики на современном этапе -
Нармин
МУТАЛЛИМЗАДЕ (Бакинский Государственный
Университет) .................................................................................
184
О положении тюрок в социалистической Болгарии -
Асмер БАБАЕВА (Бакинский Государственный
Университет) ................................................................................
187
M.K.Atatürk – 135
Türkiyə Cümhuriyyəti azərbaycanlı gənc tədqiqatçıların araşdırmalarında
196
Çapa hazırladı:
Lamiyə RUİNTƏN
Çapa məsul:
dos.Sevinc RUİNTƏN
t.ü.f.d.Səidə QULİYEVA
© Türk xalqları tarixi kafedrası
Mustafa Kamal Atatürkün 135 illik yubileyinə həsr olunmuş
“Türkiyə Cümhuriyyəti azərbaycanlı gənc tədqiqatçıların
araşdırmalarında” mövzusunda Respublika tələbə-gənclər
konfransı. Bakı Dövlət Universiteti, 19-20 May 2016-cı il.
Bakı, Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2016. – 196 səh.
Çapa imzalanmışdır: 10.05.2016
Kağız format: 60x84 1/16
Həcmi: 12,25 ç.v. Sayı: 120
“Ləman nəşriyyat poliqrafiya” MMC-də hazır
Depozitivlərdən çap olunmuşdur. Bakı - 370148, Z.Xəlilov küçəsi23
Dostları ilə paylaş: |