N. M. Yusifov, K. Ş. DaşDƏMİrov
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
358 gəlməsi asetil-KoA ATF-in və aktiv CO 2 -nın asetil-KoA karboksi- laza fermentinin katalitik təsiri ilə baş verir. Müəyyən edilmişdir ki, malonil-KoA hüceyrələrin sito- plazmasında onun sintezinə sərf olunan asetil KoA isə mitoxon- drilərdə əmələ gəlir. Asetil-KoA-nın mitoxondriyalardan sitoplaz- maya keçməsinə (irimolekullu birləşmələr mitoxondrilərdən keçə bilmir) oksalat sirkə turşusu ilə birləşərək keçir. Bu prosesə 1 mol ATF sərf olunur. Malonil KoA alifatik turşuların biosintezində mərkəzi rol oynayır. Malonil KoA yağ turşularının sintezində birbaşa asetil KoA ilə reaksiyaya girmir. Əvvəlcə asetil malonil KoA asildaşı- yıcı zülal (ADZ) ilə əvəzetmə reaksiyalarına girirlər aktivləşirlər. ADZ (acil carrier protein) heyvan hüceyrələrinin protoplazma- sında və mikroorqanizmlərdə aşkar edilmişdir. O molekul sonlu- ğunda aktiv sulfihidril (─SH) qrupları daxil olan maddədir. Onun quruluşu aşağıdakı kimidir. Asetil Ko-A –nın ADZ ilə reaksiyasına asetil-transasilaza, CO O CH 3 H O O CH−CH 2 −O−P−O−CH 2 −C−−C−C−NH−CH 2 −CH 2 −C−NH−CH 2 −CH 2 −SH NH OH CH 3 OH ADZ polipeptid zənciri O Asetil-KoA- CH 3 −C~S−KoA + CO 2 + ATF karboksilaza O HOOC−CH 2 −C~S−KoA + ADF + H 3 PO 4 Malonil-KoA 359 malonil Ko A-nın müvafiq reaksiyasına isə malonil transasilaza fermentləri kataliz edirlər. Bu proseslər bir sıra mərhələlərdən ibarətdir. 1. Birinci mərhələ asetil-Ko A molekulundan sirkə turşusu (asetil) qalığının transilaza fermentinin təsiri ilə 3-ketoasilsin- tetazanın (E kond ) sulfhidril (─SH) qrupuna ötürülməsi ilə başlayır (birinci monomerdən). 2. İkinci mərhələdə ADZ molekulunun aktiv tutucu sonlu- ğu ikinci monomerdən transasilaza fermentinin katalitik təsiri ilə molonil-Ko A molekulundan molonil molekulunu qopardıb özünə birləşdirir. 3. Üçüncü mərhələ kondensasiya mərhələsi adlanır. Kondensləşdirici 3-ketoasilsintetaza fermentinin (E kond ) təsiri altında molonil-ADZ molekulundan 3-ketobutiril ADZ molekulu əmələ gəlir. Göstərilən bisintez reaksiyalarında karbon dioksid katali- zator rolunu oynayır. Hər iki karbon zənciri sintez olunarkən CO 2 molekula azad olur (ayrılır). O O CH 3 −C~S−KoA + HS−E kond Transferaza CH 3 −C−E kond + HS−KoA Asetil-KoA Asetil-E kond O HOOC−CH 2 −C~S−KoA + HS−ADZ Transilaza Malonil-KoA O HOOC−CH 2 −C~S−ADZ + HS−KoA Malonol-ADZ 360 4. Dördüncü mərhələdə 3-ketobutiril ADZ NADH+H + təsirindən reduksiya olunur. 5. Beşinci mərhələdə əmələ gəlmiş 3-oksibutiril-ADZ molekulu 3-asildehidrotaza fermentinin təsiri altında dehidrota- siyaya uğrayaraq doymamış karbonil-ADZ molekuluna çevrilir. 6. Altıncı mərhələdə karbonil-ADZ enoilreduktaza (dehid- H O CH 3 −C−CH 2 −C~S−ADZ 3-Oksiasildehidrataza OH 3-Oksibutiril-ADZ H O CH 3 −CH=CH−C~S−ADZ + H 2 O Krotonil-ADZ O O 3-Ketoasetilreduktaza CH 3 −C−CH 2 −C~S−ADZ + NADFN + H + H O CH 3 −C−CH 2 −C~S−ADZ + NADF + OH 3-Oksibutiril-ADZ O O HOOC−CH 2 −C~S−ADZ + CH 3 −C~S−E kond 3-Ketoasilsintetaza Malonil-ADZ Asetil-E kond O O CH 3 −C−CH 2 −C~S−ADZ + HS−E kond + CO 2 3-Ketobutiril-ADZ Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|