Naqil-maqallarda sóylew ádebi máseleleri Reje

Juwmaqlaw
Qaraqalpaqlar uzaq dáwirlerden baliqshiliq kásibi menen shuǵillanadi. Aral hám Amiw boylarin jaylaǵan xaliqtiń táǵdirinde xojaliqiń basqa túrleri menen bir qatarda baliqshiliq ta áhmiyetli rol oynaǵan. Usiniń natiyjesinde xaliqtiń arasinda obiekti baliq hám baliqshiliq bolǵan, biraq uluwma omirdi, turmisti, kún keshiruvdi keńmánilik penen soz etetuǵin , xalqimiz tárepinen jiyi aytilatuǵin minaday naqil-maqllar dóregen. ,,Eki kemeniń basin uslaǵan suwga ketedi’’ ,,Kemege mińgenniń jani bir,telpek kiygenniń ari bir’’, ,,Baliqshi baliqshini uzaqtan taniydi’’ ,,Segiz qirli baliqdi toǵiz qirli baliq aladi’’ SHortanniń ańilǵani baliq ‘’. Bul naqil-maqllarda adamzat ómirde xarakterli bolǵan úlken moralliq , etikalqi máselelr kóterilgen.
Eski zamanlardan xalqimizdiń turmisinda orin alip kiyatirǵan kásiplerdiń birewi ańshiliq. Bul kásip haqqinda dóregen naqil-maqallarda adam omiriniń, adam taǵdiriniń názik, eń qiyin táreplerine názer awdarip,ańshiliqqa baylanisli aytilajaq piker toliq túsinikli hám kórkem etip bayanlanadi. Misali ,,Sasqan úyrek aldinan da, artinan sa súńgiydi’’ ,, Asiqpaǵan arbali qoyanǵa jetedi’’
,,Dunyani suw alsa da,uyrekke bir pul’’ qusaǵan naqil-maqallardiń ideyaliq mazmuni shártli tematikaliq bóliniwinen anaǵurlim keń. Bul naqil-maqlillardiń hárqaysininń konkret mazmuninan bzasqa astarli mánileri tolip atir. Sonliqtan olardiń hárqaysiain sol astali sirlari boyinsha sáykes keletug;in ha;rqanday orinlarda paydalanatuǵin boladi.


Paydalanilǵan ádebiyatlar

1. 
   Қарақалпақ фольклоры. Н.,2008. 18-20 томлар
   
2. 
   Тәжимуратов Ә. Қарақалпақ халық педагогикасы. Н.,1996. 34-бет.
   
3. 
   Жумашева Г., Барыбина Н.С. Балалар турмысында халық дөретпелери. Н.:Қарақалпақстан, 1995.
   
4. 
   Қарақалпақ аўызеки халық дөретпелери. Дүзиўши К.Мәмбетназаров. Нөкис, 1990.
   
5. 
   Қарақалпақ фольклоры. Н.,2008. 18-20 томлар
   
6. 
   Қарақалпақ аўызеки халық дөретпелери. Дүзиўши К.Мәмбетназаров. Нөкис, 1990.
   
7. 
   Тәжимуратов Ә. Қарақалпақ халық педагогикасы. Н.,1996. 34-бет.
   
8. 
   Қайырбаев Ж., Сапарбаев Т. Оқыўшыларға қарақалпақ халың ертеклери арқалы әдеп-икрамлылық тәрбиясын бериў (Методик қолланба). Нөкис, 2001.7-бет.