Navoiy davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Rual Amundsen
- Robert Skott
| Ernst Shelkton
“Nimrod” paroxodida 1908 yil yanvarida Ross dengiziga boradi va Mak-Merolo bo’g’ozida qishlaydi. 1908 yilning 10 martida T. Devid , D. Mouson va Shelktonning boshqa yana 4 yo’ldoshi Erebus (4070 m) ga chiqishadi. Bahorda (oktabr oxirida) Shelkton 3 yo’ldoshi bilan Manchjuriya ponilariga bog’langan chanalarda janubiy qutbga borishga harakat qiladi. Lekin ponilar juda ko’p oziqlanishini va o’lgan yoki muzlagan hayvonlar go’shtini yemasligini e’tiborga olmagan edi. 84 0 parallelda ponilarning barchasi o’ladi. Ular qiyinchilik bilan 88 0 23 1 janubiy kenglikkacha (qutbdan 180 km uzoqlikda) yetib kelib ortga qaytishga majbur bo’ladilar. Shelkton yo’qligida Tomas Devid va Duglas Mouson 1909 yilning 16 yanvarida janubiy magnit qutbining o’sha vaqtda joylashgan o’rnini topishadi. 72 0 25 1 janubiy kenglik, 155 0 16 1 sharqiy uzoqlik, 2213 m balandlik. 1910 yilda norveg Rual Amundsen “Fram” kemasida yo’lga chiqadi va 1911 yil 14 yanvarida Kitli buxtasida to’xtab, “Franxeym” qishki lagerini tashkil etishadi. Rual Amundsen janubiy qutbga boorish uchun Shelkton va Skottga nisbatan yaqin yo’lni tanlagan edi. Shuningdek juda aniq yo’lni hisoblab chiqqan edi. 80 0 va 85 0 janubiy kengliklar orasida har bir gradusda u oziq-ovqat va yoqilg’I saqlanadigan omborni oldindan tashkil etgan va ularga uzoqdan ko’zga tashlanish uchun mahkam qilib bayroqlar o’rnatgan edi. Janubiy qutbga borish uchun Amundsen 1911 yilning 19 oktabrida 4 o’rtog’i va itlarga bog’langan chanalarda yo’lga chiqadi. 85 paralleldan so’ng Ross shelf muzligidan Koroleva Mod tog’iga ko’tariladigan og’ir yo’l boshlanadi. Platoda oziq-ovqat va yoqilg’i kam Rual Amundsen qolgandan so’ng Amundsen bir nechta itni o’ldirib ularning go’shtini yeyishadi. Plato ustida ular 2300 m dan 3300 m gacha ko’tarilishadi, so’ngra pastga tusha boshlaydilar. Norveglar Janubiy qutbga 1911 yilning 15-16 dekabrida yetib kelishadi va Norvegiya bayrog’i o’rnatilgan Palatka qurishadi. 17 dekabrda Shimolga yo’nalib, har uch kunda it o’ldirib, yaqin omborgacha yetib kelishadi. Borish va qaytish uchun 2800 km masofani o’tib Amundsen va ortoqlari 100 kunlik poxoddan keyin 1912 yilning 25 yanvarida Kitli buxtasiga yetib kelishadi. Robert Skott motorli chana, hind ponilari va itlarda Shelkton yo’li orqali janubiy qutbga boorish uchun 1911 yilning 2 noyabrida yo’lga chiqadi. 83 parallelda motorli chanalarni tashlashga, otlarni esa sirpanchiqda yurolmagani uchun o’ldirishga majbur bo’lishadi. 85 0 parallelda Skott 4 kishini, 87 0 30 1 da yana 3 kishini ortga qaytarib yuborishga majbur bo’ladi. Janubga 5 kishi: Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|