suvarılması. –Hər yeri eliyip selləmə.
SESƏ//SESON (Dırnıs) – mişar. –Sesəynən taxda
doğrillər.
SEŞMƏ I (Şərur) – qırma.
SEŞMƏ II (Naxçıvan) – dağınıq, hər şeyin ortada
olması. –Bı nədi bıraların günü, seşmədi.
SEVİD (Nehrəm) – söyüd. –Bizim yol pütün sevid
ağacıdı.
SEYFİ (Külüs) – qoz növü.
SEYİN//SEHİN (əksər şivələrdə) – tas, dərin qab. –
Seyin d
ərin qabdı, içində qartop, soğan soy, nə isdəsən yığ.
SƏCƏLƏ (Ordubad) – cavan adamın qəbri üzərinə
sancılan söyüd ağacı.
SƏDDƏ (Ordubad) – böyük çillənin sonunda xalq
arasında qeyd olunan bayram. –Səddəni əzəldən böyüx' çillə
çıxanda qeyd eliyərdıx.
SƏDƏMƏ (Naxçıvan) – zərər. –İşin olmasın, sədəməsi
s
ənə dəyər axırı.
SƏKMƏX' (Türkeş) – naxışın ilk ilmələrini vurmaq. –
Anam g
əzməsini səkir sora biz də araları doldururux.
SƏKİ I (Şahbuz) – tövlədə yatmaq üçün yerdən bir az
hündür sah
ə. –Səkidə qışda nökər-nayıp yatarmış əvvəllər.
SƏKİ II (əksər şivələrdə) – guya ki. –Səki gəlip ma:
köməx' eliyəciydi. –Gəldilər şəklimi çəkdilər, səki kinоyа
vеrəcəх'lər.
233
SƏKİL (Şahbuz) – ayaqlarında ağ tükü olan at. –Bir
s
əkil atdı, qaçanda qışdarın görməx' olmur.
SƏKÜ (Şərur) – evin qabağında ayaqqabı çıxarılan yer.
–
Başmağıvı səküdə çıxart gəl.
SƏQƏRXANA (Ordubad) – üstü örtülü çeşmə. –Uşəği
gönd
ər qəşsın səqərxanadan su gətsin.
SƏQQƏ (Naxçıvan) – uşaqların oyunda istifadə
etdikl
əri yastı, balaca daş. –Səqqəni atıllar, sora birqışdı
oynuyullar.
SƏQQƏT I (Saltaq, Teyvaz) – uçurum. –Dədəmgilin
k
əndinə gedən yol səqqətdi.
SƏQQƏT II (Çərçiboğan, Naxçıvan) – şikəst, əlil. –
F
ərzalı:n oğlu o vaxdı Sədərəx'də döyüşürdü, elə odu-bıdı
s
əqqət qaldı yazıx bala.
SƏLAMI (Dəstə)//ŞƏLƏLİ (Naxçıvan) – şaftalıya
oxşayan gözəl iyli meyvə. –Səlamı peyvas meyvədi da.
SƏLƏK (Naxçıvan) – pendir küpəsinin ağzına
bağlanan heyvan dərisi. –Sələyi pənir, yağ, doşap nə olsa onun
ağzına bağlıyırıx.
SƏLƏSOVLAMAX (Naxçıvan)//SƏRƏSAVLAMAX
(
Şahbuz) – hamarlamaq. –Torpağı sələsovlamışıx.
SƏLLƏMƏ (Naxçıvan)//SƏLİMİ (Ordubad) –
özbaşına adam. –Elə bilginən səlləmə atdı, hara gəldi baş alır
gedir.
SƏLLƏMƏ BURАХMАQ//SЕLLİMİ (Оrdubаd) –
suyu özbаşınа burахmаq. –Əhməd suyu zəmiyə sеllimi
234
burахıbdı.
SƏMƏ (Naxçıvan) – səfeh, axmaq. –Qız elə bil səmədi,
sözü d
ə başa tüşmür.
SƏMİZ//SƏMRİMİŞ//SEMİZ (Culfa, Ordubad) –
kök, gümrah heyvan.
SƏNGƏH (Ordubad) – lavaş şəkilli çörək. –Səngəh də
lavaşa oxşuyur elə.
SƏNGİMƏX' (əksər şivələrdə) – ara vermək, azalmaq.
–Diy
əsən yağış birəz səngidi axı.
SƏR (Babək, Culfa, Şahbuz) – zənciri boyunduruqda
h
ərəkət etməyə qoymayan dəmir hissə. –Sər qoymaz zəncir
d
ərbəşə.
SƏRAB (Kotam) - əkinə verilən üçüncü su. –Sərabdan
sonra ta buğdə qaraul gösdərməyə başdiyəcax.
SƏRÇİ (Şərur) - əkin yerinin qurtaracağında suyun
başqa sahələrə keçməməsi üçün qazılmış kiçik arx. –Sərçi
imkan vermir ki, su axsın o biri yerə.
SƏRDƏN//SƏRDAN (Vayxır) – qoyun sağlan yer. –
Heyvanı sərdəndə sağıllar. –Kеçən il sərdаndа bеş yüz sаğmаl
qоyun sаğdırdım.
SƏRXOV (Biçənək) – səpindən sonra sahədə görülən
iş.
SƏRKAR (Gömür) – keçmişdə varlıların sürüsünə
cavabdeh şəxs, baş çoban. –Sərkar keşmişdə varıydı, indi ta
h
ərə öz heyvanına ancax baxır.
235
SƏRLİ (Ordubad) – kobud, qaba. –Sərli adəmnən
m
ə:mki tutmaz.
SƏRMƏ (Naxçıvan) – boyunbağı. –Nənəmin bir
q
ədimi sərməsi var.
SƏRMÖHRƏ (Sirab) – axırıncı möhrə, hörgü.
SƏRNİC (Camaldın) – süd sağmaq və qatıq çalmaq
üçün iki qulplu saxsı və ya mis qab. –Sərnicdə anam qatıx
çalıp.
SƏRYANDAR (Axura) – işsiz, bekar gəzən adam. –
Bel
əcə səryandar dolanır illərdi.
SƏVƏRƏ (Bist, Qaraçuq, Şərur)// CƏVƏRƏ (Nursu,
Tivi) –
çubuqdan hörülmüş səbət və ya sini. –Səvərə yeka
qabdı, nə isdəsən yığ içinə.
SƏVİNCƏRƏX' OLMAX//SƏVİNCƏX' OLMAX
(Bab
ək, Culfa, Naxçıvan) – sevinmək. –Eşitdim uşaxlar
g
ələcəx', səvincəx' oldum.
SƏY (Maxta) – ахmаq, dəli, аğılsız. –Bizdərdə
çохdаnışаn аdаmа də:llər: “Hеç аğlı yохdur, səy kimin
dаnışır”.
SƏYƏN (Ordubad) – çini yemək qabı. –Səyən içində
xor
əx' yeməx'dən yanadı.
SƏYMÜRƏ (Xanlıqlar) – еvin üstünə döşənmiş аğаcın
kərpiclə hörülmüş аrа hissəsi.
SƏZBARAN (Qıvraq) – bərk yumurta.
SIÇАNCIХ (Culfa) – qоyunun dırnаqlаrı аrаsındа yаrа.
236
–
Sıçаncıх qоyunun аyаğındа оlur.
SINIXMAX
(Naxçıvan) – arıqlamaq. –Yazıx arvad üş-
dört günün içind
ə sınıxıp.
SINQIN (C
əhri) – yaralı. –Səhnənin qəlbi sınqındı,
cavannıxdan əri ölüp.
SIPA (
əksər şivələrdə) – eşşəyin balası, (eyni zamanda
söyüş mənasında da işlənir). –Sıpa kimin başın salıb aşağı,
adama salam da verm
əx' isdəmir.
SIRFА (Babək, Şаhbuz, Şərur) – üzərinə un tökülən və
ələnən pаrçа, süfrə. –Sırfanı apar çırp gətgə aç gənə yerə.
SIRINSIMAX (Bab
ək, Culfa) – köhnəlmək, qalıb
qurumaq, b
ərkimək. –İşıx geşdi, çöçələr qaldı peşdə sırınsıdı.
SIRTIX (
əksər şivələrdə) – üzlü, utanmaz. –Həsənəli
çox sırtıx adamdı.
SIRTILMАХ (əksər şivələrdə) – аçılışmаq. –Sözü
də:ndə diqqətlə qulаq аs, sırtılmа.
SIZQI (Bulqan, Tumbul) – az-az. –
Bulağın gözü
quruyup, bir sızqı su gəlir.
SİBİR//SİVİR (Daylaqlı) – üçillik buruq təkə. –Sibir üş
yaşında geçidi.
SİCİLLƏMƏ (Naxçıvan, Vayxır) – uzun-uzadı. –
Xatalı kimin mən də yubanıram bı da durup sicilləmə danşır.
SİFDƏ I (əksər şivələrdə) – birinci, əvvəl. –Sifdə elə
bildim m
ənnəndi.
SİFDƏ II (Babək, Culfa) – al-verdə ilk satılan mal. –
237
Dostları ilə paylaş: |