Naxçıvan Dövlət Universiteti. III naxçıvan Beynəlxalq arıçılıq konfransı

- 7 -
 
 
DUYGU SÖNMEZ 
AHMET DODOLOĞLU  
BERNA STEINMAN EMSEN 
Atatürk Universitesi, Erzurum-Türkiyə 
 
THYMOL VE THYMOL AKTİF MADDELİ ÜRÜNLERIN ARI AKARINA (Varroa 
destructor Anderson&Trueman) KARŞI ETKISI  
  
Anahtar Kelimeler: Varroa destructor, thymol, thymovar, apiguard, etkinlik 
Keywords: Varroa destructor, thymol, thymovar, apiguard, efficacy 
Bal arısı kolonilerinde arı akarı (Varroa destructor) ile mücadelede toz thymol, Thymovar 
ve Apiguard ilaçlarının etkinliği  ve koloni gelişimine olan etkileri  araştırılmıştır.  İlaçlama sonrası 
en  iyi  sonuç  toz  thymol  (%92.03)  ve  Thymovar  grubunda  (%83.60)  elde  edilmiştir.  Apiguard 
grubunda ise etkinlik %76.08 olarak tespit edilmiştir.  
Araştırmada  kullanılan  toz  thymol  ve  thymol  aktif  maddeli  Thymovar  ve  Apiguard 
uygulamalarının, kapalı yavru üretimine ve arı populasyonuna negatif etkisi gözlenmemiştir.  
EFFICACY OF THYMOL AND THYMOL ACTIVE INGREDIENT PRODUCTS AGAINST OF 
PARASITIC MITE (Varroa destructor Anderson&Trueman) 
Effects of powdered thymol, Thymovar and Apiguard for the control of the honey bee parasitic mite 
Varroa  destructor  and  colony  growth  parameters  were  evaluated  in  this  research.  The  best  results 
were  obtained  with  powdered  thymol  (92.03%)  and  in  Thymovar  (83.60%).  The  efficacy  of 
Apiguard was 76.08%.  
Applications  of  powdered  thymol  and  thymol  active  ingredient  products  used  in  this  research  did 
not show any negative effects on the brood area and bee populations. 
Keywords: Varroa destructor, thymol, thymovar, apiguard, efficacy 
1. GİRİŞ 
Arı hastalık ve zararlıları koloni pupulasyon gelişimini önemli ölçüde etkileyen, verimliliği azaltan, 
arı sağlığını doğrudan etkileyen çok önemli bir sorundur. 
Varroa  paraziti  kolonilerde  yavru  üretimi  ve  ergin  arı  populasyonunun  azalmasına,  arıların  uçuş 
etkinliğinin  düşmesine,  tarlacılık  etkinliğinin  azalmasına,  enfeksiyonlara  karşı  doğal  direncin 
kaybolmasına,  enfeksiyon  kaynağı  oluşturmasına,  yaşam  süresinin  kısalmasına,  tek  kanatlılık, 
küçük  kanat,  küçük  abdomen,  pupa  ölümlerine,  arılarda  %25  oranında  canlı  ağırlık  kaybına  ve 
%60’a  varan  protein  kaybına,  koloni  gelişme  hızında  ve  üretim  etkinliğinde  azalmaya,  erkek 
arılarda sperm üretiminde düşmeye ve kış  kayıplarının artmasına sebep olmaktadır (Shimanuki  et 
al. 1992; Anonymous 2000; Goodwin and Eaton 2001). 
2. Materyal ve Metod 
Araştırma, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Uygulama Çiftliğine ait 20 bal arısı (Apis mellifera 
L.)  kolonisinde  yürütülmüştür.  Deneme  24  Nisan  2015  tarihinde  başlamış  ve  30  Ekim  2015 
tarihinde  son  bulmuştur.  Varroa  destructor  parazitine  karşı  mücadelede  eterik  yağ  gruplarından 
thymol ve thymol içerikli (Apiguard, Tyhmovar ve Toz Tyhmol) kullanılmıştır.  Deneme öncesinde 
bütün  koloniler,  arılı  çerçeve  sayısı  (adet)  ve  yavrulu  alan  büyüklüğü  (cm
2
)  bakımından 
eşitlenmiştir. Bu amaçla, aynı gün ve çevre şartlarında, her koloninin aynı miktar kuluçka alanına 
ve  8-9  çerçeve  arı  varlığına  sahip  olması  sağlanmıştır.  Diğer  taraftan,  koloniler  varroa  bulaşıklığı 
bakımından kontrol edilmiş ve bulaşıklık oranları birbirine yakın 20 adet arı kolonisi 5 kolonilik 4 
gruba ayrılmıştır. 
Araştırmada, thymol içerikli ürünlerden Apiguard, Thymovar ve toz thymol (sigma) beşer kolonide 
kullanılmıştır.  Böylece,  3x5=15  uygulama  ve  bir  kontrol  grubu  olmak  üzere  toplam  20  kolonide 
çalışılmıştır. Kartonlar üzerine dökülen  Varroa’lar ışık altında sayılmış ve sayılan  Varroa’lar üçe 
bölünerek bir günde düşen Varroa sayısı tespit edilmiştir. 
Araştırmada kullanılan toz thymol, Apiguard ve Thymovar muamelelerinin Varroa üzerine etkinlik 
derecelerini  değerlendirmek  ve  bu  uygulamalara  rağmen  kolonilerde  kalan  Varroa  parazitlerini 
öldürmek icin, sistemik etkiye sahip 20x10 cm boyutlarında hazırlanmış beher karton plaka 265 mg 

---

- 8 -
 
 
Amitraz ihtiva eden Rulamit®-VA kullanılmıştır.  
Verilerin  istatiksel  analizi  SPSS  13.0  istatistik  paket  programında  yapılmıştır.  Araştırma 
kapsamında kullanılan organik bileşiklerin yüzde etkinlik oranına arc.sin
/100 transformasyonu; 
normal dağılıma uyum  göstermeyen  yavrulu alan miktarı, petek gözlerindeki  Varroa sayısı ve arı 
varlığı  sayısına  ait  verilere  ise  heterojenliği  azaltmak  için  logaritmik  transformasyon  (Log10) 
uygulanmıştır. Elde edilen bu verilerin analizinde Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA/one way) 
kullanılmıştır.  Etkisi  önemli  bulunan  özelliklere  ait  ortalamalara  Duncan  çoklu  karşılaştırma  testi 
uygulanmıştır (Duncan 1995). 
3. ARAŞTIRMA BULGULARI ve TARTIŞMA 
3.1. İlaçlama öncesi kolonilerde Varroa bulaşıklık oranının belirlenmesi 
Araştırmada  kullanılan  toplam  20  bal  arısı  kolonisinde,  varyans  analizi  sonucuna  göre,  sonbahar 
döneminde  ilaç  uygulamalarından  önce  Varroa  bulaşıklık  değeri  bakımından  deneme  grupları 
arasında önemli bir farklılık olmadığı (Tablo 1); grupların ortalama Varroa bulaşıklık değerlerinin 
34.20±8.63 ile 22.20 ± 2.80 arasında değiştiği saptanmıştır (Tablo 1). 
 
Tablo  1.  İlaçlama  öncesi  koloni  gruplarına  ait  Varroa  bulaşıklık  değerleri  (adet)  ve  thymol 
uygulamalarına ait kolonilerde ilaçlama öncesi ve sonrası ortalama kuluçka alanları (cm2) 
 
Gruplar 
 
 
n 
İlaçlama Öncesi  
Varroa                          
Bulaşıklık 
Değerleri (Adet) 
 İlaçlama Öncesi 
İlaçlama Sonrası 
 
 
 
TT 
5 
34.20±8.63 
ns
 
2867.40 ± 244.45 
ns
 
   1042.326 ± 
41.47 
ns
 
AP 
5 
31.40 ± 5.62 
3155.95 ± 71.40 
ns
 
1027.906 ± 38.07 
TH 
5 
29.60 ± 6.67 
3013.03 ± 73.34 
ns
 
1036.127 ± 39.49 
K 
5 
22.20 ± 2.80 
3023.47 ± 73.34 
ns
 
969.300 ± 31.35 
Toplam  
20 
29.35 ± 3.06 
3014.96 ± 71.43 
1008.33 ± 18.45** 
 
İlaçlama  öncesi  ve  sonrası  kuluçka  miktarlarının  karşılaştırılması  (sütunlar  arası),**p<0.01, 
ns
: 
Önemsiz 
İlaçlama öncesi (18 Mayıs 2015) tarihinde yapılan ilk Varroa sayımlarında, 20 kolonide toplam ölü 
akar  sayısı  koloni  başına  ortalama  29.35±3.06  adet  olarak  bulunmuş  ve  bu  miktar,  Gregorc  and 
Planinc  (2004),  tarafından  21  kolonide  ilaçlama  öncesi  koloni  başına  düşen  günlük  akar 
miktarından (60.00±40.84) düşük çıkmıştır. Araştırmacılar ilaçlama öncesi gruplar arasında Varroa 
bulaşıklığı bakımından bir fark olmadığını bildirmişlerdir. 
3.2. Bal arısı kolonilerinde ilaçlama süresince dökülen Varroa sayısı (adet) 
Deneme kolonilerinde her bir ilaç uygulamasından bir hafta sonra dökülen ortalama toplam Varroa 
sayısı bakımından gruplar arasındaki fark istatistiki olarak önemli (p<0.01) çıkmıştır. İlk, ikinci ve 
son  hafta  toz  thymol  ve  thymol  içerikli  ürünler  sonunda  elde  edilen  ortalama  varroa  sayıları 
arasında  fark  çıkmazken,  organik  ilaçlar  ile  kontrol  grubu  arasındaki  fark  önemli  bulunmuştur. 
Üçüncü haftada en yüksek varroa sayısı (239.2±83.2) TT grubunda elde edilmiş ve kontrol grubu ile 
arasındaki fark çok önemli (p<0.01) çıkmıştır (Tablo 2). 
Toz thymol ve thymol içerikli ilaç gruplarında, ikinci hafta sonunda dökülen en yüksek akar sayısı 
(181.80±41.7)  TT  grubunda  elde  edilmiş  ve  gruplar  arasındaki  fark  çok  önemli  (p<0.01) 
bulunmuştur. 
 
 
y
x
S
x

x
S
x

x
S
x


---