Neft maşinqayirma klasteri: beynəlxalq təCRÜBƏNİn təDQİQİ
Yüklə 499,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
30
“Nefteqazmaş” SC (Ust-Kamenoqorsk ş.), “Almatinsk ağır maşınqayırma zavodu” SC, “Belkamit” BM SC, “Maşınqayırma zavodu” SC, “İmstalkom” ASC (Almatı ş.), “AtırauNefteMaş” MMY, “Semipalatinsk armatur zavodu” ASC, “Kazaxstankabel” ASC (Seminapalatinsk ş.), “Kazenergokabel” ASC (Pavlodar ş.) və bir sıra digərlərdə prioritet qaydada istehsalat inkişaf edəcəkdir: - quyuağzı avadanlıq, o cümlədən fəvvarə və bağlayıcı fitinqlər (armatur), sütunlu başlar, əks klapanlar, atılmaya qarşı və digər avadanlıq; - qazma iskənələr, hidrofikasiya olunmuş qazma qurğular, inklinometrik modullar; - modernləşdirilmiş mancanaq dəzgahlar; - quyu ştanqlı, dalma və digər tip nasoslar və nasos fitinqlər (aqreqatlar), nasoslu ştanqlar; - rektifikasiya edilmiş sütunlar, boru dəstələr və istilik mübadiləçilər, kriogen tanklar; - mexanikləşdirilmiş boru və ştanq daşıyıcıları, sementləşdirilmiş fitinqlər (armatur), quyuların diaqnostikası üçün laboratoriyalar; - neft quyularının təmiri üçün zəruri olan avadanlıq və alətlərlə komplektdə qurğular; - neft və qazı nəql etməyə hazırlanması üçün avadanlıq, izolyasiya materiallar, həmçinin karbohidrogen xammalının emalı üçün kiçikqabaritli modul kompleksləri; - zəruri çeşidinin kabel-naqilli məhsul; - içməli suyun təmizlənməsi sistemi; - yanğınların aşkarlanması və yanğın söndürmə avadanlıq və sistemlər; - uçot və nəzarət cihazları. Milli neftqaz maşınqayırmanın mövcud olan maşınqaqırma və konversiya müəssisələrin bazasında potensialının yüksəldilməsi üçün prioritet qaydada yeni rəqabətqabiliyyətli avadanlığın mənimsənilməsi və inkişafı təklif edilir. Neftqaz maşınqayırmanın əsas mələlələri: - neftqaz maşınqayırma üçün əlverişli iqtisadi şəraitlərin yaradılması;
31
- məhsulun rəqabətqabiliyyətinin artırılması; - neftqaz maşınqayırmada zəruri çeşid və məhsulun keyfiyyətinin prioritet inkişafı; neftqaz sektorunun avadanlıq və komplektləşdirici məhsullarda olan tələbatlarının prioritet ödənilməsinin stimullaşdırılması; - proteksionizm və prioritetlər çərçivəsində daha səmərəli layihələrin kreditləşdirilməsi vasitəsilə milli neft şirkətlərilə başlanğıc investisiya dəstəyi. Qeyd etmək lazımdır ki, neftqaz sektoru ilə istehlak edilən maşınqayırma məhsulunun nomenklaturasında daha tutumlu mövqelərdən biri istehsalı ölkədə olmayan neft çeşidinin borularıdır. Belə ki, “Oil & Gas of Kazakhstan” jurnalının ekspertlərinin qiymətləndirilməsinə görə Qazaxıstan Respublikasının neftqaz sahəsinin ehtiyacları üçün hər il xaricdən 40 min tonu nasos-kompressor borular olan 300 min tondan çox boru idxal edilir. Nasos-kompressor boruların əsas təchizatçıları Rusiya, Ukrayna, ABŞ müəssisələridir. Bu boşluğun doldurulması üçün KMQ-ilə Rusiya Federasiyasında alınan hazırlamalardan nasos-kompressor boruların istehsalı üzrə tədbirlər görülmüşdür. 2002-ci ildə “Embamunayqaz” SC və “Uzenmunayqaz” SC-da nasos-kompressor boruların istehsalı üzrə sexlər istifadəyə verilmişdir. Bundan başqa Qazaxıstanda elektrik qaynaq boruların yaradılması üzrə “İspat-Karmet” SC layihəsinin reallaşdırılması ehtiyacın böyük hissəsinin ödənilməsinə imkan verəcəkdir. Köhnəlmiş polad boruların dəyişdirilməsi üzrə problemin həllinin biri də şüşəplastik boruların tətbiqidir. Onun istehsalının təşkilinə Aktau şəhərində maraqlarını bildirən və bu layihənin reallaşdırılmasına başlayan bir sıra şirkətlər cəlb edilmişdir [4]. Dünya təcrübəsində klasterin formalaşdırılmasına iki əsas yanaşma seçirlər. Onlardan əsası XX əsrin 80-cı illərində M.Porterlə təklif edilmiş və “azad bazar” çərçivəsində iqtisadi agentlərin özünün təşkilini nəzərdə tutan klassik liberaldır. Qazaxıstan yolu – innovasiya klasterlərinin yaradılması, biznes, elm və hakimiyyətin, xüsusən regionlarda tərəfdaşlığı əsasında rəqabətqabiliyyətinin təmin edilməsidir [12]. 32
Qazaxıstan Respublikasının Prezidentinin 18 fevral 2005-ci ilin “Qazaxıstan sürətlənmiş iqtisadi, sosial və siyasi modernləşdirmə yolunda” Qazaxıstan xalqına İsmarıcının reallaşdırılması məqsədilə Qazaxıstan Respublikasının Hökümətinin 25 iyun 2005-ci il 633 nömrəli Qətnaməsi ilə prioritet sahələrdə pilot layihələrinin yaradılması və inkişafı üzrə planlar təsdiq edilmişdir. Yeddi plandan biri “Neftqaz maşınqayırma” pilot layihəsinin yaradılması və inkişafı üzrə Plandır. Tədbirlər planında pilot layihəsini Qərb-Qazaxıstan vilayətinin ərazisində reallaşdırılaması nəzərdə tutulur [11]. Klasterin əsas məqsədi neftqaz maşınqayırma sahəsinin inkişafı üçün şəraitlər və sahənin rəqabətqabiliyyətli məhsulların istehsalına keçməsi üçün ilkin şərtlərin yaradılmasıdır. Bunun üçün Milli istehsalçılar və xarici investorların vahid reyestri, həmçinin Neftqaz sektoru üçün istehsal edilən məhsul, işlər və xidmətlərin siyahısı yaradılmışdır. Qərb-Qazaxıstan vilayətində ““Algoritm” Texnopark” MMY-nın bazasında nəzarətin dağıdıcı və qeyri-dağıdıcı metodlarının sınaq kompleksinin laboratoriyaları təşkil edilir. İndiki zamana kimi maşınqayırma müəssisələrilə 230-dan çox məhsul adlarının, o cümlədən yükqaldırma qabiliyyəti 125 ton olan mobil qazma qurğuları, quyuları təmiri üçün qaldırıcı aqreqatlar, xüsusi texnika, rezervuarlar, durulducu və separatorlar, yükqaldırma qabiliyyəti 6 və 8 ton olan mancanaq dəzgahlar, mərkəzdənqaçma və porşenli nasoslar, fəvvarə fitinqlər (armatur), fontan armaturlar, kranlar, neft emulsiyanın qızdırılması üçün soba və digər avadanlığın buraxılışı mənimsənilmişdir [12]. Neftqaz maşınqayırma sahəsində klasterləşmə üçün bu regionun seçilməsinin əsas amilləri güclü istehsalat, kadr və elmi-texniki potensialın mövcudluğu, nəqliyyat, maliyyə infrastrukturunun inkişaf etməsi, bu regionun ərazisində iri investisiya layihələrinin reallaşdırılması və Rusiya ilə sərhədyanı olmasıdır ki, bu da maşınqayırma məhsulunun kifayət qədər satış bazarını təmin edir. “Neftqaz maşınqayırma” pilot layihəsinin yaradılması və inkişafı üzrə Planın tərkibinə Ümumsistem tədbirlər və Qərb-Qazaxıstan vilayətinin ərazisində pilot klasterinin yaradılması və inkişafı üzrə tədbirlər daxildir. Yüklə 499,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|