Nəqliyyat fakultəsi Geomatika kafedrası Fənnin adı: Şəhər tоrpaqlarının monitorinqi və mühafizəsi

Mövzu üzrə yoxlama sualları

1. 
   Şəhər torpaqlarının əsas xüsusiyyətləri nədir?
   
2. 
   Şəhərlərdə torpaqğın rolu nədən ibarətdir?
   
3. 
   Şəhər torpaqlarının öyrənilməsini əhəmiyyəti?
   
4. 
   Şəhər torpaqlarının öyrənilməsinin fərqli cəhətlərini göstərin?
   
5. 
   Şəhər torpaqlarının öyrənilməsində əsas tədqiqatların tarixi?
   

Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi
Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti
Nəqliyyat fakultəsi
Geomatika kafedrası

Fənnin adı: Şəhər tоrpaqlarının monitorinqi və mühafizəsi
Mövzu: 2. Şəhər torpaqlarının ekoloji funksiyaları

MÜHAZİRƏNİN PLANI

1. 
   Şəhər torpaqlarının ekoloji funksiyaları
   
2. 
   Şəhər torpaqlarının ekoloji xüsusiyyətləri
   
3. 
   Şəhər torpaqlarının qoruyucu funksiyaları
   

Ədəbiyyat siyahısı

1. 
   İsmayılov A.İ. Azərbaycan torpaqlarının informasiya sistemi. Bakı, "Elm", 2004. -308 s.
   
2. 
   İsmayılov A.İ. Kadastrın əsasları. Ali məktəblər üçün dərslik. Bakı, 2008. -212
   
3. 
   Mehdiyev A.Ş., İsmayılov A.İ. Coğrafi informasiya sistemləri. Dərslik. Bakı, "Müəllim", 2011. - 232 səh.
   
4. 
   Варламов А.А. Мониторинг земель: Учебное пособие. Москва, 2000. -156
   
5. 
   Наджафова С.И., Исмаилов Н.М. Экологическое состояние почвенного покрова города Баку и пути улучшения его качества. Москва, ИНФРА – М. 2018. -173 с.
   
6. 
   Сизов А.П. Мониторинг и охрана городских земель 2-е изд. перераб. и доп. Москва. Из-во МИИГАиК, 2009. -265 с.
   
7. 
   www.vevivi. Мониторинг и охрана городских земель.
   

Planetimizdə urbanizasiyanın artması ilə əlaqədar olaraq, şəhər torpaqlarına diqqət artmışdır. Bakı şəhər torpaqlarının təbii landşaftların torpaqlarından fərqi ondadır ki, onların xassələri antropogen amillərin təsiri altında formalaşır. Lakin təbii torpaqlar kimi, buranın torpaqları da bir-birinə yaxın mühitlərlə qarşılıqlı əlaqədə olan bərk, maye və qazabənzər komponentlərdən ibarət biokos çoxfazalı heterogen sistemdir.
Təbii ekosistemlərdə olduğu kimi, şəhər mühitində də torpaqlar praktik olaraq eyni funksiyaları yerinə yetirir (cədvəl 1).
Şəhər antropoekosistemlərində müxtəlif kimyəvi mad-dələrin (təbii və texnogen mənşəli) biogeokimyəvi tsiklləri torpaqların iştirakı ilə gedir. Onlarda mədəni töküntü qatın dəyişməsi, səth sularının qrunt sularına transformasiyası baş verir. Onlar becərilən bitkilər üçün qida substratıdır, yəni qidalandırım mühitdir.
Bu torpaqların münbitliyinin, yaşıllıqların salınması üçün onların yararlılığının utilitar əhəmiyyəti vardır. Həmçinin bu torpaqlar toxumlar üçün bank vəzifəsini görür, qaz mübadiləsi-ni tənzimləyir.
Urbanizasiya landşaftlarında torpağın protektor funksi-yasının xüsusi əhəmiyyəti vardır.
Cədvəl 1.