78
|
MİRAS NOYABR NOVEMBER
ArAŞdIrmA REsEARCH
the Bloody hill street for farewell with A.Huseynzade in the result
of pressures increased gradually by the Tsar government and with
the invitation of his friends going to Turkey on December 1910,
A.Huseynzade spoke and dealt with historical services and duties
of A.Huzeynzade.
Al-Bakuvi was irreconcilably fighting against the persons who ex-
ploited religious soots of the people. With a spirit of enlightenment,
Al-Bakuvi enlightened the people against the chain acts as a strike
against the people during ceremonies in Karbala fighting against su-
perstition among Shiites, encouraged people to science all the time,
showing that there is no anything like that in Islam. Thinker’s ac-
tivity in this field was reflected in newspapers and magazines like
“Irshad”,”Molla Nasiraddin”, and met with satisfaction. In another
edition of “Irshad” look of the “Hidayat” meeting had been present-
ed to the mourning ceremony widespread among the Shiies. There
was council of “Hidayat” assembly in the appartment of Excellency
Agha Mir Muhammad Karim, the chairman of “Hidayat” assem-
bly and veteran of city at twelve oclock yesterday. Member and ad-
vocate of the meeting Mr. Mustafa bay Alibayov stood up and asked
such a question during the talk. Most of the Sunnites in Baku City
asked me to give a question to akhunds and theologians in this meet-
ing that we want to become mourner like Shiahs during mourning
ceremonies (mourning A.F) striking chains, splitting heads, as we
are Moslems. After the discussion on this issue in general, they re-
plied so: All of traditions like splitting head, striking chains are sin.
They are not in the laws or books of Islam. But there is not any doubt
bu məclisdən ki, burada axundlar cəmdirlər, sual edüm ki, hərgah
şəriəti-məhəmmədiyyədə bu kibi əza (təziyə-Ə.F.) günlərində
müsəlman millətinə baş yarmaq, ...zəncir vurmaq kimi əzadarlıqlar
var isə, yəni şəriət üzrə ixtiyar verilir isə, biz sünni cəmmaəti də
müsəlman olduğumuzdan bu təziyə günlərində bu şərafətdən (şərəf-
Ə.F.) məhrum olmamağı nəzərə alub cümlə müsəlman cəmaətiylə
bir yerdə əzadar olaq... Bu məsələ müzakirə olunduqdan sonra
ümumən bu məsələyə böylə cavab verdilər: “Baş yarmaq, ...zəncir
vurmaq kimi adətlərin cümləsi artıq bir günahdır. Və bunlara islam
şəriətində heç bir kitabda və qanunda yoxdur.... Lakin təziyədarlığın
vacib olmasına heç bir şəkk yoxdur”. Bu cavaba şəhər qazisi Mir
Məhəmməd Kərim ağa... imza etdilər”.
əl-Bakuvi 1910-cu illərdə Bibiheybət ziyarətgahını özlərinin gəlir
mənbəyinə çevirən, toplanan sərmayəni din və millət yolunda,
ziyarətgahın və ətrafının abadlaşdırılması və təmiri əvəzinə öz
mənfəətləri üçün xərcləyən Nəcəf uşaqları adı ilə tanınan dörd
qardaşın bu əməlinə qarşı da mübarizə aparır, onların bəd əməlləri
haqda Bələdiyyə idarəsinə şikayət edirdi. “Günəş” qəzeti bu
haqda belə yazırdı: “Bakunun cənub-ğərbində təxminən 7 verst
məsafədə Bibiheybət kəndində imam Musayi-Kazim qızı, imam
Rza əleyhissəlamın xahəri-mükərriməsi (möhtərəm bacısı-Ə.F.)
Hökümə xatun əleyhissəlamın məqbəreyi-mübarəkləri mövcud-
dur. Bu qəbri-mübarək ümum müsəlmanların ziyarətgahı, hamunın
məhəlli-təvəccöhüdür (meyl yeri-Ə.F.). Buraya müşərrəf olan
zəvvar hər kəs beqədri-qüvvə ... burada ianətdə (yardım-Ə.F.) bu-
lunurlar. Bu nəzr və ianələrin miqdarı nə qədər çoq olsa da onlar
məqbəreyi-müqəddəsin təmir və islahına sərf olunmayub buranı öz
məxsusi əmlakı hesab edən bir neçə məşayix (şeyxlər-Ə.F.), xüddam
(xadimlər-Ə.F.) və mütəvəllilərin (hami-Ə.F.) kisələrinə gediyor. Bu
axır illərdə Baku vilayət qəzəvatı (qazılıq idarəsi-Ə.F.) məqbəreyi-
şərifin ...artıq dərəcədə təmirə möhtac oldığını dər-nəzər edüb qərar
vermiş ki, illər ilə burayı mənbeyi-mədaxil (gəlir qaynağı-Ə.F.) etmiş
müfsid (fəsadçı-Ə.F.) şeyxləri buradan kənar edüb məqbərənin
mədaxilini cəm edüb fəqət öz təmir və zinətinə sərf edilsün. Bunun
içün keçən ildə Baku vilayət qazisi Baku qorodonaçalnikinə rücu
edüb orada olan müfsid şəxslərin kənar olmasını təklif etmişdir.
Baku qorodonaçalniki də bu təklifi qəbul edüb neçə illər ilə burada
istiqlaliyyət sürən məşhur Nəcəf uşaqları nam bir firqəyi buradan
kənar ediyor. Məzkur Nəcəf uşaqları ... böylə mənbeyi-mədaxili
əldən bıraqmamaları içün min cürə vəsilə ittixaz etdikdən (tədbir
görmək-Ə.F.) sonra axirüləmr Tiflisdə idareyi-ruhaniyyəyə rücu
edüb Hökumə xatun əleyhissəlamdan həya etməyərək bu məqbəreyi-
şərifi müzayidə (hərrac-Ə.F.) ilə qəbul edəcəklərini bəyan və izhar
ediyorlar...“. Təəssüf ki, qazının bu kimi şəxslərə qarşı mübarizəsi
“Molla Nəsrəddin” jurnalı tərəfindən qazının ziyarətgahın gəlirini
mənimsəmək istəməsi şəklində belə qələmə verilirdi: “İndi gələk
Pişnamazzadə cənablarına. Bu yazıq da baхıb görür ki, iş işdən
keçib, görür ki, indiyə kimi ziyarətgahın mədaхilini Nəcəf uşaqları
yeyəndən sonra indi də Bakı qazısı dişlərini itilədib. Və bu işləri bu
halda görəndən sonra, şeyхülislamın təklifi dəхi o (müzayidə-Ə.F.)
imiş ki, eləyibdir. İndi hər kəs bizə isbat eləsə ki, Mir Məhəmməd
Kərim ağanın tamahı Nəcəf uşalarının tamahından əskikdir, biz
“minavat” olarıq (canımızı qurtararıq-Ə.F.)...
Dostları ilə paylaş: |