O zbekiston respublikasi

143
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
Davlat ta’lim standartiga sharh
IX sinf
Bilimlar
-
kesim va uning turlarini bilish va qo`llay olish;
-
chizmada metall, nometall, yog`och va shisha materiallarning
grafik belgilanishi;
-
qirqimlarni haqida tasavvurga ega bo`lish;
-
chizmalarga mahalliy qirqim qo`llay olish;
-
chizmalarda ko`rinishning yarmi (bir qismi) bilan qirqimning
yarmi (bir qismini) birlashtirishni bilish;
-
chizmalarda shartlilik va soddalashtirishlardan foydalanish;
-
aksonometrik proyeksiyalarda qirqim bajarish;
-
sodda detallarning eskizi va texnik rasmlarda qirqimlar, kesimlarni
qo`llash;
-
mashinasozlik chizmalariga  oid umumiy ma`lumotlar ;
-
konstruktorlik hujjatlarining turlari;
-
ajraladigan va ajralmaydigan birikmalar haqida bilish;
-
yig`ish chizmalari haqida bilish, ularni o`qiy olish;
-
rezbalar va ularning turlarini ajrata olish;
-
elektr va radio sxemalarning turlari;
-
qurilish chizmachiligiga oid umumiy ma`lumotlarga ega bo`lish;
-
chizmani kompyuterda tasvirlash usullari haqida bilimga ega bo`lish;
Ko`nikmalar
-
kesim va uning turlarini bilish va qo`llay olish;
-
chizmalarda frontal, gorizontal, profil, og`ma va mahalliy qirqimni
qo`llash;
-
chizmalarda ko`rinishning yarmi (bir qismi) bilan qirqimning
yarmi (bir qismini) birlashtirish qo`llash;
-
chizmalarda chiqarilgan va ustiga chizilgan kesimlarni qo`llash;
-
chizmalarda shartlilik va soddalashtirishlardan foydalanish;
-
sodda detallarning eskizi va texnik rasmlarda qirqimlar, kesimlarni
qo`llash;
-
loyihalash elementlariga oid ijodiy masalalarni bajarish;
-
yig`ish chizmalari haqida bilish, ularni o`qiy olish;
-
rezbali detallardan bolt, shpilka, shpilka uyasi va vint chizmalarini
bajarish;
-
kompyuter yordamida oddiy detal chizmasini yasash.

---

144
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
Davlat ta’lim standartiga sharh
Malakalar
-
kesim va uning turlarini chizmada qo`llash;
-
chizmalarda ko`rinishning yarmi (bir qismi) bilan qirqimning
yarmi (bir qismini) birlashtirish;
-
murakkab qirqimlarni chizmalarda qo`llash;
-
chizmalarda shartlilik va soddalashtirishlardan foydalanish;
-
sodda detallarning eskizi va texnik rasmlarda qirqimlar, kesimlarni
qo`llash;
-
loyixalash elementlariga oid ijodiy masalalarni bajarish;
-
soddalashtirilgan boltli va shpilkali birikmalar chizmalarini
bajarish.
VIII  sinf
O`quvchilar ushbu tushunchalarning ta`rifini bilishi kerak:
·
chizma
·
GOST (Davlat standarti)
·
chizma chiziqlari
·
formatlar
·
masshtablar
·
grafik ish
·
qiyalik va konuslik
·
tutashmalar
·
proyeksiya tekisligi
·
proyeksiya
·
aksonometriya
·
o`lcham
·
ko`rinishlar
·
eskiz
·
texnik rasm.
O`quvchilarning grafik  malakalariga qo`yiladigan talablar:
1. Chizma asboblaridan maqbul foydalanish.
2. Standart chizma chiziqlarini chiza olish.
3. Oddiy  tutashmalarni  bajara olish (dastur doirasida).
4. Oddiy o`quv modellari chizmalarini chiza olish.
5. Narsalarni to`g`ri burchakli proyeksiyalay olish.
6. Narsalarni  qiyshiq  burchakli proyeksiyalay olish.

---

145
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
Davlat ta’lim standartiga sharh
7. Oddiy narsalarni  izometrik va dimetrik proyeksiyalarda  tasvirlay
olish.
8. Narsalarning chizmasiga o`lcham qo`ya bilish.
9. Chizmada  masshtabdan foydalana bilish.
10.Oddiy  detallarning eskiz va texnik rasmini bajara olish.
IX  sinf
O`quvchilar quyidagi tushunchalarning ta`rifini  bilishi kerak:
·
Kesim
·
Kesuvchi tekislik
·
Kesim chizig`i
·
Qirqim
·
Oddiy va murakkab qirqim
·
Mahalliy qirqim
·
Birikma chizma
·
Ajraluvchi va ajralmas birikma
·
Rezba
·
 Bolt, gayka va shpilka
·
 Yig`ish chizmalari
·
 Spesifikatsiya
·
 Pozitsiya raqami
·
 Chiqarish elementi
·
 Qurilish chizmachiligi (fasad, plan, qirqim)
·
 Sxema chizmalari (kinematik, elektrosxemali)
O`quvchilarning grafik  malakalariga qo`yiladigan talablar:
1. Detallarning chizmalarida kesimni tasvirlay olish;
2. Kesimni shaklini tasvirlash, belgilash va joylashtirish;
3.  Detallarning chizmalarida qirqimni  tasvirlay olish:
-
oddiy qirqim;
-
murakkab qirqim;
-
og`ma qirqim;
-
mahalliy qirqim;
-
qirqimlarni belgilash va joylashtirish.
4. Detallarning birikmalarini  o`qiy olish.
5. Chizmalarda rezbani tasvirlay olish.
6. Bolt, gayka, shpilkalarning chizmalarini bajara olish.

---