Ocak 2003 sayisinin ücrets‹z ek‹D‹R

7

Ocak 2003

B‹L‹M

ve

TEKN‹K

Yaflam›n, dünyan›n oluflumundan hemen sonra

ortaya ç›kmas› (Dünyam›z 4.6 milyar yafl›ndad›r ve

en eski fosiller, yaflam›n 3.8 milyar y›ld›r gezege-

nimiz  üzerinde  oldu¤unu  gösteriyor)  ve  mümkün

her  türlü  ortama  uyum  sa¤layarak,  k›sa  sürede

yeryüzünü  ‘fethetmifl’  olmas›,  Nobel  ödüllü  biyo-

kimyac›  Christian  de  Duve  taraf›ndan  flu  flekilde

de¤erlendirilmekte:  ‘Yaflam›n,  fiziksel  koflullar›n

elverdi¤i (4 milyar y›l kadar önce dünyam›z üzerin-

deki koflullara benzedi¤i) her yerde ortaya ç›kma-

s›  kaç›n›lmazd›r’.  Yani,  Samanyolu’nun  yaflamla

dolu  oldu¤una  inanmak  için  her  türlü  neden  var.

Ancak, uzay yolculuklar› yapabilen, bilim ve tekno-

lojiyi gelifltirmifl, teknolojik uygarl›klar da o kadar

yayg›n m›? Bir çok bilimci, bir kez ilkel yaflam or-

taya ç›k›nca, yeterli zaman verilirse, evrim ve do-

¤al  ay›klaman›n  ak›l  ve  teknolojiye  ulaflaca¤›  dü-

flüncesinde.  Bu  gerçekten  bir  zorunluluk  olabilir

mi? 

Tan›nm›fl fizikçi Enrico Fermi’nin sordu¤u gibi:

‘Öyleyse  nerdeler?’  Bunun  yan›t›nda  2  yön  var:

Dünya d›fl› canl›lar›n yeryüzünü ziyaret ettiklerine

dair  kabul  edilebilir  bir  delilin  olmamas›  (bu  ba-

k›mdan,  flimdiye  kadar  geçerli  bir  kan›t  sunama-

yan  UFO  savlar›n›  reddetmek  zorunday›z)  ve

1960’tan beri yürütülen SET‹ programlar›n›n Dün-

ya d›fl› bir teknolojik ya da baflka bir yaflam belir-

tisini –henüz- bulamam›fl olmas›. Ancak, ipucunun

yoklu¤u,  yoklu¤un  delili  olamaz.  fiimdiye  kadarki

araflt›rmalar,  taranacak  ‘parametre  uzay›’n›n  kü-

çük bir bölümünü tamamlam›fl durumda. Yine de,

Samanyolu’nda  var  olabilecek  uygarl›klar›n  say›s›

ve bunlar›n olas› teknik geliflme düzeyleri aç›lar›n-

dan,  bu  çal›flma  sonuçlar›ndan  ç›kar›labilecek  so-

nuçlar  var:  SET‹  çal›flmalar›,  dünyadaki  en  büyük

tek-çanak radyo-teleskopu olan Arecibo (Porto Ri-

ko-ABD) gücünde ›fl›ma yapabilecek tüm uygarl›k-

lar›  50  ›fl›ky›l›  uzakl›ktaki  bölgeye  kadar  taram›fl

bulunuyor.  Dünya’daki  düzeylerden  daha  yüksek

miktarlarda  radyo  ›fl›mas›  yapan  (kendi  y›ld›z›n›n

gezegene ulaflt›rd›¤› enerjiyi yani 10

16

watt- ya da

onun önemli bir bölümünü yayabilen, Tip 0 türü)

uygarl›klar da, 4000 ›fl›ky›l› yak›n›m›zdaki Saman-

yolu bölgesinde önemli ölçüde taranm›fl durumda.

Kendi y›ld›zlar›n›n enerjisininin tamam›n› kullana-

nabilen,  daha  ileri,  Tip  I  medeniyetlerse,  40,000

›fl›ky›l› yak›n›m›zdaki gözlenememifl. (Sovyet fizik-

çisi Nikolai Kardashev’e ait, 1960’larda yap›lan bu

‘kozmik  medeniyetler’  s›n›flamas›nda,  kendi  y›ld›-

z›n›n enerjisinini tamam›n› (10

27

watt) ya da onun

önemli bir bölümünü kullanabilenler, Tip II, kendi

gökadalar›n›n  enerjilerinin  (10

38

watt)  tamam›n›

veya önemli bir bölümünü kullanabilenlerse Tip III

uygarl›klar olarak kabul edilmekte. Bunlar aras›n-

daki enerji de¤erlerine sahip olanlarsa, bu de¤er-

lerin logaritmik ölçekte uzat›lmas› ile tan›mlanabi-

lirler. Örne¤in, Arecibo teleskopu ç›k›fl gücü gözö-

nüne al›narak, insanl›k 0.7 tipi bir uygarl›k!) 

Yani, Samanyolu henüz hiç bir uygarl›k taraf›n-

dan fethedilmemifl durumda. Ve belki de insanl›k

bu  fethi  gerçeklefltirecek  ilk  uygarl›k  olabilir.  Sa-

manyolu’nu –ya da benzer bir gökadan›n nas›l fet-

hedilebilece¤i konusunda yap›lan benzetimler –si-

mulasyonlar- bu ifllemin san›ld›¤›ndan k›sa sürede

gerçekleflebilece¤ini  göstermekte.  Bir  senaryoda,

insanl›k, önce yak›n 2 y›ld›za yerleflimciler gönde-

rir. Bu yolculuklar, gelifltirilebilmesi öngörülebilen

teknolojilerle, 100 y›l kadar zaman alabilir. Bura-

da harcanacak 400 y›l kadar süre sonra, bu iki ko-

loni de en yak›nlar›ndaki 2 y›ld›za yeni yerleflimci-

ler  gönderir.  Bu  flekilde  tekrarlar  sonucunda,

10,000 y›l sonra, ilk gönderdiklerimiz ve torunla-

r›,  200  ›fl›ky›l›  çevremizdeki  her  y›ld›z  sistemine

yerleflmifl  olur.  Tüm  Samanyolu’nu  ‘ele  geçirme-

miz’, 4 milyon y›ldan k›sa sürede gerçekleflecektir!

Dünyan›n yafl› (4.6 milyar y›l) ya da Samanyolunun

yafl› (10 milyar y›l) gibi kozmik dönemlerle karfl›-

laflt›r›ld›¤›nda, bu, bir insan ömrünün bir ay› ora-

n›nda bir süreye karfl›l›k gelecektir!

Samanyolu’nun fethi, san›ld›¤›ndan daha k›sa

sürede gerçeklefltirilebilir. Yak›n 2 y›ld›za

gönderilecek öncüler, eldeki ve bunlar›n

geliflimleriyle ulafl›labilecek teknolojiler ›fl›¤›nda,

100 y›ll›k bir yolculuk hedefleyebilirler. 400 y›ll›k

bekleme ve geliflme dönemi sonras›nda, onlar da

yeni öncüleri yola ç›karabilirler.Bu sürecin

tekrar›yla, 10,000 y›l içinde, Günefl çevresinde

200 ›fl›ky›l› geniflli¤inde bir bölgeye yerleflilebilir.

Tüm Samanyolu’nu kapsayan bir ‘Gökada

‹mparatorlu¤u’nun kuruluflu, 3,75 milyon y›lda

tamamlanabilir. Samanyolu’nda olas› uygarl›klar›n

bir teki bile bu ifle giriflmifl olsayd›, onlar›n

kolonilerini bakt›¤›m›z her yerde görebilmemiz

gerekirdi. 

Samanyolu’nun ‘Fethi’

.

‹nsanl›¤›n kendi gezegeninin d›fl›na yay›lma hedefinin ilk dura¤› Mars. NASA, 20 y›l içinde komflumuz k›z›l gezegene, 

insanl› bir uzay arac› göndermenin haz›rl›klar›n› yap›yor. Bu arada gezegenlerin fethi düflünü tafl›yan özel gönüllü kurulufllar da 

olas› Mars koflullar›n› ABD’nin Utah eyaletinde kurduklar› “Mars ‹stasyonu”nda gerçeklefltirmeye çal›fl›yorlar. 

Ad›m 1: 500 y›l

Ad›m 4: 2000 y›l

Dünya

Ad›m 10: 5000 y›l

Ad›m 7: 3.500 y›l

Ad›m 7.500: 3,75 milyon y›l (Gökadan›n tümüne yerlefliliyor).

Dünya

Yay›lma Süresi (milyon y›l)

Kozmik Zaman (milyon y›l)

Gökadadaki

en yafll›

y›ld›z

Dünya’n›n

oluflumu

Bilinen en

eski fosil

‹nsan›n

evrimi

Günümüz

2.500

0

0

1

2

3

3.75

5000

7.500

10 000

12.500

---