Ogólne wymagania edukacyjne szczegółowych biologii na poszczególne oceny szkolne

Ogólne wymagania edukacyjne z biologii w gimnazjum na poszczególne oceny szkolne

Uczeń otrzyma ocenę celującą, jeżeli:

• 
  opanuje w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej,
  
• 
  opanuje wiadomości i umiejętności ponadprogramowe,
  
• 
  posługuje się bogatym słownictwem biologicznym,
  
• 
  aktywnie uczestniczy w lekcji, uzyskuje maksymalne wyniki z prac pisemnych i odpowiedzi ustnych, odpowiada na dodatkowe pytania,
  
• 
  potrafi wykorzystywać uzyskaną wiedzę na lekcjach innych przedmiotów oraz poza szkołą,
  
• 
  trafnie analizuje i interpretuje oraz samodzielnie opracowuje i przedstawia informacje oraz dane pochodzące z różnych źródeł,
  
• 
  trafnie analizuje zjawiska i procesy biologiczne,
  
• 
  potrafi zaprojektować doświadczenie biologiczne i zinterpretować jego wyniki,
  
• 
  formułuje problemy i rozwiązuje je w sposób twórczy, trafnie dobierając liczne przykłady.
  

Uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą, jeżeli:

• 
  opanuje w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej,
  
• 
  poprawnie posługuje się słownictwem biologicznym,
  
• 
  wykazuje szczególne zainteresowanie naukami biologicznymi,
  
• 
  aktywnie uczestniczy w lekcji, z prac pisemnych uzyskuje co najmniej 91% punktów, udziela pełnych odpowiedzi na pytania podczas odpowiedzi ustnych,
  
• 
  trafnie analizuje i interpretuje informacje i dane pochodzące z różnych źródeł,
  
• 
  potrafi zinterpretować zjawiska biologiczne,
  
• 
  potrafi stosować zdobytą wiedzę i umiejętności do samodzielnego rozwiązywania problemów w nowych sytuacjach.
  

Uczeń otrzymuje ocenę dobrą, jeżeli:

• 
  opanuje bardziej złożone wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej, które będą użyteczne w szkole i poza szkołą,
  
• 
  udziela poprawnych odpowiedzi na typowe pytania oraz posługuje się poprawną terminologią biologiczną,
  
• 
  aktywnie uczestniczy w lekcji, z prac pisemnych uzyskuje 90–80% punktów,
  
• 
  korzysta z wielu różnych źródeł informacji,
  
• 
  poprawnie opisuje zjawiska biologiczne, wyciąga właściwe wnioski oraz trafnie dobiera przykłady,
  
• 
  potrafi stosować zdobytą wiedzę i umiejętności do samodzielnego rozwiązywania typowych problemów, w przypadkach trudniejszych rozwiązuje problemy z pomocą nauczyciela.
  

Uczeń otrzymuje ocenę dostateczną, jeżeli:

• 
  opanuje najważniejsze, przystępne i niezbyt złożone wiadomości i umiejętności programowe, które będą użyteczne w szkole i poza szkołą,
  
• 
  udziela odpowiedzi na proste pytania, posługując się zrozumiałym językiem i podstawową terminologią biologiczną,
  
• 
  wykazuje zadowalającą aktywność na lekcji, z prac pisemnych uzyskuje 79–51% punktów,
  
• 
  korzysta samodzielnie lub z pomocą nauczyciela z różnych źródeł informacji,
  
• 
  zazwyczaj poprawnie opisuje zjawiska biologiczne, podaje nieliczne przykłady,
  
• 
  rozwiązuje typowe problemy o małym stopniu trudności.
  

Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczającą, jeżeli:

• 
  opanuje wiadomości i umiejętności programowe w stopniu umożliwiającym kontynuowanie dalszego kształcenia,
  
• 
  udziela odpowiedzi na pytania o niskim stopniu trudności, posługując się zrozumiałym językiem i elementarną terminologią biologiczną,
  
• 
  wykazuje minimalną aktywność na lekcji, z prac pisemnych uzyskuje 50–41% punktów,
  
• 
  korzysta pod kierunkiem nauczyciela z podstawowych źródeł informacji.
  

Uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną, jeżeli:

• 
  nie opanował w stopniu umożliwiającym dalsze kształcenie wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej,
  
• 
  nie przyswaja wiedzy oraz jest niesystematyczny w wykonywaniu prac domowych,
  
• 
  nie posługuje się elementarnymi pojęciami biologicznymi oraz nie próbuje rozwiązać zadań o minimalnym stopniu trudności,
  
• 
  nie wykonuje instrukcji i nie podejmuje współpracy z nauczycielem,
  
• 
  wykazuje bierną postawę na lekcji, z prac pisemnych otrzymuje poniżej 40% punktów.
  

ZAŁĄCZNIK NR 1 Wymagania edukacyjne z biologii w gimnazjum (na poszczególne oceny).

Dział: Biologia – nauka o życiu. Jedność i różnorodność organizmów.

Poziom konieczny (ocena dopuszczająca)	Poziom podstawowy (ocena dostateczna)	Poziom rozszerzający (ocena dobra)	Poziom dopełniający (ocena bardzo dobra)	Poziom wykraczający (ocena celująca)
Uczeń: – zalicza biologię do nauk przyrodniczych, – określa przedmiot badań biologii, – wymienia nazwy przyrządów optycznych używanych do obserwacji biologicznych, – wymienia podstawowe metody badawcze biologii, – wykonuje proste preparaty mikroskopowe, – przygotowuje mikroskop do pracy, – wymienia podstawowe metody badawcze biologii, – wymienia etapy doświadczenia biologicznego.	Uczeń: – wymienia główne dyscypliny biologii, – rozróżnia przyrządy optyczne używane do obserwacji biologicznych, – wymienia poszczególne etapy obserwacji mikroskopowej, – opisuje budowę mikroskopu optycznego, – posługuje się mikroskopem optycznym, – oblicza powiększenie mikroskopu i prowadzi obserwacje mikroskopowe, – opisuje podstawowe metody badawcze biologii, – rozróżnia próbę kontrolną i badawczą, formułuje problem badawczy i hipotezę.	Uczeń: – wymienia zakres badań wybranych dyscyplin biologii, – określa przydatność wiedzy biologicznej, – wyjaśnia zasadę działania mikroskopu optycznego, – rozróżnia różne rodzaje preparatów mikroskopowych, – wykonuje rysunek obrazu mikroskopowego, – charakteryzuje metody badawcze, – omawia zasady przeprowadzania doświadczeń, – planuje i przeprowadza proste doświadczenia biologiczne.	Uczeń: – charakteryzuje dyscypliny biologii, – ocenia znaczenie odkryć nauk biologicznych (w tym medycyny), – porównuje zasadę działania różnych rodzajów mikroskopów, – samodzielnie przeprowadza obserwację mikroskopową, – sporządza kompletną dokumentację z obserwacji, – projektuje i przeprowadza doświadczenie biologiczne (określa problem badawczy, formułuje i weryfikuje hipotezę, interpretuje wyniki).	Uczeń: – ocenia sposoby wykorzystania nauk biologicznych w gospodarce i codziennym życiu człowieka, – analizuje zadania stojące przed naukami biologicznymi w XXI w., – ocenia znaczenie obserwacji mikroskopowych dla nauk biologicznych, – samodzielnie planuje, uzasadnia celowość, przeprowadza i dokumentuje obserwacje mikroskopowe, – ocenia przydatność prowadzenia doświadczeń w nauce biologii.

Poziom konieczny (ocena dopuszczająca)	Poziom podstawowy (ocena dostateczna)	Poziom rozszerzający (ocena dobra)	Poziom dopełniający (ocena bardzo dobra)	Poziom wykraczający (ocena celująca)
Uczeń: – wymienia kolejne poziomy organizacji życia, – wymienia podstawowe pierwiastki wchodzące w skład organizmów, – wymienia główne założenia teorii komórkowej, – definiuje pojęcie „komórka”, – rozpoznaje na schematach i preparatach wybrane organelle komórkowe, – prowadzi obserwacje mikroskopowe różnych rodzajów komórek – wymienia różnice między organizmami i wirusami, – przedstawia charakterystyczną cechę błon biologicznych, – wymienia typy transportu przez błony biologiczne, – wymienia przykłady organizmów jedno- i wielokomórkowych, – wymienia struktury odpowiedzialne za przebieg wybranych procesów życiowych w jedno- i wielokomórkowym organizmie, – definiuje termin „metabolizm”, – wymienia sposoby odżywiania się organizmów, – rozpoznaje organizmy samożywne i cudzożywne, – przedstawia ogólne równanie fotosyntezy, – definiuje pojęcia: oddychanie komórkowe i wentylacja, – przedstawia ogólne równanie oddychania komórkowego tlenowego, – wymienia rodzaje oddychania komórkowego, – definiuje pojęcie „wydalanie”, – wymienia główne uboczne produkty metabolizmu roślin, – podaje nazwy głównych azotowych produktów przemiany materii u zwierząt, – definiuje pojęcie „rozmnażanie się”, – wymienia główne sposoby rozmnażania się, – rozpoznaje na schematach sposoby rozmnażania się bezpłciowego.	Uczeń: – omawia kolejne poziomy organizacji życia, – określa skład chemiczny komórki roślinnej i zwierzęcej, – określa rolę węgla w przyrodzie, – określa rolę wody w przyrodzie, – charakteryzuje główne założenia teorii komórkowej, – opisuje budowę komórek: zwierzęcej, roślinnej, bakteryjnej i grzybowej, – określa funkcje poszczególnych organelli komórkowych, – określa różnice między organizmami i wirusami, – wyjaśnia, na czym polega zjawisko osmozy i cytozy, – porównuje zjawiska endocytozy i egzocytozy, – określa na podstawie zapisu reakcji jej rodzaj (analiza, synteza) oraz wymienia substraty i produkty reakcji, – wyjaśnia znaczenie terminu „metabolizm”, – określa różnice między odżywianiem się autotrofów i heterotrofów, – wymienia sposoby trawienia u heterotrofów, – wymienia czynniki wpływające na intensywność fotosyntezy, – porównuje różne rodzaje oddychania beztlenowego oraz wyjaśnia, na czym one polegają, – wyjaśnia, co się dzieje z energią uwolnioną podczas oddychania komórkowego, – wyjaśnia, czym jest wydalanie, – wyjaśnia, na czym polega rozmnażanie się, – podaje przykłady bezpłciowego i płciowego rozmnażania się organizmów, – wyjaśnia, na czym polega przemiana pokoleń i jakie cechy ma pokolenie dominujące, – wyjaśnia terminy: dymorfizm płciowy,zapłodnienie, zarodek, obojnactwo, partenogeneza, przemiana pokoleń, sporofit, gametofit,	Uczeń: – charakteryzuje hierarchiczną strukturę materii, – porównuje skład chemiczny komórki roślinnej i zwierzęcej, – określa znaczenie wody dla organizmów, – porównuje budowę komórek: zwierzęcej, roślinnej, bakteryjnej i grzybowej, wskazując cechy umożliwiające ich rozróżnianie, – rozpoznaje w obrazie mikroskopowym poszczególne rodzaje komórek oraz występujące w nich organelle, – analizuje biologiczne znaczenie zjawiska osmozy, – charakteryzuje organizmy jedno- i wielokomórkowe – wyjaśnia, jakie czynności życiowe organizmów nazywa się życiowymi, – charakteryzuje metabolizm jako podstawę wszystkich procesów życiowych zachodzących w komórce, – charakteryzuje różne sposoby odżywiania się organizmów, – analizuje znaczenie procesu oddychania komórkowego dla organizmów, – porównuje, co się dzieje z produktami metabolizmu u roślin i u zwierząt, – ustala związek między środowiskiem życia organizmu a rodzajem głównych azotowych produktów przemiany materii, – charakteryzuje różne rodzaje rozmnażania się organizmów, – projektuje doświadczenie pokazujące rozmnażanie wegetatywne roślin, – porównuje rozmnażanie płciowe i bezpłciowe, – omawia sposoby rozmnażania się wybranych organizmów.	Uczeń: – analizuje kolejne poziomy organizacji życia w zależności od możliwości przeprowadzania procesów życiowych, – wykazuje związek między właściwościami wody a jej rolą w przyrodzie, – analizuje różnice pomiędzy komórkami: zwierzęcą, roślinną, bakteryjną i grzybową, – omawia związek budowy poszczególnych organelli komórkowych z pełnionymi funkcjami, – charakteryzuje różnicę efektywności przebiegu dyfuzji w zależności od rozmiaru komórki, – porównuje przebieg wybranych procesów życiowych w organizmie jedno- i wielokomórkowym, – charakteryzuje różnorodność sposobów odżywiania się heterotrofów, – analizuje i interpretuje wyniki doświadczenia demonstrującego wpływ światła na intensywność fotosyntezy, – porównuje oddychanie komórkowe tlenowe i beztlenowe, – analizuje zależność między fotosyntezą a oddychaniem komórkowym, – analizuje i interpretuje wyniki doświadczenia demonstrującego proces oddychania beztlenowego komórek drożdży, – porównuje organizmy potomne powstałe w wyniku różnych sposobów rozmnażania się, – charakteryzuje sposoby rozmnażania się wybranych organizmów.	Uczeń: – ocenia rolę wody i węgla dla istnienia życia, – konstruuje model komórki, – wykazuje związek budowy poszczególnych organelli komórkowych z pełnionymi funkcjami, – uzasadnia, że fotosynteza oraz chemosynteza należą do autotroficznych sposobów odżywiania się, – przeprowadza doświadczenie demonstrujące wpływ stężenia dwutlenku węgla na intensywność fotosyntezy i interpretuje jego wyniki, – planuje i przeprowadza doświadczalnie proces fermentacji alkoholowej, omawia i interpretuje wyniki tego doświadczenia, – ocenia wpływ różnych rodzajów rozmnażania się na modyfikacje organizmów (ewolucję), – analizuje i porównuje czynności życiowe roślin i zwierząt.
Poziom konieczny (ocena dopuszczająca)	Poziom podstawowy (ocena dostateczna)	Poziom rozszerzający (ocena dobra)	Poziom dopełniający (ocena bardzo dobra)	Poziom wykraczający (ocena celująca)
Uczeń: – określa przedmiot badań systematyki, – wymienia zasługi Karola Linneusza w rozwoju systematyki, – wymienia nazwy jednostek taksonomicznych, – podaje przykłady nazw gatunkowych.	Uczeń: – wyjaśnia, na czym polega system podwójnego nazewnictwa, – określa kryteria podziału organizmów na królestwa, – podaje charakterystyczne cechy przedstawicieli poszczególnych królestw, – posługuje się prostymi kluczami do oznaczania roślin i zwierząt.	Uczeń: – uzasadnia potrzebę klasyfikowania organizmów, – podaje kryteria podziału organizmów w sztucznych i naturalnych systemach klasyfikacji, – określa kryteria wyróżniania poszczególnych królestw, – stosuje zasady systematyki przy określaniu przynależności wybranych gatunków.	Uczeń: – ocenia i porównuje sztuczne i naturalne systemy podziału organizmów, – wyciąga wnioski dotyczące przynależności systematycznej na podstawie obserwacji.	Uczeń: – rozróżnia poszczególne jednostki systematyczne, – dowodzi konieczność prowadzenia klasyfikacji organizmów, – samodzielnie opracowuje prosty klucz do oznaczania dowolnego gatunku, – na podstawie różnych źródeł informacji analizuje i ocenia zmiany w podejściu naukowców do klasyfikacji organizmów na przestrzeni ostatnich lat.

Dział: Bakterie, wirusy. Organizmy beztkankowe.

Poziom konieczny (ocena dopuszczająca)	Poziom podstawowy (ocena dostateczna)	Poziom rozszerzający (ocena dobra)	Poziom dopełniający (ocena bardzo dobra)	Poziom wykraczający (ocena celująca)
Uczeń: – wymienia cechy wirusów odróżniające je od innych organizmów, – podaje przykłady wirusów, – wymienia nazwy chorób wywołanych przez wirusy, – wymienia sposoby zapobiegania chorobom wirusowym, – wymienia środowiska życia bakterii, – wymienia przykłady bakterii, – podaje przykłady chorób bakteryjnych i sposoby zapobiegania im, – podaje sposoby wykorzystania bakterii przez człowieka, – wymienia przykłady protistów, – wymienia środowiska życia protistów, – rozróżnia protisty roślinne, zwierzęce i grzybopodobne, – podaje znaczenie protistów w przyrodzie, – wymienia środowiska życia grzybów, – rozróżnia przedstawicieli grzybów, – wymienia charakterystyczne cechy budowy grzybów, – podaje zasady obowiązujące podczas grzybobrania, – wyjaśnia, co to jest porost, – wymienia środowiska życia porostów, – podaje przykłady porostów.	Uczeń: – charakteryzuje budowę wirusów, – wymienia etapy infekcji komórki przez wirus, – określa różnorodność środowisk życia bakterii, – przedstawia różnorodność kształtów i form kolonii bakterii, – charakteryzuje czynności życiowe bakterii, – przedstawia znaczenie bakterii w przyrodzie i dla człowieka, – charakteryzuje środowiska życia protistów, – porównuje czynności życiowe protistów roślinnych, zwierzęcych i grzybopodobnych, – prowadzi obserwacje mikroskopowe protistów, – wyjaśnia znaczenie protistów w przyrodzie, – opisuje budowę grzybów, – rozpoznaje przedstawicieli grzybów, – prowadzi hodowlę pleśniaka białego, – wyjaśnia pojęcie „mikoryza”, – wymienia pozytywne i negatywne znaczenie grzybów w przyrodzie i gospodarce człowieka, – charakteryzuje budowę plechy porostu, – wymienia formy plech porostów.	Uczeń: – analizuje przebieg infekcji komórki przez wirus, – charakteryzuje znaczenie wirusów, – omawia czynności życiowe bakterii, – rozróżnia formy bakterii w preparatach mikroskopowych lub na planszach, – wykazuje związek budowy bakterii ze środowiskami ich życia, – przedstawia kryteria podziału w obrębie grupy protistów – omawia czynności życiowe protistów, – charakteryzuje budowę grzyba kapeluszowego, – rozpoznaje wybrane gatunki grzybów, – omawia znaczenie grzyba i glonu jako składników porostu, – rozpoznaje formy plech porostów, – wyjaśnia, dlaczego porosty nazywa się organizmami pionierskimi.	Uczeń: – wyjaśnia, dlaczego wirusy są określane jako bezwzględne pasożyty wewnątrzkomórkowe, – analizuje wybrane czynności życiowe bakterii, – analizuje przystosowania bakterii do życia w różnych środowiskach, – ocenia znacznie bakterii w przyrodzie i gospodarce człowieka, – analizuje wybrane czynności życiowe protistów, – charakteryzuje przystosowania wybranych gatunków protistów do życia w różnych środowiskach, – ocenia znaczenie grzybów w przyrodzie i gospodarce człowieka, – ocenia znaczenie porostów jako organizmów pionierskich.	Uczeń: – dowodzi konieczności stosowania szczepień ochronnych, – ocenia wartość przystosowawczą tworzenia przez bakterie przetrwalników, – uzasadnia przynależność wybranych gatunków do protistów, – podaje przykłady współżycia grzybów z innymi organizmami, – dowodzi, że porosty są organizmami pionierskimi, – interpretuje skalę porostową.

Dział: Świat roślin

Poziom konieczny (ocena dopuszczająca)	Poziom podstawowy (ocena dostateczna)	Poziom rozszerzający (ocena dobra)	Poziom dopełniający (ocena bardzo dobra)	Poziom wykraczający (ocena celująca)
Uczeń: – podaje podział w obrębie grupy roślin, – wymienia wspólne cechy roślin, – wymienia środowiska życia zielenic i krasnorostów, – wymienia przykłady glonów, – wymienia formy występowania zielenic i krasnorostów, – wymienia rodzaje tkanek roślinnych, stosując kryterium podziału na tkanki twórcze i stałe, – wymienia cechy budowy i podstawowe funkcje poszczególnych tkanek roślinnych, – rozpoznaje wybrane tkanki roślin na ilustracjach lub w obrazie mikroskopowym, – opisuje ogólny schemat budowy rośliny naczyniowej z uwzględnieniem jej organów (liści, korzenia, łodygi, kwiatu), – rozróżnia poszczególne strefy korzenia, – rozpoznaje systemy korzeniowe: palowy i wiązkowy, – wymienia funkcje korzenia, – rozpoznaje na schematach lub okazach naturalnych rodzaje łodyg, – wymienia funkcje łodygi, – rozróżnia części liścia, rodzaj unerwienia i blaszki liściowej, – wymienia funkcje liścia, – wymienia środowiska życia mszaków, – rozpoznaje mszaki na schematach i wśród okazów naturalnych, – określa znaczenie mszaków w przyrodzie i w życiu człowieka, – wymienia środowiska życia paprotników, – wymienia charakterystyczne cechy budowy paproci, skrzypów i widłaków, – rozpoznaje paprotniki na schematach i wśród okazów naturalnych roślin, – określa znaczenie paprotników w przyrodzie i w życiu człowieka, – wymienia miejsca występowania roślin nagonasiennych, – przedstawia ogólną charakterystykę roślin nagonasiennych, – wymienia przykładowe gatunki roślin nagonasiennych występujących w Polsce i na świecie, – określa znaczenie roślin nagonasiennych w przyrodzie i w życiu człowieka, – wymienia miejsca występowania roślin okrytonasiennych, – przedstawia ogólną charakterystykę roślin okrytonasiennych, – opisuje budowę kwiatu rośliny okrytonasiennej, – omawia budowę nasienia, – wymienia rodzaje owoców, – wymienia etapy kiełkowania, – rozpoznaje wybrane gatunki roślin okrytonasiennych, – omawia znaczenie roślin okrytonasiennych w przyrodzie i w życiu człowieka.	Uczeń: – omawia podział w obrębie grupy roślin, – określa podstawową różnicę między glonami i roślinami wyższymi, – określa środowiska życia zielenic i krasnorostów, – podaje przykłady glonów jednokomórkowych, wielokomórkowych i kolonijnych, – określa znaczenie zielenic i krasnorostów w przyrodzie i dla człowieka, – określa cechy budowy poszczególnych tkanek roślinnych, – omawia podstawowe funkcje poszczególnych tkanek roślinnych, – charakteryzuje zewnętrzną budowę korzenia, wskazując poszczególne strefy na schemacie lub samodzielnie wykonanym rysunku, – omawia wewnętrzną budowę korzenia, – rozpoznaje w obrazie mikroskopowym przekroju poprzecznego korzenia poszczególne tkanki roślinne, – wymienia przykłady modyfikacji korzeni, – charakteryzuje zewnętrzną i wewnętrzną budowę łodygi, – rozpoznaje na obrazie mikroskopowym lub na schemacie przekroju poprzecznego łodygi poszczególne tkanki roślinne, – wymienia przykłady modyfikacji łodygi, – wymienia rodzaje reakcji ruchowych łodygi roślin, – charakteryzuje zewnętrzną budowę liścia (nazywa jego części, określa rodzaj unerwienia i blaszki liściowej), – opisuje tkankową budowę liścia płaskiego i igły sosny, – omawia budowę i funkcję aparatów szparkowych, – rozpoznaje w obrazie mikroskopowym lub na schemacie przekroju poprzecznego liścia tkanki go tworzące, – wymienia przykłady modyfikacji liści, – opisuje budowę zewnętrzną i elementy budowy wewnętrznej mszaków, – opisuje cykl rozwojowy mszaków na przykładzie mchu płonnika, – opisuje budowę zewnętrzną i elementy budowy wewnętrznej paprotników, – opisuje cykl rozwojowy paproci, – opisuje cykl rozwojowy roślin nagonasiennych na przykładzie sosny, – rozpoznaje wybrane gatunki roślin nagonasiennych na podstawie pokroju oraz szyszek, – określa rozmieszczenie roślin nagonasiennych na świecie, – rozpoznaje wybrane rodzaje kwiatostanów, – wymienia przykłady strategii roślin, sprzyjających zapyleniu, – opisuje cykl rozwojowy rośliny okrytonasiennej, – porównuje budowę nasienia bielmowego i bezbielmowego, – dokonuje podziału owoców na pojedyncze i złożone, – rozróżnia różne typy owoców, – wymienia sposoby rozsiewania nasion, – wymienia czynniki warunkujące kiełkowanie nasion, – opisuje proces kiełkowania, – określa różnorodność form oraz środowisk życia roślin okrytonasiennych, – porównuje wybrane elementy budowy roślin okrytonasiennych dwu- i jednoliściennych.	Uczeń: – wyjaśnia pochodzenie terminów: rośliny nagonasienne, rośliny okrytonasienne, – charakteryzuje środowisko życia i elementy budowy wybranych przedstawicieli zielenic i krasnorostów, – charakteryzuje budowę i rozmieszczenie poszczególnych tkanek roślinnych, – rozpoznaje poszczególne tkanki roślinne na schematach lub w trakcie obserwacji mikroskopowej przekrojów przez organy roślinne, – charakteryzuje budowę rośliny naczyniowej z uwzględnieniem funkcji jej organów (liści, korzenia i łodygi, kwiatu i owocu) – analizuje budowę zewnętrzną i wewnętrzną korzenia, – charakteryzuje wybrane modyfikacje korzeni, – charakteryzuje budowę zewnętrzną i wewnętrzną łodygi, – charakteryzuje wybrane modyfikacje łodygi w zależności od pełnionych funkcji, – dokonuje podziału reakcji ruchowych roślin w zależności od działającego czynnika zewnętrznego, – charakteryzuje na wskazanych przykładach budowę zewnętrzną liścia (rozpoznaje rodzaj blaszki liściowej i unerwienia), – wyjaśnia działanie aparatów szparkowych, – charakteryzuje wybrane modyfikacje liści w zależności od pełnionych funkcji, – charakteryzuje budowę zewnętrzną i wewnętrzną mszaków, – wskazuje poszczególne organy mchu płonnika na schemacie lub samodzielnie wykonanym rysunku i określa ich funkcje, – charakteryzuje budowę zewnętrzną i wewnętrzną paprotników, – wymienia charakterystyczne cechy budowy paproci, skrzypów i widłaków oraz określa ich funkcję, – rozpoznaje wybrane gatunki paproci, skrzypów i widłaków za pomocą przewodników lub kluczy do oznaczania roślin, – charakteryzuje budowę roślin nagonasiennych uwzględniając przystosowania do środowiska występowania, – charakteryzuje przystosowania nasion roślin nagonasiennych do wiatropylności, – analizuje znaczenie roślin nagonasiennych w przyrodzie i w życiu człowieka, – analizuje charakterystyczne cechy budowy rośliny okrytonasiennej – charakteryzuje budowę kwiatu rośliny okrytonasiennej, – rozpoznaje kwiaty i kwiatostany roślin okrytonasiennych, – wykazuje związek budowy kwiatu rośliny okrytonasiennej ze sposobem zapylania, – charakteryzuje budowę nasion i owoców, – charakteryzuje rolę poszczególnych elementów nasienia w procesie kiełkowania, – analizuje proces kiełkowania, – charakteryzuje różnorodność form roślin okrytonasiennych, – analizuje różnice pomiędzy roślinami okrytonasiennymi dwu- i jednoliściennymi.	Uczeń: – ocenia kryterium podziału roślin na glony i rośliny wyższe, – ocenia znaczenie glonów w przyrodzie i w życiu człowieka, – wykazuje związek budowy poszczególnych tkanek z funkcjami pełnionymi przez nie w roślinie, – wykonuje preparaty (np. przekrój przez liść), prowadzi obserwacje mikroskopowe, rozpoznając wybrane tkanki na podstawie ich charakterystycznych cech, – wykazuje związek budowy korzenia z pełnioną w roślinie funkcją, – analizuje różnice w budowie i przystosowaniach do pełnienia swoich funkcji palowego i wiązkowego systemu korzeniowego, – wykazuje związek budowy łodygi z pełnioną w roślinie funkcją, – wykazuje związek budowy liści z pełnionymi w roślinie funkcjami, – analizuje rolę aparatów szparkowych w wymianie gazowej i transpiracji, – analizuje cykl rozwojowy mszaków na przykładzie mchu płonnika, – ocenia znaczenie mszaków w przyrodzie i w życiu człowieka, – wyjaśnia, na czym polega niepełne przystosowanie paprotników do życia na lądzie, – analizuje cykl rozwojowy paproci, – ocenia znaczenie paprotników w przyrodzie i w życiu człowieka, – analizuje cykl rozwojowy roślin nagonasiennych na przykładzie sosny, uwzględniając sposób rozmnażania się uniezależniający je od wody, – wykazuje związek budowy organów roślin nagonasiennych z ich rozmieszczeniem geograficznym, – analizuje cykl rozwojowy rośliny okrytonasiennej, – wykazuje związek budowy nasion ze sposobem ich rozsiewania, – wykazuje wpływ czynników zewnętrznych na kiełkowanie nasion, – ocenia znaczenie roślin okrytonasiennych w przyrodzie i w życiu człowieka.	Uczeń: – porównuje królestwa roślin i zwierząt, – planuje obserwacje i eksperymenty mające na celu udowodnienie obecności różnych tkanek w organach roślinnych, – charakteryzuje mechanizm wzrostu łodygi na długość i przyrostu na grubość, – ocenia i porównuje przystosowania poszczególnych organów roślinnych do pełnionych przez nie funkcji, – uzasadnia potrzebę ochrony gatunkowej w obrębie królestwa roślin, podaje przykłady gatunków chronionych, – ocenia wpływ działalności człowieka, w tym zanieczyszczenia środowiska, na wzrost i rozwój roślin, – ocenia adaptacje do trudnych warunków klimatycznych w poszczególnych grupach królestwa roślin, – dowodzi ogromnego znaczenia glonów, mszaków, paprotników i roślin nasiennych dla przyrody i człowieka, – przeprowadza doświadczenie demonstrujące wpływ wody i temperatury na kiełkowanie nasion i interpretuje jego wyniki, – zakłada i prowadzi zielnik, samodzielnie oznaczając zebrane gatunki za pomocą klucza do oznaczania roślin, – analizuje czynniki, które pozwoliły roślinom okrytonasiennym zdominować niemal wszystkie środowiska życia.