Dział: Układ pokarmowy.
Poziom konieczny
(stopień dopuszczający)
|
Poziom podstawowy
(stopień dostateczny)
|
Poziom rozszerzający
(stopień dobry)
|
Poziom dopełniający
(stopień bardzo dobry)
|
Poziom wykraczający
(stopień celujący)
|
Uczeń:
– wymienia pierwiastki biogenne,
– wymienia główne składniki odżywcze i podaje ich podstawową rolę,
– wymienia podstawowe makroelementy i określa rolę wybranego,
– wymienia przykłady mikroelementów i witamin oraz podaje ich źródła,
– podaje rolę wybranego mikroelementu i witaminy,
– określa, na czym polega proces trawienia i wskazuje miejsce jego zachodzenia,
– podaje nazwy procesów zachodzących w kolejnych odcinkach przewodu pokarmowego,
– wymienia elementy budowy układu pokarmowego,
– rozpoznaje elementy budowy układu pokarmowego,
– rozpoznaje wątrobę i trzustkę,
– wymienia rodzaje zębów,
– wymienia zasady prawidłowego odżywiania,
– wskazuje wybrane grupy produktów w piramidzie żywieniowej,
– oblicza wskaźnik masy ciała,
– wymienia skutki niewłaściwej diety,
– wymienia wybrane choroby układu pokarmowego
– wymienia zasady higieny układu pokarmowego.
|
Uczeń:
– klasyfikuje składniki odżywcze według podanego kryterium,
– określa rolę podstawowych składników odżywczych oraz podaje ich przykładowe źródła,
– wymienia makroelementy i określa ich znaczenie dla organizmu,
– podaje przykłady mikroelementów i witamin, określa ich rolę oraz wymienia ich przykładowe źródła,
– charakteryzuje procesy zachodzące w kolejnych odcinkach przewodu pokarmowego,
– określa funkcję elementów budowy układu pokarmowego,
– podaje rolę ślinianek, wątroby i trzustki w procesie trawienia,
– rozróżnia rodzaje zębów,
– wymienia miejsce działania wybranych enzymów trawiennych,
– podaje rolę wybranych enzymów trawiennych w procesie trawienia,
– określa zapotrzebowanie na składniki odżywcze,
– odczytuje informacje z piramidy żywieniowej,
– określa czynniki wywołujące choroby układu pokarmowego,
– wymienia zasady profilaktyki chorób układu pokarmowego.
|
Uczeń:
– charakteryzuje składniki odżywcze i ich rolę w funkcjonowaniu organizmu,
– określa funkcję, jaką pełnią w organizmie wybrane mikroelementy oraz witaminy,
– przeprowadza obserwację mikroskopową preparatów ścian wybranych części przewodu pokarmowego (żołądka, jelita),
– określa rolę poszczególnych rodzajów zębów,
– określa działanie enzymów trawiennych,
– podaje funkcję kosmków jelitowych,
– planuje dietę uwzględniającą określone potrzeby i warunki,
– wyszukuje i odczytuje informacje umieszczone na produktach spożywczych,
– określa rolę pokarmu jako źródła energii,
– charakteryzuje czynniki wywołujące choroby układu pokarmowego,
– uzasadnia stosowanie profilaktyki chorób układu pokarmowego.
|
Uczeń:
– charakteryzuje rolę makroelementów i wykazuje ich znaczenie dla funkcjonowania organizmu,
– porównuje makro- i mikroelementy,
– przedstawia skutki niedoboru wybranych witamin,
– określa znaczenie procesu trawienia dla funkcjonowania organizmu,
– charakteryzuje budowę poszczególnych elementów budowy układu pokarmowego i wykazuje jej związek z zachodzącym w danym odcinku procesie,
– rozpoznaje preparaty mikroskopowe ścian wybranych części przewodu pokarmowego (żołądka, jelita),
– wykazuje związek budowy poszczególnych rodzajów zębów z pełnioną przez nie funkcją,
– przeprowadza doświadczenie wykazujące obecność w ślinie enzymu rozkładającego skrobię,
– wykazuje związek budowy kosmka jelitowego z pełnioną funkcją,
– interpretuje informacje umieszczone na produktach spożywczych,
– charakteryzuje zagrożenia zdrowia wynikające z niedowagi, otyłości i anoreksji,
– charakteryzuje rolę pokarmu jako źródła energii.
|
Uczeń:
– analizuje skutki niedoboru wybranych makro- i mikroelementów oraz witamin,
– określa znaczenie procesu trawienia dla funkcjonowania organizmu,
– wykazuje znaczenie prawidłowego odżywiania się dla sprawnego funkcjonowania organizmu,
– planuje doświadczenie wykazujące obecność w ślinie enzymu rozkładającego skrobię,
– opracowuje zasady, których należy przestrzegać, aby zapewnić sprawne działanie układu pokarmowego,
– wykazuje związek między stosowaniem zasad prawidłowego odżywiania się a profilaktyką chorób układu pokarmowego.
|
Dział: Układ oddechowy.
Poziom konieczny
(stopień dopuszczający)
|
Poziom podstawowy
(stopień dostateczny)
|
Poziom rozszerzający
(stopień dobry)
|
Poziom dopełniający
(stopień bardzo dobry)
|
Poziom wykraczający
(stopień celujący)
|
Uczeń:
– wymienia elementy budowy układu oddechowego,
– rozróżnia wentylację płuc i oddychanie komórkowe,
– podaje przykłady chorób układu oddechowego,
– wymienia główne czynniki wywołujące choroby układu oddechowego,
– podaje sposoby zapobiegania chorobom układu oddechowego.
|
Uczeń:
– podaje funkcję elementów budowy układu oddechowego,
– wyjaśnia, na czym polega wentylacja płuc,
– opisuje przebieg procesu wymiany gazowej w płucach i tkankach,
– wyjaśnia, w jaki sposób palenie tytoniu wpływa na funkcjonowanie układu oddechowego,
– wymienia zasady, których należy przestrzegać, aby zapewnić sprawne działanie układu oddechowego.
|
Uczeń:
– wyjaśnia różnicę pomiędzy wentylacją płuc a oddychaniem komórkowym,
– porównuje ruchy przepony i klatki piersiowej podczas wdechu i wydechu,
– przeprowadza doświadczenie pozwalającego porównać objętość powietrza, jaką można jednorazowo usunąć z płuc podczas wydechów: spokojnego i pogłębionego.
|
Uczeń:
– charakteryzuje budowę i funkcję układu oddechowego.
– wykazuje związek budowy elementów układu oddechowego z pełnioną przez nie funkcją,
– charakteryzuje mechanizm wentylacji płuc,
– charakteryzuje proces wymiany gazowej w płucach i tkankach,
– planuje doświadczenie pozwalające porównać objętość powietrza, jaką można jednorazowo usunąć z płuc podczas wydechów: spokojnego i pogłębionego,
– charakteryzuje przykładowe choroby układu oddechowego,
– omawia zasady profilaktyki chorób układu oddechowego.
|
Uczeń:
– analizuje proces wymiany gazowej w płucach i tkankach,
– charakteryzuje przebieg wymiany gazowej podczas intensywnego wysiłku fizycznego,
– analizuje przyczyny i skutki chorób układu oddechowego,
– planuje działania mające na celu zapobieganie chorobom układu oddechowego,
– wykazuje związek między prowadzeniem zdrowego stylu życia (niepaleniem tytoniu, uprawianiem sportu) a funkcjonowaniem układu oddechowego.
|
Dział: Układ krążenia.
Poziom konieczny
(stopień dopuszczający)
|
Poziom podstawowy
(stopień dostateczny)
|
Poziom rozszerzający
(stopień dobry)
|
Poziom dopełniający
(stopień bardzo dobry)
|
Poziom wykraczający
(stopień celujący)
|
Uczeń:
– wymienia rodzaje naczyń krwionośnych,
– wymienia elementy budowy układu krwionośnego,
– wskazuje położenie serca,
– nazywa główne części serca i naczynia krwionośne z nim połączone,
– przedstawia na schemacie krążenie krwi w obiegu płucnym i obwodowym,
– określa rolę krwi w organizmie,
– wymienia główne składniki krwi,
– wymienia grupy krwi w układzie AB0 i Rh,
– wymienia elementy budowy układu limfatycznego,
– wymienia wybrane choroby układu krwionośnego,
– wymienia czynniki wywołujące choroby układu krwionośnego,
– wymienia sposoby zapobiegania chorobom układu krwionośnego,
– opisuje profilaktykę chorób układu krążenia.
|
Uczeń:
– określa funkcję naczyń krwionośnych,
– rozpoznaje i wskazuje elementy budowy układu krwionośnego na schemacie lub modelu anatomicznym człowieka,
– rozpoznaje i wskazuje na modelu główne części serca i naczynia krwionośne z nim połączone,
– omawia krążenie krwi w obiegu płucnym i obwodowym,
– wymienia metody oceny pracy serca,
– prowadzi obserwację mikroskopową preparatu krwi,
– podaje rolę głównych składników krwi w organizmie,
– wymienia etapy procesu krzepnięcia krwi,
– wyjaśnia, co oznaczają grupy krwi w układzie AB0 i Rh,
– wyjaśnia, co to jest konflikt serologiczny,
– wyjaśnia społeczne znaczenie krwiodawstwa,
– określa funkcje układu limfatycznego,
– opisuje budowę i podaje funkcję węzłów chłonnych,
– wymienia miejsca występowania największych węzłów chłonnych w organizmie,
– omawia czynniki wywołujące choroby układu krwionośnego,
– omawia sposoby zapobiegania chorobom układu krwionośnego.
|
Uczeń:
– opisuje budowę serca,
– porównuje budowę żył i tętnic,
– określa rolę zastawek żylnych,
– omawia cykl pracy serca,
– porównuje krążenie krwi w obiegu płucnym i obwodowym,
– dokonuje pomiaru tętna,
– podaje poprawne wartości tętna i ciśnienia krwi,
– przeprowadza doświadczenie prezentujące wpływ wysiłku fizycznego na wartość tętna i ciśnienia krwi,
– charakteryzuje główne składniki krwi,
– rozpoznaje składniki komórkowe krwi podczas obserwacji mikroskopowej preparatu krwi,
– określa rolę krwi w transporcie gazów oddechowych,
– podaje znaczenie określania grupy krwi,
– omawia, na czym polega konflikt serologiczny,
– analizuje społeczne znaczenie krwiodawstwa,
– rozpoznaje główne elementy układu limfatycznego na schemacie, wskazuje miejsca występowania dużych węzłów chłonnych,
– charakteryzuje choroby układu krwionośnego oraz analizuje czynniki je wywołujące,
– omawia zasady udzielania pierwszej pomocy w przypadku krwawienia lub krwotoku.
|
Uczeń:
– charakteryzuje rodzaje naczyń krwionośnych,
– charakteryzuje budowę układu krwionośnego,
– charakteryzuje budowę serca,
– analizuje krążenie krwi w obiegu płucnym i obwodowym,
– analizuje cykl pracy serca,
– dokonuje pomiaru ciśnienia krwi,
– planuje doświadczenie prezentujące wpływ wysiłku fizycznego na wartość tętna i ciśnienia krwi,
– analizuje przykładowe wyniki laboratoryjne badań krwi,
– charakteryzuje proces krzepnięcia krwi,
– analizuje wybrane sytuacje pod względem groźby wystąpienia konfliktu serologicznego,
– charakteryzuje budowę i funkcję układu limfatycznego,
– wykazuje znaczenie aktywności fizycznej i prawidłowego odżywiania dla właściwego funkcjonowania układu krążenia.
|
Uczeń:
– wykazuje związek budowy naczyń krwionośnych z pełnioną przez nie funkcją,
– wykazuje związek budowy serca z pełnioną przez nie funkcją,
– analizuje wynik pomiaru ciśnienia krwi,
– charakteryzuje EKG jako metodę oceny pracy serca,
– wykazuje zależność między układem krążenia a układem oddechowym,
– określa przystosowania głównych składników krwi do pełnionej funkcji,
– omawia proces powstawania limfy,
– charakteryzuje czynniki wpływające pozytywnie i negatywnie na funkcjonowanie układu krwionośnego,
– opracowuje zasady, których należy przestrzegać, aby zapewnić sprawne funkcjonowanie układu krążenia.
– demonstruje udzielanie pierwszej pomocy w przypadku krwawienia lub krwotoku.
|
Dział: Układ odpornościowy.
Poziom konieczny
(stopień dopuszczający)
|
Poziom podstawowy
(stopień dostateczny)
|
Poziom rozszerzający
(stopień dobry)
|
Poziom dopełniający
(stopień bardzo dobry)
|
Poziom wykraczający
(stopień celujący)
|
Uczeń:
– wyjaśnia pojęcie „odporność”,
– wymienia elementy układu odpornościowego,
– wyróżnia odporność nieswoistą i swoistą,
– wyjaśnia, co to jest kompleks zgodności tkankowej,
– wymienia etapy stanu zapalnego,
– rozróżnia odporność czynną i bierną oraz nabytą i sztuczną,
– podaje skład szczepionki,
– wymienia przykładowe zalecane szczepienia,
– podaje przykłady narządów, które się przeszczepia,
– wymienia wybrane choroby układu odpornościowego,
– wymienia sposoby zarażenia się wirusem HIV.
|
Uczeń:
– określa funkcję układu odpornościowego,
– rozpoznaje i wskazuje elementy układu odpornościowego na schemacie lub modelu anatomicznym człowieka,
– określa funkcję limfocytów i przeciwciał,
– wyjaśnia, na czym polega kompleks zgodności tkankowej,
– wskazuje szczepionkę jako czynnik zapewniający odporność nabytą,
– określa czynniki chorób układu odpornościowego,
– wyjaśnia, na czym polega transplantacja narządów,
– wymienia działania zmniejszające ryzyko zakażenia się wirusem HIV i zachorowania na AIDS.
|
Uczeń:
– określa rolę poszczególnych elementów układu odpornościowego,
– wyjaśnia znaczenie limfocytów i przeciwciał w reakcji odpornościowej organizmu,
– omawia sposoby działania szczepionki,
– charakteryzuje nadwrażliwość jako zaburzenie czynności układu odpornościowego,
– charakteryzuje sytuacje, w których konieczna jest transplantacja narządu,
– charakteryzuje odporność czynną i bierną oraz nabytą i sztuczną,
– porównuje skład szczepionki i surowicy,
– wyjaśnia konieczność wykonywania szczepień obowiązkowych,
– charakteryzuje wybrane zaburzenia czynności układu odpornościowego,
– charakteryzuje wybrane choroby układu odpornościowego,
– charakteryzuje zasady profilaktyki chorób układu odpornościowego.
|
Uczeń:
– charakteryzuje strukturę układu odpornościowego oraz sposób jego działania w zależności od czynnika chorobotwórczego,
– charakteryzuje kompleks zgodności tkankowej,
– charakteryzuje reakcję obronną organizmu na skutek infekcji,
– porównuje odporność czynną i bierną oraz nabytą i sztuczną,
– porównuje sposób działania szczepionki i surowicy,
– wykazuje społeczne znaczenie przeszczepów.
|
Uczeń:
– wykazuje związek pomiędzy elementami układu odpornościowego a pełnioną przez nie funkcją,
– przedstawia etapy fagocytozy,
– wyjaśnia sposób działania przeciwciał,
– analizuje informacje zawarte w kalendarzu szczepień,
– określa znaczenie wykonywania szczepień nieobowiązkowych,
– wyjaśnia znaczenie wyrażenia zgody na transplantację narządów po śmierci,
– ocenia działanie organizacji ułatwiających wykonywanie przeszczepów, np. prowadzących rejestr dawców.
|
Dział: Układ wydalniczy.
Poziom konieczny
(stopień dopuszczający)
|
Poziom podstawowy
(stopień dostateczny)
|
Poziom rozszerzający
(stopień dobry)
|
Poziom dopełniający
(stopień bardzo dobry)
|
Poziom wykraczający
(stopień celujący)
|
Uczeń:
– określa funkcję układu wydalniczego,
– wymienia elementy budowy układu wydalniczego,
– podaje przykłady związków wydalanych z organizmu za pomocą układu wydalniczego,
– wymienia etapy powstawania moczu,
– wymienia przykłady chorób układu wydalniczego,
– podaje zasady higieny układu wydalniczego,
– podaje czynniki wywołujące choroby układu wydalniczego,
– wymienia sposoby zapobiegania chorobom układu wydalniczego.
|
Uczeń:
– rozpoznaje i wskazuje elementy budowy układu wydalniczego na schemacie lub modelu,
– określa funkcję poszczególnych elementów układu wydalniczego,
– określa skład moczu ostatecznego,
– wskazuje sytuację wymagającą dializy,
– wyjaśnia znaczenie wykonywania badań moczu i analizy ich wyników dla celów diagnostycznych,
– podaje przykłady wyników badania moczu świadczących o wystąpieniu choroby.
|
Uczeń:
– charakteryzuje budowę i funkcję układu wydalniczego,
– opisuje budowę nerek,
– opisuje budowę nefronu,
– przeprowadza badanie pH moczu,
– porównuje skład moczu pierwotnego i ostatecznego,
– charakteryzuje sytuację wymagającą dializy,
– wyjaśnia konieczność systematycznego wykonywania badań profilaktycznych, m.in. moczu,
– wyjaśnia konieczność przestrzegania higieny układu wydalniczego.
|
Uczeń:
– wykazuje związek budowy i funkcji poszczególnych elementów budowy układy wydalniczego,
– charakteryzuje budowę nerek,
– wykazuje związek budowy nefronu z pełnioną funkcją,
– wykazuje związek budowy i funkcji poszczególnych elementów układu wydalniczego,
– analizuje przykładowe wyniki laboratoryjnego badania różnych próbek moczu,
– analizuje czynniki wywołujące choroby układu wydalniczego oraz sposoby zapobiegania im.
|
Uczeń:
– wskazuje związek między spożywaniem dużej ilości wody a funkcjonowaniem nerek,
– wskazuje rolę dializy jako zabiegu ratującego życie,
– interpretuje przykładowe wyniki laboratoryjnego badania różnych próbek moczu,
|
Dział: Układ nerwowy.
Poziom konieczny
(stopień dopuszczający)
|
Poziom podstawowy
(stopień dostateczny)
|
Poziom rozszerzający
(stopień dobry)
|
Poziom dopełniający
(stopień bardzo dobry)
|
Poziom wykraczający
(stopień celujący)
|
Uczeń:
– wymienia funkcje układu nerwowego,
– dzieli układ nerwowy ze względu na położenie (ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy),
– wymienia elementy budowy ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego,
– rozpoznaje i wskazuje elementy budowy układu nerwowego na schemacie lub modelu,
– rozpoznaje i wskazuje na modelu lub schemacie najważniejsze części budowy mózgowia,
– wymienia rodzaje odruchów,
– podaje przykłady odruchów bezwarunkowych i warunkowych,
– omawia budowę obwodowego układu nerwowego,
– wymienia rodzaje nerwów,
– podaje przykłady nerwów czaszkowych i rdzeniowych,
– dokonuje podziału układu nerwowego pod względem czynnościowym,
– podaje przykłady działania układu współczulnego i przywspółczulnego,
– wymienia przykłady chorób układu nerwowego,
– wymienia objawy stresu,
– wymienia sposoby radzenia sobie ze stresem,
– omawia zasady higieny pracy umysłowej,
– wymienia czynniki niekorzystnie działające na funkcjonowanie układu nerwowego,
– wskazuje uzależnienia jako problem społeczny.
|
Uczeń:
– określa funkcję ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego,
– określa rozmieszczenie komórek nerwowych w układzie nerwowym,
– rozpoznaje i wskazuje na schemacie elementy budowy rdzenia kręgowego,
– omawia budowę synapsy,
– określa funkcję synapsy,
– omawia budowę mózgowia,
– określa czynności mózgowia,
– wymienia ośrodki funkcjonalne w korze mózgowej,
– rozpoznaje i wskazuje na schemacie lub modelu mózgowia wybrane ośrodki w korze mózgowej,
– omawia działanie łuku odruchowego,
– przeprowadza obserwację reakcji odruchowej na bodziec mechaniczny w odruchu kolanowym,
– określa znaczenie odruchów bezwarunkowych,
– rozróżnia nerwy czuciowe i ruchowe,
– wymienia nerwy czaszkowe i określa ich funkcje,
– wymienia nerwy rdzeniowe i określa ich funkcje,
– wymienia efekty działania układu współczulnego i przywspółczulnego,
– określa wpływ substancji uzależniających na działanie układu nerwowego człowieka,
– przedstawia zasady profilaktyki niektórych chorób układu nerwowego.
|
Uczeń:
– charakteryzuje budowę i funkcję synapsy,
– charakteryzuje działanie ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego,
– charakteryzuje budowę i czynności mózgowia,
– lokalizuje ośrodki funkcjonalne w korze mózgowej,
– charakteryzuje budowę i czynności rdzenia kręgowego,
– charakteryzuje działanie łuku odruchowego,
– rozróżnia odruchy bezwarunkowe i warunkowe,
– określa znaczenie odruchów warunkowych w procesie uczenia się,
– charakteryzuje działanie autonomicznego układu nerwowego,
– charakteryzuje przyczyny stresu oraz wyjaśnia wpływ stresu na funkcjonowanie organizmu,
– omawia zasady radzenia sobie ze stresem,
– opisuje uzależnienia jako problem społeczny.
|
Uczeń:
– charakteryzuje ośrodki funkcjonalne w korze mózgowej,
– wyjaśnia działanie półkul mózgowych,
– porównuje odruchy bezwarunkowe i warunkowe,
– analizuje znaczenie odruchów warunkowych w procesie uczenia się,
– charakteryzuje budowę obwodowego układu nerwowego,
– porównuje działanie układu współczulnego i przywspółczulnego,
– charakteryzuje przykładowe choroby układu nerwowego – określa ich objawy, przyczyny i skutki,
– charakteryzuje pozytywne i negatywne skutki stresu,
– wymienia zasady higieny pracy umysłowej oraz pozwalające na umiejętne radzenie sobie ze stresem.
|
Uczeń:
– wykazuje związek budowy układu nerwowego z pełnioną funkcją,
– wykazuje nadrzędną rolę mózgowia w funkcjonowaniu układu nerwowego,
– wyjaśnia, jaką role pełnią odruchy w funkcjonowaniu organizmu,
– wykazuje, że samoakceptacja oraz świadomość własnych zalet i wad pozwala na radzenie sobie w sytuacjach stresu,
– analizuje przyczyny, objawy i skutki chorób układu nerwowego,
– charakteryzuje uzależnienia jako problem społeczny,
– wykazuje związek między prowadzonym stylem oraz trybem życia a funkcjonowaniem układu nerwowego.
– opracowuje zasady dotyczące higieny pracy umysłowej oraz pozwalające na umiejętne radzenie sobie ze stresem.
|
Dostları ilə paylaş: |
