Ogólnopolska interdyscyplinarna konferencja studencko-doktorancka „Zmysłowe – ponadzmysłowe. Sensualność w literaturze I kulturze od starożytności do współczesności”
Yüklə 267,85 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 14:00-15:00 Przerwa obiadowa, Pięć smaków, Urząd Wojewódzki w Poznaniu 15:00-16:45, Salon Mickiewicza
Wszech-widzenie jest zatem zarówno zasadą konstrukcji przestrzeni, jak i własnością percepcyjną.
wy(p)różniania się (ze słów) Abstrakt
Jestem kupa gówna Jestem kupa gówna
CZOMOLUNGMA 1
Gdyby prześledzić poetycki słownik Rafała Wojaczka pod kątem zawartości w nim słów należących do leksykalnego pola obejmującego sobą wszystko to, co w mniejszym bądź większym stopniu wiąże się z tematyką zmysłów, to niechybnie okaże się, że nie tylko stanowią one znaczącą jego część, że manifestują tym samym swoją wszechobecność, ale również wskazują na dwuaspektowy charakter tej poezji 2 . Tę podwójność dostrzegł już Romuald Cudak, gdy wśród najbardziej rozbudowanych pól leksykalnych wymienił przede
1 R. Wojaczek, Ballada o gównie, w: tegoż, Wiersze zebrane, red. B. Kierc, Wrocław 2005, s. 360-361. 2 Takiej analizy słownika dokonał już Romuald Cudak w książce zatytułowanej: Inne bajki. W kręgu liryki Rafała Wojaczka (Katowice 2004), gdzie pisał między innymi: o dominacji przymiotników związanych ze wzrokiem, które tworząc szeroką gamę barw nabierają znaczeń symbolicznych, w skutek czego tracą one swoją mimetyczną funkcję i nie wskazują na konkretne cechy danego przedmiotu, lecz motywowane są „pojęciowo- abstrakcyjnym i specyficznie kreacyjnym” charakterem wierszy poety (s. 81-82), a także o obsesjach leksykalnych Wojaczka, wśród których również znajdują się takie rzeczowniki, jak: „oko/oczy”, „ucho/uszy” czy „wzrok” (s. 92-93). Generalnie rzecz ujmując, Cudak podkreśla, że: „listę obsesji językowych budują przede wszystkim słowa odnoszące się do człowieka w ujęciu somatyczno-fizjologicznym, jak również do sfery kosmicznej oraz pisania” (s. 94). W polu semantycznym „człowiek” na pierwszym miejscu wyróżnia badacz pole leksykalne związane z ciałem i zmysłami (s. 95).
wszystkim: „ciało” oraz „pisanie” 3 , mimetyczny konkret oraz językową abstrakcję. Nie oznacza to jednak, że owe dwa semantyczne centra organizują zbiory całkowicie wobec siebie rozłączne. Przeciwnie, ich zazębianie się wynika ze swoistego nacechowania tej poezji 4 , z
dokonującej się na jej gruncie, a zakorzenionej w świadomej strategii pisarskiej, dwustopniowej demaskacji, która – jak pisała Beata Przymuszała w odniesieniu do wiersza Rękopis:
[p]rzeciwstawia się […] zarówno „s ł o w u c i e l e s n e m u ” (jeśli sprowadzić je do wymiaru mimetycznego, ponosi ono klęskę w powoływaniu do życia kochanki, która okazuje się być „tylko wierszem”), jak i „c i a ł u s ł o w n e m u ” (gdy widzieć w nim będzie się panowanie języka, który zostaje zdegradowany poprzez sprowadzenie do „prześcieradła” – tkaniny raczej służebnej niż ozdobnej) 5 . W ten sposób przestrzeń ciała (postrzeganego fizycznie), choć zawiera się w przestrzeni tego, co tekstowe, nie daje się w niej zamknąć całkowicie, bo w swojej „trójwymiarowej” konkretności zdaje się być zawsze czymś więcej, niż płaska powierzchnia dwuwymiarowej grafii języka. Ale zarazem przestrzeń wiersza, choć posiada właściwą sobie materialną formę („ciało” signifiant), w żadnym razie i z oczywistych powodów nie daje się do niej sprowadzić. Słowo poetyckie obdarzone symboliczną (w znaczeniu: niewielką, minimalną, bliską zeru) nadwyżką zawsze będzie czymś więcej, niż determinowany pragmatyką komunikat i na skutek procesu metaforyzacji nigdy nie osiągnie stanu jednoznaczności. Krótko mówiąc wprowadzenie do obszaru języka poetyckiego chociażby leksyki z zakresu fizjologii ciała nie pozostanie gestem niewinnym, lecz ani negatywnym, ani afirmatywnym gestem poetyckiego nad-użycia. Zabiegi upotocznienia i wulgaryzacji odkształcają bądź też przemieszczają nie tylko język poezji (mimetyzacja), ale również język potoczny czy wulgarny (metaforyzacja). Proces, jaki się tu dokonuje, jest zawsze procesem podwójnym i rozbieżnym pozostawiającym pusty środek. W efekcie więc otrzymujemy chiazmatyczne sprzężenie dwóch dziedzin, które – posiadając ruchomą część wspólną (nadwyżkę) – wzajemnie siebie p r z e k r a c z a j ą . Poszczególne elementy, decydujące o dynamice całego układu, jego nieustannej aktualizacji, nigdy nie są wyłącznie cielesne lub też wyłącznie
3 Tamże, s. 95. 4 Poezja Wojaczka jest nie tyle – pisze Cudak: „[…] przedmiotowa, ile pojęciowa i semantyczna. Wyobraźnia poetycka autora Sezonu ma charakter przede wszystkim wyobraźni językowej, dla której świat jawi się nie pod postacią przedmiotów, ale symbolizujących je zdarzeń semantycznych. Poezja z takiej perspektywy staje się zaś nie tyle sztuką przedstawień, ile sztuką słowa (tamże, s. 82). 5 B. Przymuszała, Szukanie dotyku. Problematyka ciała w polskiej poezji współczesnej, Kraków 2006, s. 293. Podkreślenia – G.P. Yüklə 267,85 Kb. Dostları ilə paylaş:
|