O’quv jarayonida texnologiyalarning asosiy yo’nalishlari va uni tadbiq qilish

Nomi O’lchami 2 ni darajalari sifatida
1 bayt (b) 8 bit 23=8 bit =1 bayt (b)
1 kilobayt (Kb) 1024 bayt 210 = 1024 b
1 megabayt (Mb) 1024 kilobayt 220 = 1 048 576 b
1 gigabayt (Gb) 1024 megabayt 230 = 1 073 741 824 b
1 terabayt (Tb) 1024 gigabayt 240 = 1 099 511 627 776 b
1 petabayt (Pb) 1024 terabayt 250 = 1 125 899 906 842 624 b
1 eksabayt (Eb) 1024 petabayt 260 = 1 152 921 504 606 846 976 b
1 zettabayt (Zb) 1024 eksabayt 270 = 1 180 591 620 717 411 303 424 b
1 yottabayt (Yb) 1024 zettabayt 280 = 1 208 925 819 614 629 174 706 176
Dastaval EHMlar sonli ma’lumotlarni qayta ishlash vazifasini
bajargan bo’lsa, keyinchalik kompyuterlarning rivojlanishi natijasida,
ulardan matnli, sonli, tovushli va tasvirli axborotlarni saqlash, qayta
ishlash, qidirish va uzatish vositasi sifatida foydalanila boshlandi.
Kompyuterlarda axborotlarni saqlash magnit disk va lentalarda, lazer
disklarda (CD va DVD), energiyaga bog’liq bo’lmagan flesh xotiralarda
saqlash imkoniyati yuzaga keldi.
Axborotni qayta ishlash (o’zgartirish, uzatish, tashqi tashuvchilarga
yozish prosessor tomonidan amalga oshiriladi
Axborot birligi – axborot hajmini hisoblash uchun xizmat qiladi, va
u logarfmik tarzda hisoblanadi
Ko’p xollarda axborotni o’lchash kompyuter xotirasiga va raqamli aloqa
kanallari orqali uzatiladigan berilganlar hajmiga bog’liq bo’ladi.
Birinchi marotaba axborotni o’lchashga obyektiv yondoshuv 1928 yilda
amerikalik injener R.Xartli tomonidan taklif qilingan, keyinchalik bu
yondoshuv amerikalik K.Shennon tomonidan umumlashtirilgan.
Xartli formulasi: I = log2N, bu yerda ikkilik sanoq tizimidagi I –axborotlar soni, N – tengimkoniyatli xabarlar to’plami.
Shennon formulasi: I=-(P1log21/P1+P2log21/P2+…+PNlog21/PN)
Bu yerda Pi – i chi xabarning ehtimoli.
K. Shennon tomonidan kiritilgan axborotni o’lchov birligini
ifodalovchi-bit atamasi har bir arifmetik qurilmalarning registrini va
yacheyka xotirasini bir jinsli elementlardan iboratliggi va har bir
element esa ikki 0 yoki 1 holatdan biri ko’rinishida bo’lishini anglatadi
1-misol. 100 sahifali kitobni 1 ta sahifasi 35 satrdan, har bir satri
esa 50 ta belgidan iborat bo’lsin. Kitobning axborot hajmi aniqlansin.
Sahifa 35 x 50 = 1750 bayt axborotga ega. Kitobdagi axborot hajmi:
1750 x 100 = 175000 bayt.
75000 / 1024 = 170,8984 Kbayt.
170,8984 / 1024 = 0,166893 Mbayt.